Giáo án Bài 44 KHTN 9 Cánh diều (2024): Sự phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất

Chủ đề 12: TIẾN HÓA
BÀI 44: SỰ PHÁT SINH VÀ PHÁT TRIỂN SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT
Môn học: Khoa học tự nhiên lớp 9
Thời gian thực hiện: 02 tiết I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức - Dựa vào sơ đồ:
+ Trình bày khái quát được sựu phát triển của thế giới sinh vật trên Trái Đất.
+ Trình bày nguồn gốc xuất hiện của sinh vật nhân thực từ sinh vật nhân sơ.
+ Trình bày sự xuất hiện và sự đa dạng hóa của sinh vật đa bào.
+ Trình bày được khái quát sự hình thành loài người. 2. Về năng lực a) Năng lực chung
- Tự chủ và tự học: Chủ động, tự tìm hiểu về sự phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất.
+ Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về sự phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất.
+ Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV trong khi thảo luận
về sự phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất, đảm bảo các thành viên trong nhóm
đều được tham gia và trình bày báo cáo.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Giải quyết vấn đề kịp thời với các thành viên trong
nhóm để thảo luận hiệu quả, giải quyết các vấn đề trong bài học và hoàn thành các nhiệm vụ học tập.
b) Năng lực khoa học tự nhiên
- Nhận thức khoa học tự nhiên: Qua sơ đồ:
+ Trình bày khái quát được sựu phát triển của thế giới sinh vật trên Trái Đất.
+ Trình bày nguồn gốc xuất hiện của sinh vật nhân thực từ sinh vật nhân sơ.
+ Trình bày sự xuất hiện và sự đa dạng hóa của sinh vật đa bào.
+ Trình bày được khái quát sự hình thành loài người. 3. Về phẩm chất
- Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
- Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong chủ đề bài học.
- Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Các hình ảnh theo sách giáo khoa;
- Máy chiếu, giấy A1, bút viết bảng.
- Tranh mô tả về sự phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất. - Phiếu học tập:
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Nghiên cứu hình 44.1, 44.2, 44.3 và thông tin SGK trang 208, điền nội dung
thích hợp vào chỗ trống:
- Sự sống bắt nguồn từ (1)...................................... 1. Tiến hóa hóa học
- Dưới tác dụng của (2)......................................: các chất vô cơ (NH3, CH4,
H2O, H2, CO) trong khí quyển sơ khai phản ứng tại thành (3) .....................
2. Tiến hóa tiền sinh học
- Từ các phân tử trong (4)................................. được bao bọc bởi màng lipid,
có khả năng trao đổi chất hình thành (5) ..................................... 3. Tiến hóa sinh học
- Từ các tế bào sơ khai hình thành (6) ......................... dưới tác động của
(7)................................. hình thành (8) .....................................
- Sự hình thành tế bào nhân thực từ tế bào nhân sơ:
+ Màng sinh chất gấp nếp hình thành (9).....................................
+ Màng nhân hình thành bao bọc vùng nhân tạo thành (10)..........................
+ Sự cộng sinh của vi khuẩn hiếu khí dị dưỡng hình thành (11) .....................
+ Sự cộng sinh của vi khuẩn quang hợp hình thành (12)............................ ở tế
bào nhân thực tự dưỡng.
- Sự xuất hiện và đa dạng hóa của sinh vật đa bào:
+ (13).......................... → Sinh vật nhân sơ → (14)............................ → Sinh
vật nhân thực đa bào ((15).................., ...................,...........................)
- Các bộ thẻ in hình đại diện các dạng người khác nhau cho các nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Dạy học theo nhóm, nhóm cặp đôi.
- Phương pháp trực quan, vấn đáp.
- Dạy học nêu và giải quyết vấn đề thông qua câu hỏi trong SGK.
B. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC
Hoạt động 1: Khởi động (5 phút)
a) Mục tiêu: Dẫn dắt giới thiệu vấn đề, để học sinh biết về sự phát sinh sự sống trên Trái Đất.
b) Nội dung: GV vấn đáp: Trái Đất là hành tinh có sự sống. Vậy sự sống bắt nguồn từ đâu?
c) Sản phẩm: HS nêu quan điểm ban đầu, có sự điều chỉnh phù hợp trong quá trình học.
Dự kiến SP: Sự sống bắt nguồn từ các thành phần vô cơ trong môi trường.
d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Giao nhiệm vụ Nhận nhiệm vụ GV hỏi:
Trái Đất là hành tinh có sự sống. Vậy sự sống bắt nguồn từ đâu?
Thực hiện nhiệm vụ Đại diện HS trình bày
Quan sát, hỗ trợ HS khi cần thiết. quan điểm. Báo cáo kết quả:
GV mời đại diện HS trả lời. Đại diện HS báo cáo.
Chốt lại và đặt vấn đề vào bài Xác định vấn đề bài học.
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 2.1: Tìm hiểu sự phát triển của thế giới sinh vật trên Trái Đất (40 phút) a) Mục tiêu:
- Trình bày khái quát được sựu phát triển của thế giới sinh vật trên Trái Đất.
- Trình bày nguồn gốc xuất hiện của sinh vật nhân thực từ sinh vật nhân sơ.
- Trình bày sự xuất hiện và sự đa dạng hóa của sinh vật đa bào.
b) Nội dung: GV tổ chức làm việc theo nhóm 4HS hoàn thành phiếu học tập số 1.
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Nghiên cứu hình 44.1, 44.2, 44.3 và thông tin SGK trang 208, điền nội dung
thích hợp vào chỗ trống:
- Sự sống bắt nguồn từ (1)...................................... 1. Tiến hóa hóa học
- Dưới tác dụng của (2)......................................: các chất vô cơ (NH3, CH4,
H2O, H2, CO) trong khí quyển sơ khai phản ứng tại thành (3) .....................
2. Tiến hóa tiền sinh học
- Từ các phân tử trong (4)................................. được bao bọc bởi màng lipid,
có khả năng trao đổi chất hình thành (5) ..................................... 3. Tiến hóa sinh học
- Từ các tế bào sơ khai hình thành (6) ......................... dưới tác động của
(7)................................. hình thành (8) .....................................
- Sự hình thành tế bào nhân thực từ tế bào nhân sơ:
+ Màng sinh chất gấp nếp hình thành (9).....................................
+ Màng nhân hình thành bao bọc vùng nhân tạo thành (10)..........................
+ Sự cộng sinh của vi khuẩn hiếu khí dị dưỡng hình thành (11) .....................
+ Sự cộng sinh của vi khuẩn quang hợp hình thành (12)............................ ở tế
bào nhân thực tự dưỡng.
- Sự xuất hiện và đa dạng hóa của sinh vật đa bào:
+ (13).......................... → Sinh vật nhân sơ → (14)............................ → Sinh
vật nhân thực đa bào ((15).................., ...................,...........................) Luyện tập 1:
Các nhà khoa học thấy rằng quanh các miệng núi lửa dưới đáy đại dương vẫn có
quá trình hình thành các chất hữu cơ từ vô cơ. Theo em liệu có quá trình tiến hóa của
các hợp chất này hình thành nên tế bào sơ khai không? Vì sao?
c) Sản phẩm: Đáp án PHT số 1
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Nghiên cứu hình 44.1, 44.2, 44.3 và thông tin SGK trang 208, điền nội dung
thích hợp vào chỗ trống:
- Sự sống bắt nguồn từ (1) các chất hóa học đơn giản. 1. Tiến hóa hóa học