Giáo án Bài 47 KHTN 9 Chân trời sáng tạo (2024): Cơ chế tiến hoá

Chủ đề 12: TIẾN HÓA
BÀI 47: CƠ CHẾ TIẾN HÓA
Môn học: Khoa học tự nhiên lớp 9
Thời gian thực hiện: 03 tiết I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
- Nêu được quan điểm của Lamarck về cơ chế tiến hóa.
- Trình bày được quan điểm của Darwin về cơ chế tiến hóa.
- Trình bày được một số luận điểm về tiến hóa theo quan niệm của thuyết tiến hóa
tổng hợp hiện đại (cụ thể: nguồn biến dị di truyền của quần thể, các nhân tố tiến hóa, cơ chế tiến hóa lớn). 2. Về năng lực a) Năng lực chung
- Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu quan điểm về cơ chế tiến hoá của
Lamarck, Darwin và thuyết tiến hoá tổng hợp hiện đại. - Giao tiếp và hợp tác:
+ Sử dụng ngôn ngữ khoa học để nêu quan điểm của Lamarck và của Darwin về cơ
chế tiến hoá, trình bày một số luận điểm về tiến hoá theo quan niệm của thuyết tiến hoá tổng hợp hiện đại.
+ Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV trong khi thảo luận
về khái niệm tiến hóa và các hình thức chọn lọc, đảm bảo các thành viên trong nhóm
đều được tham gia và trình bày báo cáo.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải
quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.
b) Năng lực khoa học tự nhiên
- Nhận thức khoa học tự nhiên:
+ Nêu được quan điểm của Lamarck về cơ chế tiến hóa.
+ Trình bày được quan điểm của Darwin về cơ chế tiến hóa.
+ Trình bày được một số luận điểm về tiến hóa theo quan niệm của thuyết tiến hóa
tổng hợp hiện đại (cụ thể: nguồn biến dị di truyền của quần thể, các nhân tố tiến hóa, cơ chế tiến hóa lớn).
- Tìm hiểu tự nhiên: Trình bày các quan điểm của Lamarck, Darwin và thuyết tiến
hoá tổng hợp hiện đại về cơ chế tiến hoá.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng kiến thức cơ chế tiến hoá để giải
thích được tính đa dạng và thống nhất của thế giới sống. 3. Về phẩm chất
- Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
- Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.
- Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá về sự tiến hoá của thế giới sống.
- Nhận biết được vai trò quan trọng của đa dạng sinh học, từ đó, có ý thức bảo vệ sự
đa dạng của sinh giới.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Các hình ảnh theo sách giáo khoa;
- Máy chiếu, giấy A1, bút viết bảng.
- Video tư liệu: https://www.youtube.com/watch?v=frhOgKK7Lew - Phiếu học tập:
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
1. Quan sát hình 47.2, đọc thông tin SGK và cho biết:
a. Yếu tố nào tác động đến sự hình thành nhiều hình dạng mỏ khác nhau của chim?
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
b. Cơ chế nào giúp hình thành nhiều loài chim sẻ khác nhau từ một tổ tiên chung?
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2. Trình bày quan điểm của Darwin về nguồn gốc các loài.
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Câu 1. Quan sát hình 47.3, đọc thông tin SGK và cho biết cơ chế tạo ra sự đa dạng về
kiểu hình ở loài bọ rùa.
Câu 2. Hãy nêu vai trò của biến dị di truyền đối với quá trình tiến hóa.
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Câu 3. Các nhân tố tiến hóa gồm: đột biến, di – nhập gene, yếu tố ngẫu nhiên, giao phối
không ngẫu nhiên và chọn lọc tự nhiên tác động làm thay đổi thành phần nào của quần thể?
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Câu 4. Hãy lấy các ví dụ về sự di cư ở một số loài động vật. Theo em, hiện tượng
phát tán hạt phấn của thực vật có phải là hiện tượng di nhập gene không?
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Câu 5. Sự hình thành các nhóm phân loại trên loài được tiến hóa chủ yếu theo hướng nào? Cho ví dụ.
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Dạy học theo nhóm, nhóm cặp đôi.
- Phương pháp trực quan, vấn đáp.
- Dạy học nêu và giải quyết vấn đề thông qua câu hỏi trong SGK.
B. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC
Hoạt động 1: Khởi động (7 phút)
a) Mục tiêu: Dẫn dắt giới thiệu vấn đề, để học sinh biết về cơ chế tiến hóa. b) Nội dung:
- GV cho HS xem video về sự tiến hoá của sinh giới (sự hình thành các loài sinh vật từ
dạng tổ tiên ban đầu) và cho HS thảo luận theo nhóm hoặc cặp đôi để trả lời câu hỏi:
Thế giới sinh vật trên Trái Đất rất đa dạng và phong phú, đồng thời mỗi sinh vật lại
thích nghi hợp lí với đời sống của nó. Đây là kết quả của quá trình tiến hóa lâu dài, mất
hàng triệu năm, trải qua hàng trăm ngàn thế hệ sinh sản. Vậy cơ chế tiến hóa để hình
thành thế giới sinh vật ngày nay như thế nào?
c) Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.
Dự kiến SP: Cơ chế tiến hóa để hình thành thế giới sinh vật ngày nay là sự thay đổi vốn
gene của quần thể qua thời gian dưới tác động của các nhân tố tiến hóa cơ bản dẫn đến
hình thành loài mới và sau đó là các đơn vị phân loại trên loài.
d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Giao nhiệm vụ Nhận nhiệm vụ
- GV cho HS xem video về sự tiến hoá của sinh giới (sự hình
thành các loài sinh vật từ dạng tổ tiên ban đầu) và cho HS
thảo luận theo nhóm hoặc cặp đôi để trả lời câu hỏi: Thế giới
sinh vật trên Trái Đất rất đa dạng và phong phú, đồng thời
mỗi sinh vật lại thích nghi hợp lí với đời sống của nó. Đây là
kết quả của quá trình tiến hóa lâu dài, mất hàng triệu năm,
trải qua hàng trăm ngàn thế hệ sinh sản. Vậy cơ chế tiến hóa
để hình thành thế giới sinh vật ngày nay như thế nào?
Thực hiện nhiệm vụ HS theo dõi video,
Quan sát, hỗ trợ HS khi cần thiết. suy nghĩ và trả lời câu hỏi. Báo cáo kết quả: Đại diện HS nhanh
GV mời đại diện một số HS trả lời câu hỏi. nhất trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung ý kiến.
Chốt lại và đặt vấn đề vào bài Xác định vấn đề bài học.