Đề thi Ngữ văn vào 10 Hà Nội năm 2015-2023 (đề chính thức)

ĐỀ SỐ 1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT HÀ NỘI
NĂM HỌC 2023 – 2024 (Đề chính thức) KHÓA NGÀY 10/6/2023 Môn: Ngữ văn
Thời gian làm bài 120 phút (Không kể thời gian phát đề) Phần I (6,5 điểm)
Trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”, nhà văn Lê Minh Khuê có viết:
“Cuộc sống ở đây đã dạy cho chúng tôi thế nào là sự im lặng. Sự im lặng từ
sáng đến giờ không bình thường. Cải không bình thường đó đang đến. Tiếng máy
bay trinh sát rè rè. Phản lực gầm gào lao theo sau. [...]
– Sắp đẩy! – Nho quay lưng lại chúng tôi, chụp cái mũ sắt lên đầu. Chị Thao
móc bánh bích quy trong túi, thong thả nhai. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không
êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực.”
(Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2022)
1. Nêu hoàn cảnh sống và công việc của ba nữ thanh niên xung phong trong truyện
“Những ngôi sao xa xôi”. (1,0 điểm)
2. “Sự im lặng” được nói tới trong đoạn trích trên báo hiệu điều gì sắp xảy ra? Những
hành động của Nho và Thao trước điều sắp xảy ra ấy giúp em hiểu gì về hai nhân vật này? (1,5 điểm)
3. Viết một đoạn văn khoảng 15 câu theo phép lập luận tổng hợp – phân tích – tổng
hợp để làm rõ tình đồng đội của ba nhân vật Nho, Thao và Phương Định trong
“Những ngôi sao xa xôi”. Đoạn văn có sử dụng phép nối để liên kết và câu cảm thán
(gạch dưới, chú thích rõ từ ngữ dùng làm phép nối và một câu cảm thán). (3,5 điểm)
4. Kể tên một tác phẩm khác đã học trong chương trình Ngữ văn 9 cũng viết về thế
hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ và ghi rõ tên tác giả. (0,5 điểm)
Phần II (3,5 điểm)
Dưới đây là trích đoạn trong bức thư của một người bố gửi cho con:
Có thể con không biết, nụ cười của con đẹp tươi và nồng hậu. Nhưng sao con
lại ít cười quá và càng ngày con càng ít cười hơn?
Có thể con không biết, mỗi khi nhớ con, bố thường nhớ những lần bố nóng
giận trách phạt làm con đau, bố nhớ ánh mắt của con lúc buồn, bố nhớ tiếng khóc
của con,... Bố nhớ những lần đó nhiều hơn những lần bố mang lại niềm vui cho con.
Có thể con không biết, mái tóc bạc của bố phần nhiều là vì lo lắng cho con.
Mỗi khi con đau – dù là thể xác hay tinh thần, dù là vết xước nhỏ hay nỗi đau sâu,
bố cũng đau rất nhiều.
Có thể con không biết, ....
(Theo Sống có giá trị, tập hai, NXB Trẻ, 2012)
1. Ghi lại một thành phần biệt lập phụ chú có trong đoạn thư trên. (0,5 điểm)
2. Hãy nêu ngắn gọn cảm nhận của em về tấm lòng người bố được bộc lộ qua những
lời tâm sự với con. (1,0 điểm)
3. Có thể bạn không biết, đôi khi cảm xúc của mỗi chúng ta sẽ trở thành sự lo lắng
cho những người thân yêu nếu bạn không làm chủ được nó.
Từ gợi dẫn trên, kết hợp với những hiểu biết xã hội, trình bày suy nghĩ (khoảng 2/3
trang giấy thi) về ý nghĩa của việc làm chủ cảm xúc bản thân. (2,0 điểm) HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm I 6,5 Thí sinh nêu đúng:
- Hoàn cảnh sống: Ở một cái hang trên tuyến đường Trường 0,5 1 Sơn.
- Công việc: Đo khối lượng đất lấp vào hố bom; đếm bom 0,5
chưa nổ, nếu cần thì phá bom. Thí sinh chỉ ra được:
- “Sự im lặng” báo hiệu máy bay địch đang đến (cái không 0,5 2
bình thường/ cái không êm ả sắp xảy ra,…)
- Những hành động của Nho và Thao cho thấy họ là những 1,0
người chủ động, bình tĩnh, dũng cảm,… * Hình thức:
- Trình bày đoạn văn theo đúng phép lập luận tổng hợp – 0,5 phân tích – tổng hợp.
- Sử dụng đúng, có gạch dưới và chú thích rõ phép nối và 0,5 một câu cảm thán.
- Đảm bảo dung lượng; diễn đạt mạch lạc, đúng chuẩn chính 0,5
tả, ngữ pháp tiếng Việt. 3 * Nội dung:
Biết bám sát truyện “Những ngôi sao xa xôi” và khai thác
hiệu quả các đặc trưng nghệ thuật của truyện để làm nổi bật những ý cơ bản sau:
- Khái quát chung về ba cô gái. 0,25
- Một số biểu hiện của tình đồng đội như hiểu và yêu thương; 1,5
lo lắng, chăm sóc; đoàn kết, gắn bó;…
- Sức mạnh của tình đồng đội. 0,25 4
Thí sinh kể đúng tên một tác phẩm và ghi rõ tên tác giả. 0,5 II 3,5 1
Thí sinh ghi lại đúng một thành phần biệt lập phụ chú. 0,5
- Thí sinh hiểu được: Sự lo lắng, thấu hiểu và tình yêu thương 0,75 2 con tha thiết của bố.
- Thí sinh thể hiện được cảm xúc trước tấm lòng người bố. 0,25
* Hình thức: Đảm bảo dung lượng; lập luận chặt chẽ, lí lẽ 0,5
thuyết phục, dẫn chứng phù hợp; diễn đạt mạch lạc, đúng
chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. * Nội dung:
- Hiểu được vấn đề nghị luận: Ý nghĩa của việc làm chủ cảm 0,25 3 xúc bản thân.
- Bàn luận xác đáng về vấn đề cần nghị luận; thể hiện được 1,0
chính kiến của cá nhân nhưng phải lí giải thuyết phục, phù
hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội.
- Liên hệ và rút ra bài học. 0,25
TỔNG ĐIỂM (Phần I + Phần II) 10,0