Đề cương ôn tập cuối kì 2 Ngữ văn 11 Kết nối tri thức

ĐỀ CƯƠNG NỘI DUNG ÔN TẬP KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ II
NĂM HỌC 20…. – 20….
MÔN NGỮ VĂN 11 – KẾT NỐI TRI THỨC VỚI CUỘC SỐNG
I. NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ÔN TẬP
A. Phần 1: Nội dung kiến thức cần ôn tập 1. Văn bản:
- Vận dụng những hiểu biết về Nguyễn Du để đọc hiểu một số tác phẩm của đạo thi hào.
- Nhận biết và phân tích một số yếu tố của truyện thơ Nôm:cốt truyện, nhân vật, người
kể chuyện, độc thoại nội tâm, bút pháp miêu tả, ngôn ngữ.
- Nhận biết và phân tích được sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình trong tùy bút, tản văn;
giữa hư cấu và phi hư cấu trong truyện kí.
- Vận dụng được kinh nghiệm đọc, trải nghiệm về cuộc sống và hiểu biết về lịch sử văn
học Việt Nam để nhận xét, đánh giá văn bản văn học.
- Nhận biết được bố cục, mạch lạc của văn bản, cách trình bày dữ liệu, thông tin của
người viết và đánh giá hiệu quả đạt được; biết suy luận và phân tích mối liên hệ giữa các
chi tiết và vai trò của chúng trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản.
- Phân tích và đánh giá được đề tài, thông tin cơ bản, cách đặt nhan đề của tác giả; nhận
biết được thái độ, quan điểm của người viết; thể hiện được thái độ, đánh giá đối với nội
dung của văn bản hay quan điểm của ngươi viết và giải thích lí do.
- Phân tích và đánh giá được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà tác giả muốn gửi đến
người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của văn bản; phân biệt chủ đề chính, chủ đề
phụ của trong một văn bản cho nhiều chủ đề.
- Nhận biết và phân tích được nội dung của luận đề, các luận điểm, lí lẽ và bằng chứng
tiêu biểu, độc đáo trong văn bản nghị luận; đánh giá được các lí lẽ, bằng chứng mà
người viết sử dụng để bảo vệ quan điểm trong bài viết; thể hiện được quan điểm đồng ý
hay không đồng ý với nội dung chính của văn bản và giải thích lí do. a. Truyện thơ Nôm

Nội dung Kiến thức
Truyện thơ Nôm là loại hình tác phẩm tự sự độc đáo của văn học trung
1. Khái niệm đại Việt Nam, kết hợp phương thức tự sự và trữ tình, được viết bằng chữ
Nôm, chủ yếu sử dụng thể thơ lục bát hoặc song thất lục bát.
Truyện thơ Nôm bình dân
Truyện thơ Nôm bác học
- Phần lớn khuyết danh, tác giả - Hầu hết có tên tác giả, là những Nho
là các Nho sĩ, trí thức bình dân; sĩ thuộc tầng lớp phong kiến quý tộc,
- Cốt truyện thường được lấy từ có học vấn uyên bác; cốt truyện
2. Phân loại văn học dân gian hoặc từ đời thường lấy từ văn học Trung Quốc
(theo tiêu chí sống thực tế.
hoặc mang tính tự thuật; hình thức
đặc điểm nội - Hình thức nghệ thuật còn thô nghệ thuật được trau chuốt, điêu dung và
mộc, nhưng lại có sức cuốn hút luyện. nghệ thuật
bằng vẻ đẹp bình dị, hồn nhiên.
- Một số tác phẩm sử dụng chưa
nhuần nhuyễn chất liệu vay mượn từ
văn học Trung Quốc, có lúc rơi vào
tình trạng cầu kì, khó hiểu.
Đề tài, chủ đề của truyện thơ Nôm rất rộng mở, từ tôn giáo, lịch sử, xã
hội đến cuộc sống đời thường; đặt ra nhiều vấn đề bức thiết của thời đại. 3. Đề tài,
Trong đó, nổi bật là cảm hứng khẳng định tình yêu tự do và cuộc đấu chủ đề
tranh bảo vệ hạnh phúc gia đình; tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ, tố
cáo, phê phán xã hội đương thời; thể hiện khát vọng công lí, công bằng.
Các câu chuyện thường được kể theo trình tự thời gian với nhiều yếu tố 4. Cốt
ngẫu nhiên, kì ảo và thường được tổ chức theo mô hình: Gặp gỡ – Chia truyện
li – Đoàn tụ. Song mức độ đậm nhạt và nội dung của từng phần có sự
thay đổi tùy theo chủ đề tác phẩm. 5. Nhân vật
- Nhân vật của truyện thơ Nôm khá phong phú, đa dạng về thành phần.
- Các nhân vật vẫn mang tính loại hình, được dựng lên nhằm khái quát
các đặc điểm cố định của một số tầng lớp loại người trong xã hội hoặc


một loại phẩm chất nào đó.
- Nhân vật được khắc họa ở cả hai phương diện: con người bên ngoài
(ngoại hình, lời nói cử chỉ, hành động,..) và con người bên trong (cảm
xúc, suy nghĩ, diễn biến tâm lí,...).
- Bút pháp tả cảnh ngụ tình, ngôn ngữ đối thoại, độc thoại và phần nào
ngôn ngữ nửa trực tiếp đã được sử dụng thành công trong việc khám phá
thế giới nội tâm và khắc hoạ tính cách nhân vật.
- Truyện thơ Nôm cũng là thể loại có đóng góp to lớn vào việc phát triển
ngôn ngữ văn học dân tộc.
- Các tác giả đã nêu cao tinh thần tự hào dân tộc, phủ định quan niệm coi 6. Đóng góp
thường tiếng mẹ đẻ. Nhiều tác giả truyện thơ Nôm. đã sử dụng một cách
điêu luyện thể thơ lục bát, kết hợp nhuần nhuyễn tinh hoa của ngôn ngữ
bác học và ngôn ngữ bình dân. b. Kí Nội dung Kiến thức
- Kí là tên gọi một nhóm các thể/ tiểu loại tác phẩm văn xuôi phi hư cấu
có khả năng dung hợp các phương thức tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị
luận, thông tin,... nhằm tái hiện những trạng thái đời sống đang được xã Khái niệm
hội quan tâm và bộc lộ trực tiếp những cảm nghĩ của tác giả.
- Tuỳ vào mục đích viết, sự bộc lộ cái tôi tác giả và cách thức tổ chức
các phương tiện biểu đạt mà tác phẩm kí được gọi là tuỳ bút, tản văn,
phóng sự hay là kí sự, truyện kí, hồi kí, nhật kí, du kí,...
c. Tự sự, trữ tình trong tùy bút, tản văn Nội dung Tùy bút Tản văn 1. Khái niệm
Tuỳ bút là tiểu loại kí có tính tự Tản văn là một tiểu loại kí thường
do cao, có bố cục linh hoạt, sử dụng đồng thời cả yếu tố tự sự
thường nghiêng hẳn về tính trữ và trữ tình, có thể còn kết hợp nghị
tình với điểm tựa là cái tôi của tác luận, miêu tả, nhằm thể hiện những


giả. Người viết sẽ tuỳ cảnh, tuỳ rung cảm thẩm mĩ và quan sát tinh
việc, tuỳ theo cảm hứng mà trình tế của tác giả về các đối tượng đa
bày, nhận xét, đánh giá, suy dạng trong đời sống. Cái tôi của tác
tưởng,... Nếu có miêu tả, kể giả luôn hiện diện rõ nét, nhưng
chuyện thì đó cũng chỉ là cái cớ việc triển khai những liên hệ, suy
để giải bày cảm xúc, suy tư trữ tưởng phần nào được tiết chế so với tình. tuỳ bút. 2. Tự sự và
Yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình luôn có sự kết hợp linh hoạt, tuỳ vào ý trữ tình
tưởng trung tâm được triển khai, đối tượng của sự quan sát, chiêm trong tùy
nghiệm và đặc điểm phong cách nghệ thuật của người viết. bút, tản văn
d. Phi hư cấu và hư cấu trong truyện kí Nội dung Kiến thức
Truyện kí là một dạng truyện kể về người thật, việc thật. Tôn trọng sự
thật đời sống, đảm bảo tính xác thực của toàn bộ sự việc được kể là đòi 1. Khái niệm
hỏi quan trọng hàng đầu đối với các sáng tác thuộc thể loại này. Vì vậy,
truyện kí được xếp vào loại văn học phi hư cấu.
Yếu tố hư cấu vẫn luôn hiện diện trong truyện kí (dù được sử dụng một 2. Tự sự và
cách tiết chế), thể hiện ở sự sáng tạo riêng của người viết khi xử lí, tổ trữ tình
chức tư liệu và lựa chọn giọng điệu, ngôn ngữ trần thuật thích hợp. Yếu trong tùy
tố hư cấu còn được thể hiện qua cách người viết hình dung, miêu tả tâm bút, tản văn
trạng, cảm xúc của nhân vật.
e. Văn bản thông tin Nội dung Kiến thức
1.Yếu tố hình Văn bản thông tin thường có những dấu hiệu nổi bật về hình thức thể thức
hiện qua nhan đề, đề mục, sơ đồ, bảng biểu, chữ in nghiêng, chữ in đậm,...