Lý thuyết Công nghệ 10 Cánh diều (cả năm)

Chủ đề 1. Khái quát về công nghệ
Bài 1. Khoa học, kĩ thuật và công nghệ I. Khái niệm 1. Khoa học
- Khái niệm: Là hệ thống tri thức về bản chất, quy luật tồn tại và phát triển của sự vật,
hiện tượng tự nhiên, xã hội và tư duy. - Phân loại: + Khoa học tự nhiên + Khoa học xã hội 2. Kĩ thuật
- Khái niệm: là ứng dụng các nguyên lí khoa học vào việc thiết kế, chế tạo, vận hành các
máy móc, thiết bị, công trình, quy trình và hệ thống mọt cách hiệu quả và kinh tế nhất. - Phân loại: + Kĩ thuật cơ khí + Kĩ thuật xây dựng
+ Kĩ thuật điện – điện tử + Kĩ thuật hóa học 3. Công nghệ
- Khái niệm: là các giải pháp để ứng dụng các phát minh khoa học vào mục đích thực
tế, đặc biệt trong cong nghiệp/ - Phân loại:
+ Theo lĩnh vực khoa học: công nghệ hóa học, công nghệ sinh học, …
+ Theo lĩnh vực kĩ thuật: công nghệ cơ khí, công nghệ điện, …
II. Liên hệ giữa khoa học, kĩ thuật và công nghệ
- Khoa học tạo cơ sở cho sự phát triển của kĩ thuật, kĩ thuật phát triển giúp khoa học tiến bộ hơn.
- Kĩ thuật phát triển thúc đẩy công nghệ phát trienr, sản phẩm công nghệ mới giúp kĩ thuật phát triển.


- Công nghệ hình thành và phát triển dựa trên sự phát triển của khoa học. Công nghệ
phát triển tạo ra các sản phẩm mới hỗ trợ cho việc nghiên cứu và ứng dụng trong khoa
học, làm cho khoa học ngày càng phát triển.
III. Quan hệ giữa công nghệ với tự nhiên, con người và xã hội
- Công nghệ ảnh hưởng tới tự nhiên, tự nhiên làm công nghệ phát triển khi sử dụng công nghệ sạch, an toàn.
- Công nghệ tạo ra sản phẩm giúp nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho con người
và xã hội. Nhu cầu của con người và xã hội thúc đẩy công nghệ phát triển.


Bài 2. Hệ thống kĩ thuật I. Khái niệm
- Khái niệm: Là một tập hợp các phần tử có mối liên kết vật lí với nhau, nhằm thực hiện nhiệm vụ nhất định.
- Liên kết trong hệ thống kĩ thuật: + Liên kết cơ khí + Liên kết điện
II. Cấu trúc của hệ thống kĩ thuật
- Khái niệm: Là sự sắp xếp, tổ chức các phần tử bên trong của hệ thống thông qua các
mối liên kết khác nhau trong một môi trường làm việc. - Cấu trúc gồm:
+ Phần tử đầu vào: tiếp nhận các thông tin của hệ thống kĩ thuật.
+ Phần tử xử lí và điều khiển: xử lí thông tin từ phần tử đầu vào và đưa ra tín hiệu điều khiển cho đầu ra
+ Phần tử đầu ra: thực hiện nhiệm vụ của hệ thống kĩ thuật - Các liên kết:
+ Liên kết cơ khí: lắp ghép, truyền chuyển động và lực
+ Liên kết thủy lực, khí nén: truyền lực qua chất lỏng hoặc chất khí
+ Liên kết điện, điện tử: truyền năng lượng và thông tin
+ Liên kết truyền thông tin: liên kết có dây, liên kết bằng mạng, sóng, …


Bài 3. Một số công nghệ phổ biến
I. Công nghệ trong lĩnh vực luyện kim, cơ khí
1. Công nghệ luyện kim
* Tập trung vào công nghệ luyện gang và thép: - Luyện gang: + Tạo ra từ quặng sắt
+ Dùng để sản xuất thép và các sản phẩm: đế, thân, vỏ máy - Thép: + Sản xuất từ gang
+ Sử dụng trong các ngành công nghiệp: xây dựng, cơ khí, …
* Ưu điểm: tạo ta vật liệu phục vụ các ngành công nghiệp
* Nhược điểm: gây ô nhiễm môi trường do khí CO2, bụi, tiếng ồn. 2. Công nghệ đúc
- Bản chất: Kim loại nấu chảy dưới dạng lỏng được rót vào khuôn. Sau đó nguội dần, kết
tinh và tạo thành vật đúc có hình dạng và kích thước của lòng khuôn. - Các phương pháp: + Đúc trong khuôn cát
+ Đúc trong khuôn kim loại - Ưu điểm:
+ Kích thước và khối lượng từ nhỏ đến lớn