SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT HÀ NỘI
NĂM HỌC 2018 – 2019 Môn thi: NGỮ VĂN ĐỀ CHÍNH THỨC
Thời gian làm bài: 120 phút Phần I (6,0 điểm)
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá là một khúc tráng ca về lao động và về thiên nhiên đất nước.
Câu 1 (0,5 điểm). Cho biết tên tác giả và năm sáng tác của bài thơ ấy.
Câu 2 (1,5 điểm). Xác định các từ thuộc trường từ vựng chỉ thiên nhiên ở những câu thơ sau:
“Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng".
Biện pháp tu từ nói quá cùng những hình ảnh giàu sức liên tưởng được sử dụng
trong hai câu thơ này có tác dụng gì?
Câu 3 (0,5 điểm). Ghi lại chính xác câu thơ trong một bài thơ của Chủ tịch Hồ Chí
Minh mà em đã được học ở chương trình Ngữ văn Trung học cơ sở cũng có hình
ảnh con thuyền trong đêm trăng.
Câu 4 (3,5 điểm). Viết một đoạn văn khoảng 12 câu theo cách lập luận diễn dịch
làm rõ hình ảnh người lao động ở khổ thơ dưới đây, trong đó sử dụng phép lặp để
liên kết và câu có thành phần phụ chủ (gạch dưới những từ ngữ dùng làm phép lặp và thành phần phụ chủ)
"Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng."
(Trích Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam 2017) Phần II (4,0 điểm)
Sau đây là một phần của cuộc trò chuyện giữa nhân vật Phan Lang và Vũ Nương
trong Chuyện người con gái Nam Xương (Nguyễn Dữ): “Phan nói:
Nhà cửa của tiên nhân, cây cối thành rừng, phần mộ của tiên nhân, cỏ gai lấp mắt.
Nương tử dầu không nghĩ đến, nhưng còn tiên nhân mong đợi ở nương tử thì sao?
Nghe đến đây, Vũ Nương ứa nước mắt khóc rồi nói:
- Có lẽ không thể gửi mình ẩn vết ở đây được mãi, để mang tiếng xấu xa. Và
chăng Ngựa Hồ gầm gió bắc, chim Việt đậu cành nam. Cảm vì nỗi ấy, tôi tất phải tìm về có ngày.”
(Trích Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017)
Câu 1 (1,0 điểm). Phan Lang trò chuyện với Vũ Nương trong hoàn cảnh nào?
Từ “tiên nhân" được nhắc tới trong lời của Phan Lang để chỉ những ai?
Câu 2 (1,0 điểm). Vì sao sau khi nghe Phan Lang nói, Vũ Nương "ứa nước mắt
khóc” và quả quyết "tôi tất phải tìm về có ngày"?
Câu 3 (2,0 điểm). Em hãy trình bày suy nghĩ (khoảng 2/3 trang giấy thi) về vai trò
của gia đình trong cuộc sống của mỗi chúng ta. HƯỚNG DẪN CHẤM PHẦN I (6,0 ĐIỂM) Câu Yêu cầu Điểm Câu 1 - Tác giả: Huy Cận. 0,25 điểm - Năm sáng tác: 1958. 0,25 điểm Câu 2
- Xác định đúng các từ thuộc trường từ vựng chỉ thiên 0,5 điểm nhiên trong 2 câu thơ.
- Hiểu đúng tác dụng của biện pháp tu từ nói quá và
những hình ảnh liên tưởng trong 2 câu thơ:
+ Nhấn mạnh tầm vóc và vị thế lớn lao, tâm hồn lãng 0,75 điểm
mạn, sự hòa hợp với thiên nhiên…của người lao động.
+ Thể hiện tình cảm của tác giả với người lao động, với
thiên nhiên và cuộc sống mới. 0,25 điểm Câu 3 Ghi chính xác câu thơ: 0,5 điểm
“Khuya về bát ngát trăng ngàn đẩy thuyền” (Dạ bán quy lại nguyệt mãn thuyền) Câu 4
- Nội dung: biết bám sát ngữ liệu và khai thác hiệu quả
các tín hiệu nghệ thuật (từ ngữ, hình ảnh, cách ngắt
nhịp, biện pháp tu từ,…) để làm sáng tỏ hình ảnh người lao động:
+ Không gian, thời gian, công việc kéo lưới khi “sao 0,5 điểm mờ” 0,75 điểm
+ Khí thế khẩn trương, dáng vẻ khỏe khoắn,… 0,5 điểm
+ Tâm trạng hồ hời, tinh thần lạc quan trước thành quả
lao động và sự giàu đẹp của thiên nhiên 0,25 điểm
+ Thái độ trân trọng, ngợi ca của tác giả - Hình thức: 0,5 điểm
+ Đảm bảo dung lượng, có trình tự mạch lạc, diễn đạt
rõ ý, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. 1,0 điểm
+ Đúng đoạn văn diễn dịch, có sử dụng đúng phép lặp
để liên kết câu, đúng thành phần phụ chú. PHẦN II (4,0 ĐIỂM) Câu 1
- Hoàn cảnh: sau buổi tiệc ở thủy cung. 0,5 điểm
- Từ “tiên nhân” trong đoạn văn chỉ: người đời trước 0,5 điểm
(cha ông, tổ tiên), Trương Sinh
Câu 2 Giải thích được lí do:
- Lời của Phan Lang chạm đến những nỗi niềm sâu kín 0,5 điểm của Vũ Nương.
- Vũ Nương còn nặng lòng với trần gian, khát khao phục hồi danh dự. 0,5 điểm Câu 3 - Nội dung:
+ Hiểu ý niệm về gia đình. 0,25 điểm
+ Bàn luận xác đáng về vai trò của gia đình trong cuộc 0,75 điểm
sống của mỗi người (là chiếc nôi nuôi dưỡng và hình
thành nhân cách; là điểm tựa, bến đỗ bình yên, nơi chấp cánh ước mơ…)
+ Có những liên hệ cần thiết và rút ra bài học. 0,5 điểm
- Hình thức: đảm bảo dung lượng, đúng kiểu văn nghị 0,5 điểm
luận, có sự kết hợp các phương thức biểu đạt, có trình
tự mạch lạc, diễn đạt rõ ý.
Document Outline
- SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
- KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
Nhắn tin Zalo