Giáo án Bài 16 Lịch sử 6 Kết nối tri thức (năm 2024): Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu giành độc lập trước thế kỉ X

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 16: CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU
GIÀNH ĐỘC LẬP TRƯỚC THẾ KỈ X I. MỤC TIÊU
1. Mức độ, yêu cầu cần đạt
- Lập được sơ đồ về các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu giành độc lập thời
kì Bắc thuộc trước thế kỉ X.
- Trình bày được những nét chính, giải thích được nguyên nhân của
các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu (khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Bà Triệu,
Lý Bí, Mai Thúc Loan, Phùng Hưng).
- Nêu được kết quả và ý nghĩa lịch sử của các cuộc khởi nghĩa tiêu
biểu trong thời kì Bắc thuộc trước thế kỉ X. 2. Năng lực
- Năng lực chung: Tự học, giải quyết vấn đề, tư duy, tự quản lý, trao đổi nhóm. - Năng lực riêng:
 Biết khai thác và sử dụng được thông tin của một số tư liệu lịch sử
trong bài học dưới sự hướng dẫn của GV.
 Biết tìm kiếm, sưu tầm được tư liệu để phục vụ cho bài học và thực
hiện các hoạt động thực hành, vận dụng. 3. Phẩm chất
Yêu nước, tự hào về tinh thần bất khuất, “không chịu cúi đầu” của dân
tộc, biết ơn các anh hùng dân tộc - lãnh tụ các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- Giáo án soạn theo định hướng phát triển năng lực. Phiếu học tập
- Kênh hình, lược đồ phóng to, giấu A2/A0 (nếu có thể).
- Video clip về khởi nghĩa Hai Bà Trưng, khởi nghĩa Lý Bí, khởi nghĩa Mai Thúc Loan
- Máy tính, máy chiếu (nếu có).
2. Đối với học sinh - SGK.
- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học.
- Dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV yêu cầu HS đọc phần mở đầu sgk trang 70 và trả lời câu hỏi: Em đã
biết, sau khi chiếm được Âu Lạc, các triều đại phương Bắc đã tìm “trăm
phương nghìn kế” để áp đặt ách cai trị đối với nước ta. Nhưng thực tế lịch
sử có thuận theo ý đồ của họ không? Em suy nghĩ gì về lời “phàn nàn”
của viên Thái thú người Hán: Dân xứ ấy rất khó cai trị?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trả lời câu hỏi: Các triều đại phương Bắc đã tìm
“trăm phương nghìn kế” để áp đặt ách cai trị đối với nước ta. Nhưng thực
tế, theo lời “phàn nàn” của viên Thái thú người Hán: Dân xứ ấy rất khó
cai trị. Đó là vì tinh thần đấu tranh liên tục, quật cường chống ách đô hộ
của người Việt qua các cuộc khởi nghĩa.
- GV đặt vấn đề: Ở Hà Nội có đường phố, thậm chí cả một quận mang tên
Hai Bà Trưng; ở Thái Nguyên có trường THPT Lý Nam Đế; ở Nghệ An,
Hà Tĩnh có trường THPT Mai Thúc Loan,... Việc các nhân vật lịch sử
được đặt tên trường, đường phố, gợi cho em suy nghĩ gì? Đó phải chăng
chính là lòng tự hào dân tộc, ghi nhớ cội nguồn dân tộc, ghi nhớ tinh thần
đấu tranh liên tục, quật cường chống ách đô hộ của người Việt qua các
cuộc khởi nghĩa? Để tìm hiểu rõ hơn về các cuộc khởi nghĩa và những
nhân vật lịch sử tiêu biểu chúng ta cùng tìm hiểu Bài 16 – Các cuộc khởi
nghĩa tiêu biểu giành độc lập trước thế kỉ X.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Khởi nghĩa Hai Bà Trưng
a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được nguyên nhân sâu xa,
mục đích của cuộc khởi nghĩa; chỉ được trên lược đồ những nét chính về
cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng; rút ra được nhận xét về tương quan lực
lượng giữa nghĩa quân Hai Bà Trưng và quân của Tô Định; Kết quả, ý
nghĩa của cuộc khởi nghĩa.
b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ 1. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng học tập
- GV cho HS đọc khổ chữ đầu mục 1
và nhớ lại điểu đã học về những chính
sách cai trị của các triều đại phong
kiến phương Bắc trong bài trước.
- GV cung cấp thêm tư liệu về quê
hương, tên gọi của Hai Bà Trưng:
Trưng Trắc, Trưng Nhị sinh ra và lớn
lên ở khu vực đôi bờ sông Hồng
(đoạn từ Hạ Lôi, Mê Linh đến thị xã
Sơn Tây, Hà Nội), nơi có nghề trồng
dâu, nuôi tằm. Vì vậy, tên tuổi của hai
bà được thần tích dân gian giải thích
được bắt nguồn từ cách gọi tên theo
các loại kén: kén dày là trứng chắc,
tức Trưng Trắc; kén mỏng là trứng nhì, tức Trưng Nhị....).
- GV yêu cầu HS trả lời câu 1 sgk - Nguyên nhân khởi nghĩa: bất bình với chính
trang 73: Hãy cho biết nguyên nhân sách cai trị hà khắc của chính quyền đô hộ nhà
và mục đích của cuộc khởi nghĩa Hai Hán. Bà Trưng.
- Mục đích của cuộc khởi nghĩa: chống ách đô
hộ, bảo vệ nhân dân, khôi phục lại nền độc lập
tự chủ đã được thiết lập từ thời vua Hùng
- Sau khi HS trả lời, GV mở rộng kiến dựng nước.
thức cho HS về nguyên nhân trực tiếp
dẫn đến bùng nở cuộc khởi nghĩa theo quan niệm dân gian:
“Một xin rửa sạch nước thù
Hai xin dựng lại nghiệp xưa họ Hùng
Ba kêu oan ức lòng chồng
Bốn xin vẻn vẹn sở công lệnh này”
- GV chia HS thành 3 nhóm, phát
phiếu học tập cho HS, mỗi nhóm sẽ
trả lời một câu hỏi (câu 2,3,4 sgk trang 73):
+ Nhóm 1: Chỉ trên lược đồ hình 2
(tr.71) diễn biến chính của khởi nghĩa - Nhóm 1: Diễn biến chính của khởi nghĩa Hai Hai Bà Trưng.
Bà Trưng: Phất cờ nổi dậy khởi nghĩa tại cửa
+ Nhóm 2: Đoạn tư liệu 1 và hình 3 sông Hát (xã Hát Môn, Hà Nội). Tướng lĩnh
cho em biết điều gì về khí thế của khắp nơi đều quy tụ về với cuộc khởi nghĩa.
cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng và tình Từ sông Hát, nghĩa quân theo đường sông
thế của chính quyền đô hộ?
Hồng tiến xuống đánh chiếm căn cứ quân Hán
ở Mê Linh và Cổ Loa (Hà Nội); Nghĩa quân
+ Nhóm 3: Khai thác thông tin và tiếp tục tấn công thành Luy Lâu (Bắc Ninh) và
đoạn tư liệu trong sgk, hãy cho biết chiếm được trị sở của chính quyền đô hộ;
kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi