Đề thi Ngữ văn vào 10 Hà Nội năm 2015-2024 (đề chính thức)

ĐỀ THI
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT HÀ NỘI
NĂM HỌC 2024 – 2025 (Đề chính thức) Ngày thi: 8/6/2024
Thời gian làm bài 120 phút
Phần I (6,5 điểm)
Đồng chí của Chính Hữu là một trong những tác phẩm tiêu biểu viết về người lính
cách mạng thời kháng chiến chống Pháp.
Câu 1 (1,0 điểm): Bài thơ Đồng chí được viết theo thể thơ nào? Kể tên một văn bản khác
trong chương trình Ngữ văn 9 cũng được viết theo thể thơ đó và ghi rõ tên tác giả.
Câu 2 (1,5 điểm): Hãy chỉ rõ những cặp hình ảnh tương ứng tạo nên sự sóng đôi giữa hai
dòng thơ sau và cho biết sự sóng đôi ấy mang lại hiệu quả nghệ thuật như thế nào?
“Quê hương anh nước mặn, đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.”
Câu 3 (0,5 điểm): Nêu giá trị biểu đạt của từ “đôi” trong dòng thơ “Anh với tôi đôi người xa lạ”.
Câu 4 (3,5 điểm): Viết một đoạn văn (khoảng 15 câu) theo phép lập luận quy nạp làm rõ
hình ảnh người lính ở tám dòng thơ dưới đây, trong đó có sử dụng thành phần tình thái và
thán từ (gạch dưới, chú thích rõ một thành phần tình thái và một thán từ): “Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá Miệng cười buốt giá Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo.”
(Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2023)
Phần II (3,5 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
“Chàng thanh niên: ... Nhu cầu được người mình yêu quý thừa nhận, được những
người gần gũi mình chấp nhận là nhu cầu rất tự nhiên!
Triết gia: Cậu đang ngộ nhận rồi. Nghe này, chúng ta không sống để đáp ứng mong đợi của người khác.
Chàng thanh niên: Thầy nói sao cơ?
Triết gia: Cậu không sống để đáp ứng mong đợi của người khác. Tôi cũng không
sống để đáp ứng mong đợi của người khác. Chúng ta không cần đáp ứng mong đợi của người khác.
Chàng thanh niên: Không, quan điểm thế này thì quá vị kỷ! Thầy đang bảo tôi cứ
sống ích kỷ, chỉ nghĩ đến mình thôi sao? [...]
Triết gia: Nhu cầu được người khác thừa nhận, suốt đời để ý đến đánh giá của người
khác, cuối cùng sẽ thành ra sống cuộc đời của người khác.”
(Dẫn theo Dám bị ghét, Kishimi Ichiro và Koga Fumitake, NXB Dân Trí, 2024)
Câu 1 (0,5 điểm): Xác định một phép liên kết có trong những câu văn được in nghiêng ở
đoạn trích trên và chỉ rõ từ ngữ dùng làm phương tiện liên kết.
Câu 2 (1,0 điểm): Theo em, có ích kỷ không nếu “chúng ta không sống để đáp ứng mong
đợi của người khác”? Vì sao?
Câu 3 (2,0 điểm): Từ nội dung đoạn trích trên, kết hợp với hiểu biết xã hội, em hãy viết
đoạn văn nghị luận (khoảng 2/3 trang giấy thi) để trả lời câu hỏi: Nên ứng xử thế nào trước
mong đợi của những người thân yêu đối với chúng ta?
ĐÁP ÁN – THANG ĐIỂM CHÍNH THỨC Phần Câu Nội dung Điểm I 6,5
- Thí sinh xác định đúng: thể thơ tự do. 0,5 1
- Thí sinh ghi đúng: tên văn bản khác trong chương trình 0,5
Ngữ văn 9 cùng thể thơ tự do và tên tác giả. Thí sinh chỉ ra được :
- Những cặp hình ảnh tương ứng: quê hương anh – làng tôi, 0,5
nước mặn, đồng chua – đất cày lên sỏi đá. 2
- Hiệu quả nghệ thuật:
+ Tạo sự hài hòa, nhịp nhàng. 0,25
+ Gợi sự tương đồng về hoàn cảnh xuất thân của “anh” và 0,75
“tôi”, đó là cơ sở để gắn kết những người lính cách mạng.
Thí sinh hiểu: từ “đôi” vừa biểu đạt về số lượng vừa biểu thị 0,5 3
mối quan hệ khăng khít, cho thấy trong “xa lạ” giữa “anh”
và “tôi” có cơ sở của sự gắn bó. * Hình thức:
- Trình bày đoạn văn theo đúng phép lập luận quy nạp. 0,5
- Sử dụng đúng, có gạch dưới và chú thích rõ một thành phần 0,5
tình thái và một thán từ.
- Đảm bảo dung lượng; diễn đạt mạch lạc, rõ ý, đúng chuẩn 0,5 4 chính tả, ngữ pháp.
* Nội dung: Biết bám sát và khai thác hiệu quả các tín hiệu
nghệ thuật của đoạn thơ để làm nổi bật hình ảnh người lính:
- Cảnh ngộ: thiếu thốn, gian khổ, hiểm nguy,… 0,5
- Vẻ đẹp: tình đồng đội (đồng cảm, sẻ chia, luôn sát cánh bên 1,25
nhau); tâm hồn (lạc quan, lãng mạn),…