Giáo án Bài 35 Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều (2024): Nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể

Ngày soạn: .../.../... Ngày dạy: .../.../...
Trường: ……………………. Họ và tên giáo viên:
Tổ: ………………………….
………………………………..
BÀI 35: NHIỄM SẮC THỂ VÀ BỘ NHIỄM SẮC THỂ I. MỤC TIÊU
Sau khi học xong bài học, HS đạt được các yêu cầu sau: 1. Về năng lực 1.1. Năng lực chung
- Tự chủ và tự học: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh
ảnh, sơ đồ để tìm hiểu về nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể.
- Giao tiếp và hợp tác: Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu
của GV, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều tham gia và trình bày ý kiến
khi thực hiện các nhiệm vụ được giao trong quá trình học tập.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm
nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.
1.2. Năng lực khoa học tự nhiên
- Nhận thức khoa học tự nhiên:
+ Nêu được khái niệm nhiễm sắc thể.
+ Mô tả được hình dạng nhiễm sắc thể thông qua hình vẽ nhiễm sắc thể ở kì
giữa với tâm động, có cánh.
+ Dựa vào hình ảnh mô tả được cấu trúc nhiễm sắc thể có lõi là DNA và cách
sắp xếp của gene trên nhiễm sắc thể.
+ Nêu được khái niệm nhiễm sắc thể giới tính và nhiễm sắc thể thường.
+ Lấy được ví dụ chứng minh mỗi loài có bộ nhiễm sắc thể đặc trưng.
+ Phân biệt được bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội, đơn bội. Lấy được ví dụ minh họa.
- Tìm hiểu tự nhiên: Phân tích và đặt được câu hỏi liên quan đến nhiễm sắc thể
và bộ nhiễm sắc thể. Quan sát được tiêu bản nhiễm sắc thể dưới kính hiển vi.
- Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học: Vận dụng được hiểu biết về bài học để
giải thích được một số vấn đề thực tiễn. 2. Về phẩm chất
- Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân nhằm
tìm hiểu về nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể.
- Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên:
- SGK, SGV, SBT khoa học tự nhiên 9, kế hoạch bài dạy.
- Hình ảnh liên quan đến bài học. - Phiếu học tập số 1.
Phiếu học tập số 1
Đọc thông tin SGK và quan sát hình 35.1, thực hiện các yêu cầu sau:
1. Cho biết nhiễm sắc thể được cấu tạo từ những thành phần nào?
…………………………………………………………………………………………
2. Nhiễm sắc thể của sinh vật nhân thực có thể quan sát được hình thái đặc trưng rõ nhất dưới kính hiển vi ở
………………………………………………………..
3. Các vị trí A, B, C ở hình ảnh sau đây tương ứng với những bộ phận nào của NST?
- Vị trí A tương ứng với ……… của NST.
- Vị trí B tương ứng với ………… của NST.
- Vị trí C tương ứng với …………. của NST.
4. Cặp nhiễm sắc thể tương đồng là ………………………………………………..
………………………………………………………………………………………….. 2. Học sinh:
- SGK, SBT khoa học tự nhiên 9.
- Đọc nghiên cứu và tìm hiểu trước bài ở nhà.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Hoạt động 1: Khởi động (Mở đầu) a) Mục tiêu:
- Giúp học sinh xác định được vấn đề cần học tập, tạo tâm thế hứng thú, sẵn
sàng tìm hiểu kiến thức mới. b) Nội dung:
- GV chiếu hình ảnh, đặt vấn đề, yêu cầu học sinh thực hiện thảo luận cặp đôi,
đưa ra câu trả lời cho vấn đề:
+ Ở người, trung bình một phân tử DNA gồm có 1,5 × 108 cặp nucleotide. Nếu
được duỗi thẳng hoàn toàn thì phân tử này dài khoảng 4 cm, gấp hàng nghìn
lần đường kính của nhân tế bào. Theo em, bằng cách nào mà phân tử DNA có
thể nằm gọn trong nhân tế bào người? c) Sản phẩm:
- Các câu trả lời của HS.
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- Các câu trả lời của HS:
- GV nêu vấn đề, yêu cầu học sinh hoạt động * Gợi ý:
cá nhân và trả lời câu hỏi:
- Trong nhân tế bào, phân tử
+ Ở người, trung bình một phân tử DNA gồm DNA quấn quanh các phân tử
có 1,5 × 108 cặp nucleotide. Nếu được duỗi protein histone tạo nên chuỗi
thẳng hoàn toàn thì phân tử này dài khoảng 4 nucleosome, chuỗi
cm, gấp hàng nghìn lần đường kính của nhân nucleosome được xếp cuộn
tế bào. Theo em, bằng cách nào mà phân tử qua nhiều cấp độ khác nhau
DNA có thể nằm gọn trong nhân tế bào làm nhiễm sắc thể có khả người?
năng co xoắn cực đại. Nhờ
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
cách cấu trúc đặc biệt này mà
- Học sinh chú ý theo dõi, kết hợp kiến thức phân tử DNA có kích thước
của bản thân, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
lớn, mang nhiều gene được
đóng gói bên trong mỗi nhiễm
- GV quan sát, định hướng.
sắc thể và nằm gọn trong
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận nhân tế bào.
- GV gọi 2 – 3 HS trình bày câu trả lời.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, ghi nhận các ý kiến của HS.
- GV chưa chốt kiến thức mà dẫn dắt vào bài
học mới: Để giải thích câu hỏi này đầy đủ và
chính xác, chúng ta cùng đi vào bài học ngày hôm nay.
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về nhiễm sắc thể