Giáo án Vật lí 12 Bài 18: Động cơ không đồng bộ ba pha

Chương 3: DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU
Bài 18: ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ BA PHA I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức:
- Trình bày được nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ.
- Trình bày được nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha;
- Nêu được các ứng dụng của động cơ không đồng bộ trong đời sống, thực tiễn. 2. Kỹ năng:
- Giải thích được nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng.
- Giải thích được nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha. 3. Thái độ:
- Thích học môn vật lý và nghiên cứu khoa học.
- Muốn giải thích được các hiện tượng trong đời sống thực tiễn bằng các kiến thức vật lý.
4. Năng lực định hướng phát triển cho học sinh:
- Phát hiện và giải quyết vấn đề: Từ các hình ảnh minh họa, phát hiện ra các hiện tượng vật lý,
từ đó vận dụng các kiến thức để liên quan để giải thích.
- Tự học, tự nghiên cứu: Tái hiện lại các kiến thức liên quan, đọc sách giáo khoa, tìm hiểu thêm
các kiến thức trên các kênh thông tin khác, …
- Hợp tác nhóm: Làm việc nhóm để cùng giải quyết vấn đề đặt ra. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên:
1.1. Phiếu học tập:
- Hoạt động của động cơ không đồng bộ liên quan đến những hiện tượng vật lý nào đã học?
- Trình bày nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ.
- Hãy so sánh tốc độ quay, chiều quay của khung dây và của nam châm, giải thích kết quả.
1.2. Dụng cụ dạy học:
- Các hình ảnh, đoạn phim ngắn về động cơ không đồng bộ.
- Bộ thí nghiệm về máy phát điện xoay chiều 3 pha.
1.3. Phương pháp dạy học: - Giải quyết vấn đề; - Hoạt động nhóm;
- Đàm thoại và thuyết trình.
1.4. Kĩ thuật dạy học:
- Động não; động não công khai; - Khăn trải bàn; - Sơ đồ tư duy.
2. Học sinh: ôn lại kiến thức: dòng điện xoay chiều; từ thông; hiện tượng cảm ứng điện từ; momen từ.
3. Sơ đồ tóm tắt các kiến thức cơ bản của bài học:
4. Bảng mô tả các hoạt động dạy học: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động (phút) A. Khởi động 1. HĐ1
Tạo tình huống có vấn đề 10 Trang 1


Nguyên tắc hoạt động của động cơ không 2. HĐ2 20 B. Hình thành kiến thức đồng bộ 3. HĐ3
Động cơ không đồng bộ ba pha 10 C. Luyện tập 4. HĐ4
Tóm tắt các kiến thức đã học 3 D. Tìm tòi mở rộng 5. HĐ5 Giao nhiệm vụ về nhà 2
III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY:
1. HĐ1: Tạo tình huống có vấn đề. 1.1. Mục tiêu:
- Tái hiện lại các kiến thức đã học về: từ trường; lực từ, hiện tượng cảm ứng điện từ.
- Sử dụng các kiến thức đã học để giải thích hiện tượng nhưng chưa được chặt chẽ, từ đó xuất
hiện mong muốn sẽ giải thích được hiện tượng một cách chặt chẽ.
1.2. Sản phẩm mong đợi:
Học sinh sử dụng các kiến thức đã học để giải thích hiện tượng nhưng chưa được chặt chẽ.
1.3. Tổ chức hoạt động:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
− Cho học sinh xem hình ảnh, đoạn phim về động cơ điện xoay − Xem và ghi nhớ
chiều như: motơ nước, máy quạt gia đình, …
− Hỏi: Những hình ảnh đã cho liên quan đến loại động cơ gì? − Tái hiện lại những kiến thức
Hoạt động của loại động cơ đó liên quan đến những kiến thức vật đã học và phát biểu lý nào đã học?
− Hãy giải thích nguyên lý làm việc của các loại động cơ trên.
− Suy nghĩ và phát biểu
2. HĐ2: Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ 2.1. Mục tiêu:
Trình bày được nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ.
2.2. Sản phẩm mong đợi:
- Học sinh tham gia hoạt động nhóm tích cực và có sản phẩm để báo cáo.
- Nêu được nguyên tắc chung hoạt động của động cơ không đồng bộ.
- Trình bày được nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ.
2.3. Tổ chức hoạt động:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
− Sử dụng kĩ thuật dạy học khăn trải bàn, chia nhóm học − Xác định vị trí nhóm, phân công
sinh và giao nhiệm vụ cho từng nhóm bằng phiếu học tập.
nhiệm vụ trong nhóm và thực hiện
− Theo dõi tình hình làm việc của các nhóm, đặt thêm các nhiệm vụ
câu hỏi gợi ý (nếu cần)
− Báo cáo kết quả của nhóm
− Hướng dẫn các nhóm báo cáo kết quả và thảo luận
− Nhận xét kết quả của nhóm khác
3. HĐ3: Động cơ không đồng bộ ba pha 3.1. Mục tiêu:
Trình bày được nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha.
3.2. Sản phẩm mong đợi:
- Học sinh quan sát mô hình động cơ không đồng bộ ba pha (máy phát điện xoay chiều ba pha)
và trình bày được nguyên tắc cấu tạo của động cơ không đồng bộ ba pha.
- Học sinh giải thích được sự biến thiên của từ trường tại tâm rôto.
3.3. Tổ chức hoạt động:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
− Giới thiệu mô hình động cơ không đồng bộ ba pha (máy phát điện − Quan sát và ghi nhớ xoay chiều 3 pha)
− Suy nghĩ và phát biểu
− Yêu cầu HS: Dựa vào nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng
bộ hãy trình bày nguyên tắc cấu tạo của động cơ không đồng bộ ba pha.
− Suy nghĩ và phát biểu
− Yêu cầu HS: Giải thích sự biến thiên của từ trường tại tâm rôto. Trang 2


4. HĐ4: Tóm tắt các kiến thức đã học 4.1. Mục tiêu:
Tóm tắt các kiến thức đã học bằng sơ đồ tư duy.
4.2. Sản phẩm mong đợi:
Học sinh tóm tắt được các kiến thức của bài học bằng sơ đồ tư duy và ghi vào vở học.
4.3. Tổ chức hoạt động:
Trợ giúp của giáo viên
Hoạt động của trò
− Giới thiệu sơ đồ tư duy tóm tắt các kiến thức của bài học
− Quan sát và ghi nhớ
− Yêu cầu HS: Tóm tắt các kiến thức của bài học bằng sơ đồ tư duy − Thực hiện nhiệm vụ và ghi vào vở học
5. HĐ5: Tìm tòi mở rộng 5.1. Mục tiêu:
Tìm hiểu và giải thích được cấu tạo và hoạt động của động động cơ điện xoay chiều một pha.
5.2. Sản phẩm mong đợi:
Học sinh báo cáo kết quả thực hiện được vào tiết học sau.
5.3. Tổ chức hoạt động:
Trợ giúp của giáo viên
Hoạt động của trò
− Giao nhiệm vụ về nhà: Tìm hiểu và giải thích cấu tạo, hoạt động − Thực hiện nhiệm vụ
của động cơ điện xoay chiều một pha.
IV. CÂU HỎI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ:
1. Người ta có thể tạo ra từ trường quay bằng cách cho
A. nam châm vĩnh cửu hình chữ U quay đều quanh trục đối xứng của nó.
B. dòng điện xoay chiều chạy qua nam châm điện.
C. dòng điện xoay chiều một pha chạy qua ba cuộn dây của stato của động cơ không đồng bộ ba pha.
D. dòng điện một chiều chạy qua nam châm điện.
2. Chọn phát biểu sai?
Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha có A. độ lớn không đổi.
B. phương không đổi. C. hướng quay đều.
D. cùng tần số dòng điện.
3. Gọi B0 là cảm ứng từ cực đại của một trong ba cuộn dây ở động cơ không đồng bộ ba pha khi
có dòng điện vào động cơ. Cảm ứng từ do cả 3 cuộn dây gây ra tại tâm stato có giá trị A. B = 0 B. B = B0 C. B = 1,5B0 D. B = 3B0
4. Stato của một động cơ không đồng bộ ba pha gồm 3 cuộn dây, cho dòng điện xoay chiều ba
pha tần số 50 Hz vào động cơ. Từ trường tại tâm của stato quay với tốc độ bằng A. 3000 vòng/min. B. 1500 vòng/min. C. 1000 vòng/min. D. 500 vòng/min.
5. Một động cơ điện xoay chiều của máy giặt tiêu thụ điện công suất 440 W với hệ số công suất
là 0,8. Điện áp hiệu dụng của lưới điện là 220 V. Cường độ hiệu dụng chạy qua động cơ là A. 2,5 A. B. 3 A. C. 6 A. D. 1,8 A.
6. Một động cơ điện mắc vào mạch điện xoay chiều có tần số 50 Hz, với hiệu điện thế hiệu dụng
200 V, tiêu thụ một công suất 1,2 kW. Cho biết hệ số công suất của động cơ là 0,8 và điện trở hoạt
động của động cơ là 2 Ω. Xác định hiệu suất của động cơ A. 9,375%. B. 80,6%. C. 90,6%. D. 10,34%.
7. Một động cơ điện xoay chiều có công suất 1,5 kW, có hiệu suất 80%. Tính công cơ học do
động cơ sinh ra trong 30 phút? A. 2,16.104 J. B. 2,16.106 J. C. 129,6.106 J. D. 2,16.107 J.
8. Khi từ trường của một cuộn dây trong động cơ không đồng bộ ba pha có giá trị cực đại B1 và
hướng từ trong ra ngoài thì từ trường quay của động cơ có trị số A. B1. B. 3B1/2. C. B1/2. D. 2B1. Trang 3