Giáo án Bài 38 KHTN 9 Chân trời sáng tạo (2024): Đột biến gene

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 38: ĐỘT BIẾN GENE I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Sau bài học này, HS sẽ:
- Phát biểu được khái niệm đột biến gene. Lấy được ví dụ minh họa.
- Trình bày được ý nghĩa và tác hại của đột biến gene. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: Tự xác định được mục tiêu học tập các nội dung về
hiện tượng di truyền, chủ động tìm kiếm nguồn tài liệu liên quan đến nội dung đột biến gene.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt dưới dạng
viết và nói về đột biến gene; Lắng nghe, phản hồi và tranh biện về nội dung được
giao trong hoạt động nhóm và trong tập thể lớp.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Vận dụng linh hoạt các kiến thức, kĩ năng
học được về đột biến gene để nhận ra các hiện tượng xảy ra trong thực tiễn.
Năng lực khoa học tự nhiên:
- Nhận thức khoa học tự nhiên: Phát biểu được khái niệm đột biến gene, lấy được ví
dụ minh họa; Trình bày được ý nghĩa và tác hại của đột biến gene.
- Tìm hiểu tự nhiên: Tìm kiếm thông tin về ý nghĩa, tác hại của đột biến gene.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng những hiểu biết về đột biến gene
vào giải thích một số hiện tượng trong thực tiễn. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân để tìm hiểu
về các hiện tượng đột biến gene.
- Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ khi
được GV và bạn cùng nhóm phân công. 1
- Trung thực, cẩn thận trong trình bày kết quả học tập của cá nhân và của nhóm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- Giáo án, SGK, SGV, SBT Khoa học tự nhiên 9 - Chân trời sáng tạo.
- Máy tính, máy chiếu (nếu có).
- Hình ảnh 38.1 - 38.2 và các hình ảnh liên quan đến đột biến gene. - Phiếu học tập.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Khoa học tự nhiên 9 - Chân trời sáng tạo.
- Nghiên cứu bài học trước khi lên lớp; Tìm kiếm các tư liệu, hình ảnh liên quan
đến đột biến gene trong tự nhiên và đột biến gene nhân tạo trước ở nhà.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Thu hút, tạo hứng thú học tập cho HS, tạo tính huống và xác định vấn đề học tập.
b. Nội dung: GV đặt vấn đề, tạo hứng thú học tập cho HS; HS vận dụng kiến thức, trả lời câu hỏi mở đầu.
c. Sản phẩm học tập: Những ý kiến, trao đổi của HS cho câu hỏi mở đầu.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV đặt tình huống, yêu cầu cá nhân HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để thực hiện nhiệm
vụ: Năm 2006, các nhà khoa học đã phát hiện ra một con hươu có màu lông trắng khác
biệt với màu lông của những con hươu khác ở một vùng núi miền Đông nước Đức. Hãy
tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về màu lông của con hươu trắng này. 2
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để trả lời câu hỏi.
- GV hướng dẫn, định hướng HS đến hiện tượng đột biến gene.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời HS xung phong trả lời: Nguyên nhân màu lông khác biệt của một con hươu
trong đàn hươu ở vùng núi miền Đông nước Đức được các nhà khoa học phát hiện ra
năm 2006 là do đột biến gene.
- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV ghi nhận các câu trả lời của HS, chốt đáp án.
- GV dẫn dắt HS vào bài học: Vậy đột biến gene là gì? Đột biến gene có hại hay có lợi
đối với sinh vật và con người? Để có câu trả lời chính xác và đầy đủ nhất cho các câu
hỏi trên, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu - Bài 38: Đột biến gene.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm đột biến gene
a. Mục tiêu: Phát biểu được khái niệm đột biến gene. Lấy được ví dụ minh họa.
b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ; HS tìm hiểu thông tin mục 1. Khái niệm đột
biến gene, quan sát Hình 38.1, 38.2 và thực hiện nhiệm vụ.
c. Sản phẩm học tập: Khái niệm về đột biến gene và một số ví dụ minh họa.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
1. KHÁI NIỆM ĐỘT BIẾN GENE
- GV chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm 3 - Khái niệm: Đột biến gene là những HS.
biến đổi trong cấu trúc của gene,
- GV chiếu Hình 38.1 SGK tr.161, yêu cầu các thường liên quan đến một hoặc một vài
nhóm HS quan sát, phân công nhiệm vụ mỗi cặp nucleotide.
học sinh xác định một loại đột biến gene và - Một số dạng đột biến gồm: mất, thêm, 3
mô tả mỗi dạng đó, sau đó giải thích cho các thay thế một hoặc một số cặp
bạn cùng nhóm về loại đột biến mà mình tìm nucleotide.
hiểu được cho đến khi các bạn trong nhóm - Đột biến điểm là đột biến xảy ra liên
đều xác định được sự khác nhau của các dạng quan đến một cặp nucleotide. đột biến gene.
- Dựa trên câu trả lời của HS, GV yêu cầu HS
rút ra kết luận về khái niệm đột biến gene và
nêu một số ví dụ minh họa.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
Hình 38.1. Một số loại đột biến gene
- HS quan sát Hình 38.1, thực hiện nhiệm vụ thường gặp: thêm một cặp nucleotide theo hướng dẫn của GV.
(a); mất một cặp nucleotide (b); thay
thế một cặp nucleotide (c)
- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Ví dụ:
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên một vài nhóm trình bày kết quả thảo luận.
Gợi ý: Các đoạn đột biến gene có sự thay đổi
về số lượng hoặc tỉ lệ các nucleotide so với
đoạn gene bình thường một cặp nucleotide.
- Các HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của các 4