Giáo án Bài 43 Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều (2024): Cơ chế tiến hoá

Chủ đề 12: TIẾN HÓA
BÀI 43: CƠ CHẾ TIẾN HÓA
Môn học: Khoa học tự nhiên lớp 9
Thời gian thực hiện: 02 tiết I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
- Nêu được quan điểm của Lamarck về cơ chế tiến hóa.
- Trình bày được quan điểm của Darwin về cơ chế tiến hóa.
- Trình bày được một số luận điểm về tiến hóa theo quan niệm của thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại. 2. Về năng lực a) Năng lực chung
- Tự chủ và tự học: Chủ động, tự tìm hiểu về cơ chế tiến hóa trong quan điểm của
Lamarck, Darwin và thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại.
+ Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về cơ chế tiến hóa trong quan điểm của
Lamarck, Darwin và thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại.
+ Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV trong khi thảo luận
về cơ chế tiến hóa trong quan điểm của Lamarck, Darwin và thuyết tiến hóa tổng hợp
hiện đại, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia và trình bày báo cáo.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Giải quyết vấn đề kịp thời với các thành viên trong
nhóm để thảo luận hiệu quả, giải quyết các vấn đề trong bài học và hoàn thành các nhiệm vụ học tập.
b) Năng lực khoa học tự nhiên
- Nhận thức khoa học tự nhiên:
+ Nêu được quan điểm của Lamarck về cơ chế tiến hóa.
+ Trình bày được quan điểm của Darwin về cơ chế tiến hóa.
+ Trình bày được một số luận điểm về tiến hóa theo quan niệm của thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại. 3. Về phẩm chất
- Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
- Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong chủ đề bài học.
- Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Các hình ảnh theo sách giáo khoa;
- Máy chiếu, giấy A1, bút viết bảng.
- Tranh mô tả về cơ chế tiến hóa của một số loài sinh vật. - Phiếu học tập:
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Hoàn thành nội dung tìm hiểu về quan điểm của Lamarck và Darwin về cơ chế tiến hóa trong bảng sau: Nội dung
Quan điểm của Lamarck
Quan điểm của Darwin Giải thích sự hình thành loài hươu cao cổ Nguồn gốc sinh giới Sự đa dạng của sinh vật
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Dạy học theo nhóm, nhóm cặp đôi.
- Phương pháp trực quan, vấn đáp.
- Dạy học nêu và giải quyết vấn đề thông qua câu hỏi trong SGK.
B. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC
Hoạt động 1: Khởi động (5 phút)
a) Mục tiêu: Dẫn dắt giới thiệu vấn đề, để học sinh biết về sự tiến hóa và các hình thức chọn lọc.
b) Nội dung: GV vấn đáp: Sự thay đổi của sinh vật trong quá trình phát triển cá thể có
được xem là tiến hóa không? Vì sao?
c) Sản phẩm: HS nêu quan điểm ban đầu, có sự điều chỉnh phù hợp trong quá trình học.
Dự kiến SP: Sự thay đổi của sinh vật trong quá trình phát triển cá thể không được xem
là tiến hóa vì sự thay đổi này là do quá trình sinh trưởng và phát triển của sinh vật tạo ra.
d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Giao nhiệm vụ Nhận nhiệm vụ GV chiếu hình ảnh, hỏi:
Sự thay đổi của sinh vật trong quá trình phát triển cá thể có
được xem là tiến hóa không? Vì sao?
Thực hiện nhiệm vụ Đại diện HS trình bày
Quan sát, hỗ trợ HS khi cần thiết. quan điểm. Báo cáo kết quả:
GV mời đại diện HS trả lời. Đại diện HS báo cáo.
Chốt lại và đặt vấn đề vào bài Xác định vấn đề bài học.
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 2.1: Tìm hiểu quan điểm của Lamarck và Darwin về cơ chế tiến hóa (40 phút) a) Mục tiêu:
- Nêu được quan điểm của Lamarck về cơ chế tiến hóa.
- Trình bày được quan điểm của Darwin về cơ chế tiến hóa.
b) Nội dung: GV tổ chức làm việc theo nhóm lớn + Kĩ thuật đóng vai để tìm hiểu về
quan điểm của Lamarck và Darwin về cơ chế tiến hóa, hoàn thành PHT số 1.
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Hoàn thành nội dung tìm hiểu về quan điểm của Lamarck và Darwin về cơ chế tiến hóa trong bảng sau: Nội dung
Quan điểm của Lamarck
Quan điểm của Darwin Giải thích sự hình thành loài hươu cao cổ Nguồn gốc sinh giới Sự đa dạng của sinh vật
c) Sản phẩm: Đáp án PHT số 1
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Hoàn thành nội dung tìm hiểu về quan điểm của Lamarck và Darwin về cơ chế tiến hóa trong bảng sau: Nội dung
Quan điểm của Lamarck
Quan điểm của Darwin Giải thích
Quần thể hươu lúc đầu
Trong quần thể hươu cổ sự hình
có cổ ngắn phù hợp với ngắn lúc đầu đã có sẵn những thành loài
điều kiện môi trường. Khi biến dị làm cho cổ chúng dài hươu cao cổ
môi trường sống thay đổi, hơn bình thường. Khi môi
thức ăn khan hiếm hơn, các trường sống thay đổi, thức ăn
con hươu cổ ngắn phải khan hiếm hơn, những con
vươn cổ để ăn được lá cây hươu mang biến dị cổ dài có lợi
trên cao, dần dần cổ chúng giúp chúng lấy được thức ăn ở
dài ra. Những đặc điểm này trên cao nên có sức sống cao,
được giữ lại, di truyền cho sinh sản mạnh nên số lượng
thế hệ sau qua sinh sản. hươu có cổ cao ngày càng tăng
Dần dần quần thể hươu cổ trong quần thể. Những con
ngắn thành quần thể hươu hươu cổ ngắn do thiếu thức ăn
cổ dài mà không có loài bị bị chết nên số lượng giảm dần. tuyệt chủng.
Dần dần quần thể hươu cổ ngắn
trở thành quần thể hươu cổ dài. Nguồn gốc
Các loài có nguồn gốc khác
Sinh vật có nguồn gốc chung từ sinh giới
nhau, các sinh vật đơn giản 1 loài ban đầu.
được tạo ra độc lập, liên tục
Sự đa dạng Do tác động của môi trường
Do tác động của chọn lọc tự
của sinh vật sống làm cho sinh vật biến
nhiên theo các điều kiện sống
đổi phức tạp dần lên chứ loài khác nhau. Chỉ biến dị có lợi
không bị tuyệt chủng, sinh
sống sót. Sinh vật không thích
giới đa dạng do sinh vật khác nghi sẽ diệt vong.