Giáo án Bài 40 Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều (2024): Di truyền học người

Chủ đề 11: DI TRUYỀN
BÀI 40: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Môn học: Khoa học tự nhiên lớp 9
Thời gian thực hiện: 02 tiết I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
- Nêu được một số ví dụ về tính trạng ở người.
- Nêu được khái niệm về bệnh và tật di truyền ở người.
- Kể tên một số hội chứng, bệnh và tật di truyền ở người.
- Trình bày được một số tác nhân gây bệnh di truyền.
- Nêu được vai trò của di truyền học với hôn nhân và trình bày được quan điểm về
lựa chọn giới tính trong sinh sản ở người.
- Nêu được ý nghĩa của việc cấm kết hôn gần huyết thống.
- Tìm hiểu được một số bệnh di truyền ở địa phương.
- Tìm hiểu được độ tuổi kết hôn ở địa phương. 2. Về năng lực a) Năng lực chung
- Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về tính trạng ở người, một số bệnh và
tật di truyền ở người, vai trò của di truyền học với hôn nhân. - Giao tiếp và hợp tác:
+ Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về các bệnh và tật di truyền ở người, vai
trò của di truyền học với hôn nhân và trình bày được quan điểm về lựa chọn giới tính trong sinh sản ở người.
+ Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV trong khi thảo luận
về các bệnh và tật di truyền ở người, vai trò của di truyền học với hôn nhân và trình bày
được quan điểm về lựa chọn giới tính trong sinh sản ở người, đảm bảo các thành viên
trong nhóm đều được tham gia và trình bày báo cáo.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Giải quyết vấn đề kịp thời với các thành viên trong
nhóm để thảo luận hiệu quả, giải quyết các vấn đề trong bài học và hoàn thành các nhiệm vụ học tập.
b) Năng lực khoa học tự nhiên
- Nhận thức khoa học tự nhiên:
+ Nêu được một số ví dụ về tính trạng ở người.
+ Nêu được cái niệm về bệnh và tật di truyền ở người.
+ Kể tên một số hội chứng, bệnh và tật di truyền ở người.
+ Trình bày được một số tác nhân gây bệnh di truyền.
+ Nêu được vai trò của di truyền học với hôn nhân và trình bày được quan điểm về
lựa chọn giới tính trong sinh sản ở người.
+ Nêu được ý nghĩa của việc cấm kết hôn gần huyết thống.
- Tìm hiểu khoa học tự nhiên:
+ Tìm hiểu được một số bệnh di truyền ở địa phương.
+ Tìm hiểu được độ tuổi kết hôn ở địa phương. 3. Về phẩm chất
- Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
- Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong chủ đề bài học.
- Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Các hình ảnh theo sách giáo khoa về bệnh, tật, hội chứng di truyền.
- Máy chiếu, bút viết bảng. - Phiếu học tập:
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Nghiên cứu tài liệu của các trạm hoàn thành các nhiệm vụ sau:
1. Phân biệt bệnh di truyền, tật di truyền, hội chứng di truyền bằng cách hoàn thành nội dung bảng sau: Bệnh di truyền Tật di truyền
Hội chứng di truyền Tiêu chí (Trạm 1) (Trạm 2) (Trạm 3) Khái niệm Ví dụ Mô tả đặc điểm nhận biết 1 ví dụ
2 (Trạm 4). Cho biết một số tác nhân gây ra bệnh, tật di truyền? Làm thế nào để hạn
chế tác nhân gây bệnh, tật di truyền.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................... - Tư liệu cho các trạm:
+ Trạm 1: Khái niệm, nguyên nhân, các ví dụ về bệnh di truyền.
+ Trạm 2: Khái niệm, nguyên nhân, các ví dụ về tật di truyền.
+ Trạm 3: Khái niệm, nguyên nhân, các ví dụ về hội chứng di truyền.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Dạy học theo nhóm, nhóm cặp đôi.
- Phương pháp trực quan, vấn đáp. - Kĩ thuật trạm.
- Dạy học nêu và giải quyết vấn đề thông qua câu hỏi trong SGK.
B. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC
Hoạt động 1: Khởi động (5 phút)
a) Mục tiêu: Dẫn dắt giới thiệu vấn đề, để học sinh biết về vai trò của di truyền học với hôn nhân.
b) Nội dung: GV chiếu hình ảnh mô phỏng máu bình thường và máu của người bị bệnh
thalassemia, yêu cầu HS quan sát nhận xét sự khác biệt và cho biết hậu quả do bệnh gây ra?
c) Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.
Dự kiến SP: Người bị bệnh thalassemia có hồng cầu bất thường, không còn dạng hình
đĩa lõm hai mặt như bình thường, có thời gian tồn tại ngắn, không hoạt động bình
thường. Người bị bệnh, không đủ hồng cầu khỏe, dẫn đến cung cấp thiếu oxygen cho cơ thể.
d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Giao nhiệm vụ Nhận nhiệm vụ
GV chiếu hình ảnh, yêu cầu HS quan sát, trả lời câu hỏi:
(?) Máu của người bị bệnh thalassemia có gì khác máu bình thường?
(?) Theo em, thalassemia bệnh gây hậu quả gì với cơ thể?
Thực hiện nhiệm vụ HS quan sát hình,
Quan sát, hỗ trợ HS khi cần thiết. chỉ ra điểm khác nhau. Suy luận về hậu quả của bệnh. Báo cáo kết quả:
GV yêu cầu đại diện 1vài HS trả lời. Đại diện HS báo cáo.
Chốt lại và đặt vấn đề vào bài
Thalassemia là bệnh thiếu máu tan huyết bẩm sinh. Khi bố Xác định vấn đề bài
và mẹ đều mang gene bệnh nhưng không bị bệnh (dị hợp) học.
thì con sinh ra khả năng mắc bệnh này khoảng 25%, con
amng gene gây bệnh chiếm khoảng 50%. Vậy làm thế nào
để biết bản thân có khả năng mang gene gây bệnh hay
không? Khi kết hôn với một người bình thường nhưng có
người thân mắc bệnh thì khả năng con sinh ra có bị bệnh
không? Các thắc mắc này sẽ được giải quyết khi vận dụng
hiểu biết về di truyền học vào tư vấn trước hôn nhân.
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 2.1: Tìm hiểu một số tính trạng ở người (10 phút) a) Mục tiêu:
- Nêu được một số vó dụ về tính trạng ở người.
b) Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, quan sát hình 40.1, hướng dẫn học sinh
mô tả một số tính trạng của bản thân và bạn cùng bàn.
Luyện tập 1: Quan sát bảng 40.1, hãy xếp thành nhóm các kiểu hình của cùng một tính trạng với nhau.