Đề thi giữa học kì 2 Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức có đáp án (Đề 2)

SỞ GD&ĐT TỈNH
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2022 – 2023
Môn: Ngữ văn – Lớp 10 ĐỀ SỐ 2
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: CÔ HÀNG XÉN
Cô Tâm bớt mệt hẳn đi khi nhìn thấy cây đa và cái quán gạch lộ ra trong
sương mù. Cùng một lúc, dãy tre đầu làng gần hẳn lại, cành tre nghiêng ngả dưới
gió thổi và nghe thấy tiếng lá rào rào và tiếng thân tre cót két. Cô sắp về đến nhà
rồi, gánh hàng trên vai nhẹ đi, và những cái uốn cong của đòn gánh bây giờ nhịp
với chân cô bước mau. Cô thấy chắc dạ và ấm cúng trong lòng, bỏ hẳn nỗi lo sợ từ
nãy vẫn quanh quẩn trong trí khi cô qua quãng đồng rộng, trơ gốc rạ dưới gió bấc
vi vút từng cơn… Ði ngang các nhà quen, cô thấy ánh sáng đèn chiếu qua rào, và
tiếng những người quen thuộc ở trong đưa ra.
- “À, bác cả Sĩ đã về rồi”. Lần nào hàng bác cũng bán hết sớm, bác cũng ra
về trước vì nhà có con mọn… Cô Tâm lại nghĩ đến mình, mẹ già đang mong đợi và
các em đang nóng ruột vì quà. Gói kẹo bỏng cô đã gói cẩn thận để ở dưới thúng,
mỗi đứa sẽ được hai cái. Chắc hẳn chúng sẽ vui mừng lắm.
[…] Nàng đã đảm đang nuôi cả một nhà, với lại, trừ phi là cô gái hư không
kể, còn ai ở địa vị nàng cũng phải tảo tần buôn bán như thế. Làm việc, đối với
Tâm, là lệ chung của người ta. Cô thấy chung quanh toàn những đàn bà chịu khó
làm ăn vất vả để nuôi chồng, nuôi con. Không bao giờ Tâm nghĩ cho mình, cho
cuộc đời riêng của cô.
Nhưng Tâm cũng không khỏi thắc mắc vẩn vơ cho thân thế; Tâm ngửng lên
nhìn nét mặt hiền từ của bà Tú, rồi quay đi, hơi e thẹn. Vì nàng có tâm sự kín


riêng. Hình ảnh một người con trai lanh lợi, miệng tươi như hoa, ăn nói mềm mỏng
dễ nghe. Những ngày phiên chợ Bằng, Tâm thường thấy người ấy ra hàng Tâm
mua kim chỉ. Nàng cúi mặt xuống hàng thấy cái nhìn âu yếm của người con trai ấy
đè nặng trên người. Má Tâm phơn phớt đỏ. Câu chuyện ngượng nghịu và gióng
một nhưng nàng thấy tâm hồn say sưa như nhấp rượu.
… Sáng sớm hôm sau, trong gió bấc lạnh, Tâm đã mở cổng gánh hàng lên
chợ. Sương trắng còn đầy ở các ngõ trong làng; mùi rơm rác và cỏ ướt thoang
thoảng bốc lên, mùi quen của quê hương và của đất mầu khiến Tâm thấy dễ chịu
và thêm can đảm. Nàng rảo bước cho mau chóng đến chợ.
[…] Gần trưa, cậu giáo ra. Vẫn con người mảnh rẻ và nho nhã trong chiếc áo
lương cũ. Bốn mắt nhìn nhau: Tâm má đỏ bừng, tay không biết làm gì. Cậu giáo
ngượng nghịu, nửa muốn ngồi xuống bên hàng, nửa không dám. Chỉ có Liên là
tinh nghịch, sống sượng lại hay nói đùa:
- Kìa ông giáo, mời ông mua hàng của em nó đi.
Rồi cô ngả đầu ra sau cười ngặt nghẽo, trong lúc Tâm đưa mắt trách và cậu giáo khẽ mỉm cười.
Vụ gặt hái xong, cậu giáo Bài nhờ người mối lái đến hỏi Tâm. Bà mối là
người cô trong họ nhà bà Tú. Sai khi khen ngợi cậu giáo là người chí thú nết na, bà mối bảo:
- Tôi cũng vì tình chị em nói giúp cho cháu nó nên vợ chồng. Cậu giáo tuy
nghèo nhưng là con nhà thế gia, ông cụ trước cũng có đi dạy học. Cháu Tâm nó mà
về làm dâu nhà ấy thì không còn phải quản ngại điều gì nữa.
… Tuy vậy, buổi chiều hôm ấy bà gọi Tâm vào buồng và nói cho Tâm biết.
Tâm yên lặng nghe, rồi thưa:
- Con mà đi lấy chồng thì ai kiếm tiền cho các em ăn học? Thôi u cứ để con
ở nhà buôn bán và trông nom nhà cửa cho thầy u.


Bà Tú nhìn con, thương mến:
- Không được, con gái đến tuổi phải đi lấy chồng, chứ con ở nhà mãi hay
sao? U sẽ làm hàng sáo để kiếm thêm chi tiêu trong nhà. Con cứ nghe u đi. Bà thêm:
- Với lại không đám nào hơn đám này nữa. Bà cụ đằng ấy cũng hiền lành và
cậu Bài là người nết hạnh đứng đắn. Con về nhà ấy thì u mừng lắm.
… Ngày về nhà chồng, Tâm buồn rầu không thiết gì trang điểm. Nàng gọi
các em vào trong buồng để từ biệt: Lân và Ái níu lấy cổ Tâm quấn quít, không
muốn rời ra. Nàng âu yếm dặn dò:
- Các em ở nhà chịu khó ăn, học nhé đừng để cho thầy u phải phiền lòng.
Rồi tháng tháng chị sẽ gửi tiền về cho các em tiêu.
… Về nhà chồng được vài hôm, Tâm lại phải đi bán hàng ngay để khỏi mất
mấy phiên chợ Tết. Nhà chồng nàng cũng nghèo, nhà cửa không có gì. Cậu Bài
dạy học trong làng được dăm bẩy đồng bạc lương. Bao nhiêu việc chi tiêu trong
nhà lại trông cả vào mình nàng.
Bây giờ gánh hàng trở nên nặng quá trên đôi vai nhỏ bé. Chiếc đòn gánh
càng cong xuống và rên rỉ. Ngoài giang sơn nhà chồng nàng phải gánh vác, Tâm
lại còn lo sao kiếm được đủ tiền để thêm cho cho các em ăn học. Trong sương
muối sớm rét và giá lạnh, nàng đã phải bước ra ngõ để đi chợ rồi. Trên con đường
mấp mô và đất rắn, Tâm bước những bước nhỏ và mau. Ðời nàng lại khó nhọc và
cố sức kế tiếp nhau. Có khi Tâm tưởng nàng vẫn còn ở nhà, vẫn còn con gái và
buổi chiều nàng sẽ gánh hàng về căn nhà cũ, thấy các em ra đón và nghe tiếng mẹ
nàng dịu dàng săn hỏi. Nhưng không, bây giờ nàng không được về nhà mẹ luôn
nữa. Gia đình của chồng là gia đình của nàng: nàng phải lo tiền cho chồng vụ thuế.
Những lúc giỗ Tết, phải may vá cho Bài: chiếc áo lương mới chàng sắm ngày cưới
bây giờ đã bắt đầu bạc và rách rồi.


… Hai năm sau, Tâm đẻ đứa con trai. Ở cữ được nửa tháng, nàng phải để
con cho mẹ chồng trông nom, rồi lại gánh hàng đi chợ. Mấy năm khó nhọc đã thay
hẳn người nàng. Tâm bây giờ không còn là cô gái xinh xắn hồi trước. Nàng già đi
nhiều lắm. Ðã lâu nàng không còn chú ý đến sắc đẹp của mình và cũng không biết
nó tàn lúc nào. Sắc đẹp cũng vô ích cho nàng khi đã có chồng rồi. Tâm thấy mình
già và yên tâm trong sự đứng tuổi. Những ngày chợ phiên, nàng nhìn các cô gái
với ý nghĩ an phận của người đã qua tuổi trẻ rồi. Bây giờ nàng còn thì giờ đâu
trang điểm nữa. Cái cô hàng xén xinh đẹp trước kia nổi tiếng cả một vùng, bây giờ
không còn ai nhớ đến nữa. Ðã có những cô con gái khác mới lớn lên, rực rỡ và tươi
tắn, cười nói có duyên với những cậu con trai khác. Nhiều khi nhìn vẻ hân hoan
sung sướng của họ, Tâm lại nghĩ đến ngày trước kia, hình như đã lâu lắm, nàng
còn là cô hàng xén má hồng môi đỏ, e lệ cúi mặt dưới cái nhìn âu yếm của cậu giáo
Bài nho nhã và đứng đắn trong tấm áo lương. Thời ấy bây giờ đâu? Chị Liên may
mắn đã lấy được chồng giàu, lên buôn trên tỉnh, chị ấy vẫn trẻ đẹp chư xưa. Tâm
khẽ thở dài, bây giờ các chị em bạn cũ không còn ai ở lại để cùng chia sẻ những nỗi khó nhọc với nàng.
Tâm rảo bước đi qua cánh đồng nghĩ ngợi. Ðã lâu, nàng không có dịp sang
thăm nhà vì bận con mọn và buôn bán. Chiều nay Lân ở trên tỉnh về, nên nàng đến
để gặp em và hỏi thăm ông Tú, mệt đã mấy tháng nay.
Cây đa cỗi và cái quán gạch vẫn đứng đợi nàng ở đầu làng. Ðường ngõ vẫn
lồi lõm vì trâu đi, hai bên vệ vẫn mùi bèo và mùi rạ ướt. Trong làng chẳng có gì thay đổi.
Khi nghe thấy tiếng bà Tú âu yếm đón hỏi trên thềm, tiếng thằng Ái và em
bé reo mừng chị, lòng Tâm dịu lại như ngày nàng còn gánh hàng về. Tâm bước vào
ngồi trên phản bên cạnh mẹ; căn nhà đối với nàng hình như rộng rãi và lặng lẽ hơn trước nhiều.