Giáo án Bài 6: Xu hướng biến đổi một số tính chất của nguyên tử Hóa học 10 Chân trời sáng tạo

Trường THPT ………….
Họ và tên giáo viên
Tổ: …………………..
……………………………
BÀI 6: XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA NGUYÊN TỬ
CÁC NGUYÊN TỐ, THÀNH PHẦN VÀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA HỢP
CHẤT TRONG MỘT CHU KỲ VÀ NHÓM Tuần: Tiết: Ngày soạn:
Thời gian thực hiện: 3 tiết I. MỤC TIÊU 1. Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về sự biến đổi tính chất của
nguyên tố, đơn chất và hợp chất trong bảng tuần hoàn.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để giải thích được xu
hướng biến đổi bán kính nguyên tử trong một chu kì, trong một nhóm (nhóm A) (dựa
theo lực hút của hạt nhân với electron ngoài cùng và dựa theo số lớp electron tăng
trong một nhóm theo chiều từ trên xuống dưới); Hoạt động nhóm một cách hiệu quả
theo đúng yêu cầu của GV đảm bảo tất cả các thành viên đều được tham gia trình bày và báo cáo.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm
nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.
2. Năng lực hóa học
- Nhận thức hoá học: Nêu được khái niệm bán kính nguyên tử, độ âm điện, tính kim
loại, tính phi kim, tính acid, tính base.
- Tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hóa học: Quan sát biến đổi thành phần và tính chất
acid/ base của các oxide và hydroxide qua các phương trình hoá học của phản ứng xảy ra.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải thích được xu hướng biến đổi bán kính
nguyên tử trong một chu kì và trong một nhóm; Nhận xét và giải thích được xu hướng
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85

biến đổi độ âm điện và tính kim loại - phi kim của nguyên tử các nguyên tố trong một
chu kì và trong một nhóm; Nhận xét được xu hướng biến đổi thành phần và tính acid
– tính base của các oxide và các hydroxide theo chu kì; Viết được các phương trình minh họa. 3. Phẩm chất
- Chăm học, ham học, có tinh thần tự học; chăm làm, nhiệt tình tham gia các hoạt
động học tập để tích lũy kiến thức. Có ý thức vượt khó trong học tập.
- Thật thà, ngay thẳng trong học tập và làm việc; tôn trọng lẽ phải, lên án sự gian lận trong học tập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Ảnh phóng to hình 6.1 và bảng 6.1; 6.2 trong SGK. - Các phiếu học tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú và kích thích sự tò mò của học sinh vào chủ đề học tập.
Học sinh tiếp nhận kiến thức chủ động, tích cực, hiệu quả.
b. Nội dung: Thông qua câu hỏi mở đầu – SGK Hoá 10 trang 43 – GV dẫn dắt HS vào bài học.
c. Sản phẩm: HS xác định được mục tiêu bài học.
d) Tổ chức thực hiện:
- GV đặt vấn đề: Kim loại kiềm là các kim loại nhóm IA, bao gồm: lithium (Li),
sodium (Na), potassium (K), rubidium (Rb), caesium (Cs), francium (Fr). Chúng phản
ứng được với nước và giải phóng khí hydrogen. Vậy khả năng phản ứng với nước của
các kim loại trên có giống nhau hay không? Dựa vào bảng tuần hoàn các nguyên tố
hóa học, chúng ta có thể giải thích được xu hướng biến đổi tính chất hóa học cơ bản
của nguyên tử các nguyên tố không? Bài học hôm nay sẽ giúp các em tìm hiểu vấn đề này.
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85

- HS tiếp nhận vấn đề.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
1. Hoạt động 1: Tìm hiểu về “Xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử”
a. Mục tiêu: HS hiểu được nguyên nhân và quy luật biến đổi bán kính nguyên tử của
các nguyên tố trong cùng một chu kì và một nhóm A.
b. Nội dung: HS làm việc nhóm hoàn thiện phiếu học tập số 1, từ đó rút ra kiến thức.
c. Sản phẩm: Kết quả phiếu học tập số 1.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
PHIẾU BÀI TẬP SỐ 1
- GV chia lớp làm 4 nhóm, yêu cầu các 1. - Trong mỗi chu kì, theo chiều từ trái
nhóm hoàn thành phiếu bài tập số 1.
sang phải bán kính nguyên tử có xu
PHIẾU BÀI TẬP SỐ 1 hướng giảm dần.
1. Quan sát Hình 6.1, cho biết bán kính
- Trong mỗi nhóm, theo chiều từ trên
nguyên tử của các nguyên tố trong mỗi
xuống dưới, bán kính nguyên tử có xu
chu kì và trong mỗi nhóm A biến đổi như hướng tăng dần. thế nào?
2. - Trong một chu kì, nguyên tử của các
2. Xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử nguyên tố có cùng số lớp electron. Từ
của các nguyên tố trong mỗi chu kì và
trái sang phải, điện tích hạt nhân nguyên
trong mỗi nhóm A do yếu tố nào gây ra?
tử tăng dần nên electron lớp ngoài cùng
3. Dựa vào xu hướng biến đổi bán kính
sẽ bị hạt nhân hút mạnh hơn, vì vậy bán
nguyên tử của các nguyên tố trong bảng
kính nguyên tử của các nguyên tố có xu
tuần hoàn, em hãy sắp xếp các nguyên tố hướng giảm dần.
sau đây theo chiều tăng dần bán kính
- Trong một nhóm, theo chiều từ trên nguyên tử: Li, N, O, Na, K.
xuống dưới, số lớp electron tăng dần nên - HS nhận nhiệm vụ.
bán kính nguyên tử có xu hướng tăng.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
3. - Các nguyên tố Li (Z = 3), N (Z = 7),
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85

- GV theo dõi và hỗ trợ cho nhóm HS.
O (Z = 8) cùng thuộc chu kì 2 trong
- HS thảo luận và ghi câu trả lời vào bảng tuần hoàn. PHT.
Trong cùng một chu kì, theo chiều tăng
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
dần điện tích hạt nhân nguyên tử, bán
- GV yêu cầu đại diện một nhóm báo cáo kính nguyên tử có xu hướng giảm ⇒ kết quả PHT số 1.
Bán kính nguyên tử tăng dần theo thứ
- HS: Báo cáo sản phẩm thảo luận của tự: O < N < Li (1)
nhóm; Nhận xét sản phẩm của nhóm - Các nguyên tố Li (Z = 3), Na (Z = 11), khác.
K (Z = 19) cùng thuộc nhóm IA trong
Bước 4: Kết luận và nhận định
bảng tuần hoàn.Trong cùng một nhóm,
- GV nhận xét và chốt kiến thức.
theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân
nguyên tử bán kính nguyên tử có xu
hướng tăng ⇒ Bán kính nguyên tử tăng
dần theo thứ tự: Li < Na < K (2)
Từ (1) và (2) ⇒ Bán kính nguyên tử tăng
dần theo thứ tự: O < N < Li < Na < K.
2. Hoạt động 2: Tìm hiểu về “Xu hướng biến đổi độ âm điện”
a. Mục tiêu: HS hiểu được nguyên nhân và quy luật biến đổi độ âm điện của các
nguyên tử nguyên tố trong cùng một chu kì và một nhóm A.
b. Nội dung: HS làm việc theo nhóm, hoàn thiện phiếu học tập số 2, từ đó lĩnh hội được kiến thức.
c. Sản phẩm: Kết quả phiếu học tập số 2.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
- GV chia lớp làm 4 nhóm, yêu cầu các 1. Độ âm điện của một nguyên tử đặc
nhóm thảo luận hoàn thành phiếu bài tập trưng cho khả năng hút electron của
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85