SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT HÀ NỘI
NĂM HỌC 2015 – 2016 Môn thi: NGỮ VĂN ĐỀ CHÍNH THỨC
Thời gian làm bài: 120 phút Phần I: (7,0 điểm)
Mở đầu một sáng tác, nhà thơ Huy Cận viết:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Và tác giả khép lại bài thơ bằng bốn câu:
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi.
(Trích Ngữ Văn 9, tập một, NXB Giáo dục 2014)
Câu 1 (1,25 điểm). Ghi tên bài thơ có những câu thơ trên. Từ những câu thơ ấy,
kết hợp với hiểu biết về tác phẩm, em hãy cho biết mạch cảm xúc của bài thơ được
triển khai theo trình tự nào?
Câu 2 (1,0 điểm). Nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ so sánh trong câu
thơ: Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Câu 3 (1,0 điểm). Chép lại chính xác hai câu thơ liên tiếp trong bài thơ em vừa xác
định thể hiện rõ nhất lòng biết ơn của con người với biển cả quê hương.
Câu 4 (3,75 điểm). Viết một đoạn văn ngắn khoảng 12 câu theo cách lập luận diễn
dịch có sử dụng phép thế để liên kết và một câu cảm thán, làm nổi bật cảnh đoàn
thuyền trở về trong buổi bình minh ở khổ thơ trên (gạch dưới từ ngữ dùng làm
phép thế và câu cảm thán)
Phần II: (3,0 điểm)
Dưới đây là đoạn trích trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê:
…Vắng lặng đến đáng sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ
từng cụng trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xạ có nhìn thấy
chúng tôi không? Chắc có, các anh ấy có những cái ống dòm có thể thu cả trái đất
vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo
mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi
khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới.
(Trích Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục 2014)
Câu 1 (0,5 điểm). Tác phẩm Những ngôi sao xa xôi được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
Câu 2 (0,5 điểm). Điều gì khiến nhân vật “tôi” đến gần quả bom lại cảm thấy không sợ nữa?
Câu 3 (2,0 điểm). Từ đoạn trích trên và những hiểu biết về xã hội, em hãy viết một
đoạn văn (khoảng nửa trang giấy thi) trình bày suy nghĩ về thái độ của mỗi người
trong mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể. HƯỚNG DẪN CHẤM PHẦN I (7,0 ĐIỂM) Câu Yêu cầu Điểm Câu 1
- Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận. 0,5 điểm
- Mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai theo trình 0,75 điểm
tự chuyến đánh cá ra khơi của đoàn thuyền (theo đó là
trình tự thời gian từ chiều xuống đến lúc bình minh). Câu 2
- Hình ảnh so sánh trong câu thơ giúp người đọc hình 0,5 điểm
dung rõ bức tranh hoàng hôn trên biển vừa tráng lệ, huy
hoàng vừa sống động, kì thú.
- Hoàng hôn buông xuống nhưng không gian không 0,25 điểm
chìm vào bóng tối mà rực lên ánh sáng, trên mặt nước
lại cháy bùng ngọn lửa.
- Hình ảnh thiên nhiên cũng gợi lên sức sống, không khí
hào hứng, náo nức của những người ngư dân trong buổi 0,25 điểm ra khơi đánh cá. Câu 3
Hai câu thơ thể hiện lòng biết ơn của những ngư dân 1,0 điểm
với biển cả quê hương trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá là:
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào Câu 4
* Về mặt hình thức: 0,75 điểm
- Đoạn văn theo cách lập luận diễn dịch khoảng 12 câu.
- Gạch chân dưới từ ngữ dùng làm phép thế và câu cảm thán. * Nội dung: 3,0 điểm
Vẻ đẹp của cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong buổi bình minh:
- Đoàn thuyền trở về trong khúc ca khải hoàn Câu hát
căng buồm với gió khơi.
- Đoàn thuyền trở về trong tư thế hào hùng, chạy đua
với thiên nhiên Đoàn thuyền chạy
đua cùng mặt trời.
- Đoàn thuyền trở về với đầy ắp cá tôm trong cảnh bình
minh rạng ngời Mặt trời đội biển nhô màu mới/Mắt cá
huy hoàng muôn dặm phơi.
Từ đó, vẻ đẹp của con người lao động làm chủ vũ trụ,
làm chủ cuộc đời đã hòa với vẻ đẹp của thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ.
Chú ý: Học sinh cần làm rõ các biện pháp nghệ thuật:
kết cấu vòng tròn, ẩn dụ, nhân hóa, điệp ngữ. PHẦN II (3,0 ĐIỂM) Câu 1
Tác phẩm Những ngôi sao xa xôi ra đời năm 1971. Đây 0,5 điểm
cũng là những năm cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra
ác liệt nhất. Máy bay Mĩ ngày đêm ném bom, băm nát
tuyến đường Trường Sơn – tuyến huyết mạch giao
thông quan trọng để miền Bắc chi viện sức người, sức
của cho miền Nam chống Mĩ.
- Tác giả Lê Minh Khuê từng là nữ thanh niên xung
phong trong những năm tháng dữ dội ấy, được chứng
kiến những gian khổ, hi sinh cũng như lòng dũng cảm,
tâm hồn tuyệt đẹp của tuổi trẻ Trường Sơn. Lê Minh
Khuê không ngăn được xúc động và đã viết lên một áng
văn nóng bỏng đạn bom mà vẫn mát rượi trữ tình để tôn
vinh thế hệ trẻ anh hùng của non sông, đất nước.
- Xuất xứ: Đây là tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê,
rút từ tập truyện ngắn cùng tên. Câu 2
Điều khiến nhân “tôi” đến gần quả bom lại thấy không 0,5 điểm
sợ nữa chính là nhân vật “tôi” cảm thấy ánh mắt các
chiến sĩ đang dõi theo mình. Đây chính là tâm trạng của
nhân vật Phương Định – nữ trinh sát mặt đường, trong
một lần phá bom. Chi tiết trên đã cho người đọc thấy
lòng quả cảm, sự tự trọng của người nữ chiến sĩ anh
hùng. Chính điều này giúp cô vượt qua nỗi sợ hãi, dũng cảm chiến đấu. Câu 3
• Hình thức: đoạn văn nghị luận khoảng nửa trang giấy 2,0 điểm
Document Outline
- SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
- KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
Nhắn tin Zalo