Giáo án Thực hành tiếng Việt trang 17 Ngữ Văn 9 Kết nối tri thức

TIẾT……… : THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT TRANG 17 I. MỤC TIÊU
1. Mức độ/ yêu cầu cần đạt:
- Nhận biết được điển tích, điển cố.
- Xác định và phân tích được tác dụng của điển tích, điển cố. 2. Năng lực a. Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác...
b. Năng lực riêng biệt:
- Năng lực nhận diện điển tích, điển cố trong văn bản. 3. Phẩm chất:
- Có ý thức vận dụng kiến thức vào giao tiếp và tạo lập văn bản.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của GV - Giáo án;
- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;
2. Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học
tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề.
c. Sản phẩm: câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV tổ chức hoạt động tìm hiểu kiến thức.
- Từ chia sẻ của HS, GV dẫn dắt vào bài học mới: Trong văn bản truyện và cuộc
sống, người ta thường được nghe kể về các điển tích, điển cố. Vậy điển tích điển
cố là gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài ngày hôm nay, Thực hành tiếng Việt trang 17.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC a. Mục tiêu:
- Nhận biết được điển tích, điển cố.
- Xác định và phân tích được tác dụng của chúng.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM * NV1:
* Điển tích, điển cố
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- Điển tích là câu chuyện trong sách xưa, - GV đặt câu hỏi:
được dẫn lại một cách cô đúc trong văn bản
+ Em hiểu từ điển tích là gì?
của các tác giả đời sau.
+ Em hiểu thế nào là điển cố?
- Điển cố là sự việc hay câu chữ trong sách
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực xưa, được dẫn lại trong văn bản của các tác hiện nhiệm vụ giả đời sau.
- HS thực hiện nhiệm vụ
- Những tích truyện, kinh sách, từ ngữ, lời
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thơ... khi đã thành điển tích, điển cố đều thảo luận
được xem là mẫu mực, giàu ý nghĩa, cho
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
nên các tác giả thường sử dụng để gia tăng
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời tính hàm súc, uyên bác, gợi liên tưởng của bạn.
phong phú cho người đọc. Điển tích, điển
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện cố có quá trình hình thành và phát triển lâu nhiệm vụ
dài, gắn với văn hoá, văn học của thời xa
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức xưa. Do đó, để hiểu được ý nghĩa của điển → Ghi lên bảng.
tích, điển cố trong tác phẩm, người đọc cần
tìm hiểu qua chú giải hoặc tra cứu tài liệu có liên quan.
Lưu ý: Điển tích, điển cố là hai khái niệm
gần gũi nhau, sự phân biệt chỉ có tính tương
đối. Vì thế, nhiều lúc điển tích, điển cố
được gọi chung là điển. * NV2:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ Trả lời:
- GV yêu cầu HS làm bài tập nhanh
Câu 1 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1
Câu 1 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 9 – Kết nối tri thức):
Tập 1 – Kết nối tri thức):
Đọc lại các chú thích ở chân trang của - Trường hợp sử dụng điển tích, điển cố là:
văn bản Chuyện người con gái Nam + Trước khi Mị Nương gieo mình xuống
Xương và cho biết những trường hợp sử sông Hoàng Giang: Ngọc Mị Nương, Cổ
dụng điển tích, điển cố. Nếu sách giáo Ngu mĩ
khoa không giải thích, em có hiểu được ý + Khi Phan Lang nói chuyện và khuyên Mị
nghĩa của các câu văn có sử dụng điển Nương trở về trần gian: Tào nga, Ngựa Hổ
tích, điển cố đó không? Vì sao?
gầm gió bắc, chim Việt đậu cành nam.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực - Nếu không có sách giáo khoa, em sẽ hiện nhiệm vụ
không hiểu được ý nghĩa của các câu văn
- HS thực hiện nhiệm vụ
có sử dụng điển tích, điển cố. Vì đây là - HS trình bày sản phẩm
những câu chuyện dân gian có từ xa xưa.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học.
b. Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để hoàn thành bài tập.
c. Sản phẩm học tập: Kết quả của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM * NV1:
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ - GV đặt câu hỏi: Trả lời:
Câu 2 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập Câu 2 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập
1 – Kết nối tri thức):
1 – Kết nối tri thức):
Đọc các câu sau và thực hiện yêu cầu nêu a. Các cụm từ in đậm đều có đặc điểm ở dưới:
chung là đều nhắc về các điển tích, điển
- Nay đã bình rơi trâm gãy, mây tạnh mưa cố.
tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió; b. Học sinh đọc chú thích trong SGK
khóc tuyết bông hoa rụng cuống, kêu xuân c. Tác dụng của việc sử dụng những cụm
cái én lìa đàn, nước thẳm buồm xa, đâu từ đó là:
còn có thể lại lên núi Vọng Phu kia nữa.