Giáo án Bài 14 Lịch sử 6 Kết nối tri thức (năm 2024): Nhà nước Văn Lang - Âu Lạc

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
CHƯƠNG 5: VIỆT NAM TỪ KHOẢNG
THẾ KỈ VII TRƯỚC CÔNG NGUYÊN ĐẾN ĐẦU THỂ KỈ X
BÀI 14: NHÀ NƯỚC VĂN LANG - ÂU LẠC I. MỤC TIÊU
1. Mức độ, yêu cầu cần đạt
- Nêu được khoảng thời gian thành lập và xác định được phạm vi
không gian của nước Văn Lang, Âu Lạc trên lược đổ treo tường.
- Trình bày được tổ chức nhà nước của Văn Lang, Âu Lạc.
- Mô tả được đời sống vật chất và tỉnh thần của cư dân Văn Lang, Âu Lạc. 2. Năng lực
- Năng lực chung: Tự học, giải quyết vấn đề, tư duy, tự quản lý, trao đổi nhóm. - Năng lực riêng:
 Khai thác và sử dụng được thông tin của một số tư liệu lịch sử
trong bài học dưới sự hướng dẫn của GV.
 Tìm kiếm, sưu tầm được tư liệu để phục vụ cho bài học và thực
hiện các hoạt động thực hành, vận dụng. 3. Phẩm chất
Biết ghi nhớ công ơn dựng nước của tổ tiên; trân trọng và giữ gìn những
giá trị văn hoá truyền thống cội nguồn có từ thời dựng nước.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- Giáo án soạn theo định hướng phát triển năng lực. - Phiếu học tập.
- Lược đồ lãnh thổ Việt Nam ngày nay. - Giấy A0.
- Máy tính, máy chiếu (nếu có).
2. Đối với học sinh - SGK.
- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học.
- Dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV yêu cầu HS: quan sát Hình 1 – Lễ hội đền Hùng (Phú Thọ) và đọc
phần mở đầu sgk trang 60: Từ lâu đời, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương
đã ăn sâu vào tâm thức, tình cảm của những người dân Việt và trở thành
truyền thông đặc biệt của dân tộc ta. Hình ảnh dưới đây đã phản ánh phần
nào không khí của ngày giỗ Tổ. Đã bao giờ em tự hỏi: Điều gì đã thôi
thúc nhân dân ta luôn hướng về mảnh đất cội nguồn?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ quan sát Hình 1 và đọc phần mở đầu sgk trang 60.
- GV đặt vấn đề: Em đã từng nghe truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên
chưa? Nếu em đã từng nghe và được học về truyền thuyết này, chắc chắn
em sẽ phát hiện ra những điểm vô lí trong truyền thuyết Con Rồng cháu
Tiên. Đó là Lạc Long Quân là con của Kinh Dương Vương và thần Long
Nữ là người thần, giống Rồng, đi lại được dưới nước, Âu Cơ là giống
Tiên; Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, nở ra 100 người con. Nếu vô lí thì vì
sao đến nay, người Việt vẫn coi nhau là “đồng bào” và tự coi mình là Con
Rồng cháu Tiên. Và như phần mở đầu các em vừa đọc, từ lâu đời, tín
ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã ăn sâu vào tâm thức, tình cảm của
những người dân Việt và trở thành truyền thông đặc biệt của dân tộc ta.
Để hiểu được lý do vì sao dân tộc ta luôn hướng về cội nguồn như vậy,
chúng ta cùng tìm hiểu lời giải đáp trong bài học ngày hôm nay – Bài 14:
Nhà nước Văn Lang - Âu Lạc.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Nhà nước đầu tiên của người Việt cổ
a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết xác đinh trên lược đồ treo
tường phạm vi không gian của nhà nước Văn Lang; hoàn cảnh, lý do ra
đời nhà nước Văn Lang; nhận thức được cách đây 2700 năm Nhà nước
Văn Lang ra đời là mốc đánh dấu lịch sử dựng nước của người Việt; ý
nghĩa của Nhà nước Văn Lang.
b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ 1. Nhà nước đầu tiên của người Việt cổ học tập
- GV yêu cầu HS đọc nội dung mục 1
Nhà nước đầu tiên của người Việt cổ sgk trang 61.
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1 - Xác định phạm vi không gian chủ yếu của
trong sgk trang 61: Dựa vào thông tin nước Văn Lang trên bản đồ: gắn liền với lưu
trong mục 1 và sử dụng bản đồ hành vực các dòng sông lớn ở Bắc Bộ và Bắc Trung
chính Việt Nam, hãy xác định phạm Bộ ngày nay. Đó là sông Hồng, sông Mã, sông
vi không gian chủ yếu của nước Văn Cả, sông Chu. Lang trên bản đồ.
- GV yêu cầu HS quan sát Hình 2 và - Nhà nước Văn Lang ra đời: Vào khoảng thế trả lời câu hỏi:
kỉ VII TCN, nhờ sự phát triển của công cụ
+ Nhà nước Văn Lang ra đời vào thời bằng đồng và sắt, đời sống sản xuất của người gian nào?
Việt cổ đã có sự chuyển biến rõ rệt. Nhu cầu
chung sống, cùng làm thuỷ lợi và chống ngoại
+ Trình bày tổ chức bộ máy, đặc điểm xâm đã thúc đẩy sự ra đời của nhà nước đầu của Nhà nước Văn Lang?
tiên ở Việt Nam - Nhà nước Văn Lang.
+ Hãy nêu ý nghĩa sự ra đời của nhà - Tổ chức, bộ máy, đặc điểm của Nhà nước nước Văn Lang?
Văn Lang: Đứng đầu nhà nước là Hùng
Vương, thực chất là thủ lĩnh của một liên minh
bộ lạc (nhà nước sơ khai). Giúp việc cho vua
có các lạc hầu. Ở địa phương, đứng đầu mỗi
bộ (tương truyền nước Văn Lang có 15 bộ) là
lạc tướng; các chiềng/chạ chính là các đơn vị
làng xã sau này do bồ chính (già làng) đứng đầu.
- Ý nghĩa sự ra đời của Nhà nước Văn Lang:
Tuy còn sơ khai, chưa có pháp luật thành văn
và chữ viết,... nhưng sự ra đời của Nhà nước
Văn Lang đã mở ra thời kì dựng nước đầu tiên
- Sau khi HS trả lời, GV mở rộng trong lịch sử dân tộc.
thêm kiến thức tìm hiểu về nhà nước
Văn Lang bằng việc cho HS thảo luận - Truyền thuyết Sơn Tỉnh - Thuỷ Tỉnh, Thánh
và trả lời câu hỏi: Quan truyện Sơn Gióng tuy là một thể loại văn học dân gian
Tinh Thủy Tinh, Thánh Gióng, em thường chứa đựng yếu tố tưởng tượng, kì ảo
có hiểu biết thêm gì về Nhà nước Văn nhưng các nhân vật, sự kiện đều liên quan đến Lang - Âu Lạc?
lịch sử. Do sự phát triển của công cụ đồng và
sắt nên đời sống sản xuất có sự chuyển biến,
cùng với nhu cầu làm thuỷ lợi (thể hiện qua
truyền thuyết Sơn Tỉnh - Thuỷ Tỉnh) và chống
ngoại xâm (thể hiện qua truyền thuyết Thánh
Gióng) đã thúc đẩy sự ra đời Nhà nước đầu
tiên - Nhà nước Văn Lang. Đó là điểm tương
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học đồng với sự hình thành các nhà nước phương tập Đông khác.