Đề thi Cuối kì 1 Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo 2024 (Đề 3)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 3
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm) Đọc đoạn trích:
CHUYỆN CÁI CHÙA HOANG Ở HUYỆN ĐÔNG TRIỀU
Ðời nhà Trần, tục tin thần quỷ, thần từ phật tự chẳng đâu là không
có, như chùa Hoàng Giang, chùa Ðồng Cổ, chùa An Sinh, chùa Yên Tử,
chùa Phổ Minh, quán Ngọc Thanh dựng lên nhan nhản khắp nơi; những
người cắt tóc làm tăng làm ni, nhiều hầu bằng nửa số dân thường. Nhất
là vùng huyện Ðông Triều [1], sự sùng thượng lại càng quá lắm, chùa
chiền dựng lên, làng lớn có đến hơn mười nơi, làng nhỏ cũng chừng năm,
sáu, bao ngoài bằng rào lũy, tô trong bằng vàng son, phàm người đau
ốm, chỉ tin theo ở sự hư vô; gặp các tuần tiết thì đàn tràng cúng vái rất là
rộn rịp. Thần Phật xem chừng cũng ứng giáng, nên cầu gì được nấy, linh ứng lạ thường.
Bởi vậy, người dân càng kính tin, không dám ngạo mạn. Ðời vua
Giản Ðịnh [2] nhà Trần, binh lửa luôn năm, nhiều nơi bị đốt; số chùa
chiền còn lại, mười không được một, mà cái số còn lại ấy, cũng mưa bay
gió chuyển, đổ ngã xiêu nghiêng, tiêu điều đứng rủ ở giữa đám cỏ hoang
bụi rậm. Sau khi quân Ngô [3] lui, dân trở về phục nghiệp. Có viên quan
là Văn Tư Lập đến trị huyện ấy, thấy những cảnh hoang tàn đổ nát, bèn
róng rả dân đinh các xã, đánh tranh kên nứa mà sửa chửa lại ít nhiều.
Ngồi ở huyện ấy một năm, thấy dân quanh huyện khổ về cái nạn trộm
cắp, từ gà lợn ngỗng ngan đến cá trong ao, quả trong vườn, phàm cái gì
ăn được đều bị mất hết, Tư Lập than rằng:
- Ta ở vào địa vị một viên ấp tể, không có cái minh để xét ra kẻ gian,
cái cứng để chế phục kẻ ác, vì nhân nhu mà hỏng việc, chính là cái lỗi tự ta.
Song Tư Lập cho rằng những đám trộm cắp vặt ấy, cũng không đến
nỗi là đáng lo ngại lắm, nên chỉ sức các thôn dân, đêm đêm họ vẫn canh
phòng cẩn mật. Trong khoảng một tuần, tuy canh phòng chẳng thấy gì
cả, nhưng những việc trộm vặt cũng vẫn như trước. Lâu dần càng không
thấy chúng kiêng sợ gì, đến nỗi lại vào bếp để khoắng hũ rượu của người
ta, khi mọi người đổ đến vây bắt, thì kẻ gian đã biến đi đằng nào mất,
chẳng thấy gì cả. Tư Lập cười mà nói:
- Té ra lâu nay vẫn ngờ oan cho lũ kẻ trộm, kì thực đó là loại ma
quỷ, hưng yêu ác quái đó mà thôi. Những sự quấy rối bấy nay, đều tự vật này cả.
Ðó rồi đi mời khắp các thầy phù thủy cao tay, xin bùa yểm trấn.
Song càng bùa bèn trừ yểm, sự quấy quắc vẫn tệ hơn trước. Tư Lập cả
sợ, họp người dân thôn lại bàn rằng:
- Các người khi trước vẫn thờ Phật rất là kính cẩn, lâu nay vì việc
binh hỏa mà đèn hương lễ bái không chăm, cho nên yêu nghiệt hoành
hành mà Phật không cứu giúp. Nay sao chẳng đến chùa kêu cầu với Phật,
tưởng cũng là một cách quyền nghi, may có thể giúp ích cho mình.
Mọi ngưòi bèn đi đốt hương lễ bái ở chùa chiền khấn rằng:
- Lũ chúng sinh này kính thờ Trời Phật, quy y đã lâu, hết lòng trông
cậy ở Phật pháp. Nay ma quỷ nổi lên, quấy nhiễu dân chúng, họa hại cả
đến loài lục súc, vậy mà Phật ngồi nhìn im lặng, chẳng cũng từ bi qúa
lắm ư? Cúi xin mở lượng xót thương, ra uy trừng phạt, khiến thần, người
chẳng lẫn, dân vật đều yên, sinh kế chưa khôi phục được, tấc gỗ mảnh
ngói khó lòng xoay xở vào đâu. Ðợi khi làm ăn giàu có sẽ lại xin sửa lại
chùa chiền đền công đức ấy.
Ðêm hôm ấy, trộm cắp hoành hành vẫn dữ hơn trước. Tư Lập chẳng
biết làm sao được, nghe Vương Tiên sinh ở huyện Kim Thành [4] là
người giỏi bói dịch, bèn đến bói một quẻ xem sao. Vương Tiên sinh bói rồi nói rằng:
Cưỡi trên ngựa tốt Mặc áo vải săn Túi da tên thiếc
Ðích thị người thần Lại dặn rằng:
- Ông muốn trừ được nạn ấy, sáng ngày mai nên đi phía tả cửa
huyện đi về phương Nam, hễ thấy người nào vận mặc như thế, mang xách
như vậy, quyết là người ấy có thể trừ hại được, nên cố thỉnh mời, dù từ
chối cũng đừng nghe.
Hôm sau, Tư Lập cùng các phụ lão theo đúng lời của Vương Tiên
sinh để trông ngóng xem, những kẻ đi người lại đầy đường, chẳng thấy ai
giống như thế cả. Trời đã xế chiều, ai nấy chán nản sắp muốn về, chợt có
một người từ trong núi đi ra, mình mặc áo vải, đeo cung cưỡi ngựa. Mọi
người cùng chạy ra phục lạy ở phía trước mặt. Người ấy ngạc nhiên hỏi,
mọi người cũng kể rõ bản ý của mình. Người ấy cười mà rằng:
- Các ông sao mà tin bói toán đến thế!. Tôi từ nhỏ làm nghề săn
bắn, mình không rời yên ngựa, tay không rời cung tên. Hôm qua nghe nói
ở núi Yên Phụ [5] có nhiều giống nai béo, thỏ tốt nên nay định đến để
săn, nào có biết lập đàn thầy pháp, bắn ma vô hình là công việc thế nào.
Tư Lập nghĩ bụng người này tất là một vị pháp đàn cao tay, vì không
muốn nổi tiếng về thuật bùa bèn, sợ bị mang lụy vào thân, nên mới vào
nhởn nhơ trong chốn núi khe, giấu mình ở thú chơi cung mã, bèn nhất
định cố mời kì được. Người kia xem chừng không thể từ chối, phải gượng
theo lời. Tư Lập mời người ấy về huyện để ở trong nhà quán xá, giường
chiếu màn đệm rất sang trọng, săn sóc kính cẩn như một vị thần minh.
Người ấy nghĩ riêng mình rằng:
- Họ tiếp đãi kính cẩn với ta như thế này, chỉ vì cho ta có tài trừ quỷ.
Nhưng thực thì ta chẳng có tài gì về sự đó, thế mà đi hưởng sự cung cấp
của người, sao cho đành tâm. Nếu không sớm liệu trốn đi thì có ngày phải xấu hổ.
Hôm ấy mới chừng nửa đêm, thừa lúc mọi người đã ngủ say, người
ấy bèn rón rén bước ra khỏi huyện lị. Khi đến phía tây cái cầu ván, bấy
giờ trời tối lờ mờ, trăng khuya chưa mọc, thấy có người hình thể to lớn,
hớn hở từ dưới đồng đi lên, người ấy bèn lẫn vào chỗ khuất, ngồi rình để
xem họ làm trò gì. Một lát, thấy họ thò tay khoắng xuống một cái ao, rồi
bất cứ vớ được cá lớn cá nhỏ, đều bỏ vào mồm nhai nuốt hết, lại nhìn
nhau mà cười mà nói:
- Những con cá con ăn ngon lắm, nên ăn dè dặt mới thấy thú, há
chẳng hơn những thức ăn nhạt nhẽo họ thường dâng cúng chúng mình ư?
Ðáng tiếc là đến bây giờ, chúng mình mới được biết những vị ngon ấy.
Một người cười mà nói:
- Chúng mình to đầu mà dại, bấy nay bị chúng nó lừa dối, ai lại đem
cái oản, một vài lẻ gạo để lấp cái bụng ngàn cân mà đi giữ cửa cho
chúng nó bao giờ. Nếu không có những buổi như buổi hôm nay mà cứ
trường chay mãi như trước thì thật là một đời sống uổng. Một người nói:
- Tôi xưa nay vẫn ăn đồ mặn không phải ăn chay như các ông.
Nhưng hiện giờ dân tình vẫn nghèo kiết, chúng nó chẳng có gì để cúng
vái mình. Bụng đói miệng thèm, không biết mùi thịt là cái gì đã trải qua
một thời gian lâu lắm, chẳng khác gì chí đức Khổng Tử ở nước Tề ba
tháng không được đụng đến miếng thịt. Song đêm nay trời rét nước lạnh,
khó lòng ở lâu chỗ này được, chi bằng lên quách vườn mía mà bắt chước
Hổ đầu tướng quân [6] ngày xưa.