Giáo án Bài 42 Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều (2024): Giới thiệu về tiến hoá

Chủ đề 12: TIẾN HÓA
BÀI 42: GIỚI THIỆU VỀ TIẾN HÓA, CHỌN LỌC NHÂN TẠO VÀ
CHỌN LỌC TỰ NHIÊN
Môn học: Khoa học tự nhiên lớp 9
Thời gian thực hiện: 02 tiết I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
- Phát biểu được khái niệm tiến hóa.
- Phát biểu được khái niệm chọn lọc nhân tạo.
- Trình bày được một số bằng chứng của quá trình chọn lọc do con người tiến hành
đưa đến sự đa dạng và thích nghi của các loài vật nuôi và cây trồng từ vài dạng hoang dại ban đầu.
- Phát biểu được khái niệm chọn lọc tự nhiên. Dựa vào các ảnh hoặc sơ đồ, mô tả
được quá trình chọn lọc tự nhiên.
- Thông qua phân tích các ví dụ về tiến hóa thích nghi, chứng minh được vai trò
của chọn lọc tự nhiên đối với sự hình thành đặc điểm thích nghi và đa dạng của sinh vật. 2. Về năng lực a) Năng lực chung
- Tự chủ và tự học: Chủ động, tự tìm hiểu về khái niệm tiến hóa và các hình thức chọn lọc. - Giao tiếp và hợp tác:
+ Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về khái niệm tiến hóa và các hình thức chọn lọc.
+ Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV trong khi thảo luận
về khái niệm tiến hóa và các hình thức chọn lọc, đảm bảo các thành viên trong nhóm
đều được tham gia và trình bày báo cáo.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Giải quyết vấn đề kịp thời với các thành viên trong
nhóm để thảo luận hiệu quả, giải quyết các vấn đề trong bài học và hoàn thành các nhiệm vụ học tập.
b) Năng lực khoa học tự nhiên
- Nhận thức khoa học tự nhiên:
+ Phát biểu được khái niệm tiến hóa.
+ Phát biểu được khái niệm chọn lọc nhân tạo.
+ Trình bày được một số bằng chứng của quá trình chọn lọc do con người tiến hành
đưa đến sự đa dạng và thích nghi của các loài vật nuôi và cây trồng từ vài dạng hoang dại ban đầu.
+ Phát biểu được khái niệm chọn lọc tự nhiên. Dựa vào các ảnh hoặc sơ đồ, mô tả
được quá trình chọn lọc tự nhiên.
+ Thông qua phân tích các ví dụ về tiến hóa thích nghi, chứng minh được vai trò
của chọn lọc tự nhiên đối với sự hình thành đặc điểm thích nghi và đa dạng của sinh vật. 3. Về phẩm chất
- Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
- Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong chủ đề bài học.
- Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Các hình ảnh theo sách giáo khoa;
- Máy chiếu, giấy A1, bút viết bảng.
- Tranh mô tả về sự tiến hóa của một số loài sinh vật. - Phiếu học tập:
PHIẾU HỌC TẬP TRẠM 1
Nghiên cứu về chọn lọc nhân tạo
1.Chọn lọc nhân tạo là gì?
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
2. Phân tích các ví dụ sau cho biết tiêu chí và kết quả của chọn lọc nhân tạo ở từng trường hợp. Tiêu chí chọn lọc Kết quả chọn lọc Ví dụ
(Đặc điểm cơ thể hoặc bộ phận
được chọn phù hợp với nhu cầu (Tạo ra giống
nào của con người?) cây/con gì) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
3. Chọn lọc nhân tạo có vai trò gì trong quá trình tiến hóa của sinh vật?
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
PHIẾU HỌC TẬP TRẠM 2
Nghiên cứu về chọn lọc tự nhiên
Nhiệm vụ: Quan sát tranh hình, hoàn thành các nội dung sau:
1. Giải thích cơ chế hình thành quần thể chuột hiện tại từ quần thể chuột ban đầu bằng
cách điền nội dung phù hợp:
- Chuột thường hoạt động ở điều
kiện .....................................................
- Nhận xét sự biến thiên số lượng
chuột từ quần thể ban đầu đến quần thể hiện tại:
+ Số lượng chuột màu sáng .................
+ Số lượng chuột màu tối .....................
- Có sự thay đổi này là do......................
................................................................
- Ý nghĩa của sự thay đổi:
............................................................... .
2. Chọn lọc tự nhiên là gì?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
3. Chọn lọc tự nhiên có vai trò gì trong quá trình tiến hóa của sinh vật?
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
PHIẾU HỌC TẬP TRẠM 3 Tổng kết
Hoàn thành sơ đồ tư duy trên giấy khổ A1 với từ khóa: CÁC HÌNH THỨC CHỌN LỌC
Với mỗi hình thức chọn lọc nêu được khái niệm, 1 ví dụ và ý nghĩa.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Dạy học theo nhóm, nhóm cặp đôi.
- Phương pháp trực quan, vấn đáp. - Kĩ thuật trạm.
- Dạy học nêu và giải quyết vấn đề thông qua câu hỏi trong SGK.
B. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC
Hoạt động 1: Khởi động (5 phút)
a) Mục tiêu: Dẫn dắt giới thiệu vấn đề, để học sinh biết về sự tiến hóa và các hình thức chọn lọc.