Lý thuyết Lịch sử 7 Cánh diều Bài 18: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược (1400-1407)

Bài 18. Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược (1400 - 1407)
1. Sự thành lập nhà Hồ
- Từ nửa sau thế kỉ XIV, nhà Trần khủng hoảng, suy yếu, không chăm lo phát triển
kinh tế nên mất mùa xảy ra thường xuyên. Khởi nghĩa nông dân bùng nổ khắp nơi.
- Trong bối cảnh đó, Hồ Quý Ly - một trí thức và là quý tộc có thế lực đã dần thao
túng triều đình nhà Trần.
- Năm 1397, Hồ Quý Ly ép vua Trần chuyển kinh đô vào Tây Đô (Thanh Hóa).
Tới năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần Thiếu Đế và lên làm vua lập ra nhà
Hồ, đổi quốc hiệu thành Đại Ngu.
Di tích thành nhà Hồ hiện nay (Thanh Hóa)
2. Cải cách của Hồ Quý Ly
* Nội dung chủ yếu trong cải cách của Hồ Quý Ly - Về chính trị:
+ Cải tổ bộ máy chính quyền.
+ Đổi tên các đơn vị hành chính.


+ Tăng cường kiểm tra, giám sát quan lại.
+ Hạn chế quyền lực của quý tộc nhà Trần, chiêu dụ những người ngoài họ Trần
nhưng có học vấn, tài năng. - Về kinh tế :
+ Phát hành tiền giấy thay cho tiền đồng.
+ Ban hành chính sách hạn điền (hạn chế sở hữu ruộng đất quy mô lớn).
+ Quy định thuế ruộng, thuế đinh; thống nhất các đơn vị đo lường.
Tiền giấy Thông bảo hội sao thời nhà Hồ - Về xã hội:
+ Thực hiện chính cách hạn nô (hạn chế sở hữu nô tì).
+ Tăng cường kiểm soát hộ tịch.


+ Những năm đói kém, nhà nước bắt nhà giàu bán thóc cho dân, tổ chức khám
chữa bệnh cho người dân. - Về văn hóa giáo dục:
+ Dịch sách chữ hán chữ nôm.
+ Sửa đổi qui chế thi cử học tập.
+ Đề cao Nho giáo, hạn chế ảnh hưởng của Phật giáo và Đạo giáo. - Về quốc phòng:
+ Chế tạo nhiều loại vũ khí mới (súng thần cơ, thuyền chiến…)
+ Phòng thủ nơi hiểm yếu
+ Xây thành kiên cố (thành Tây Đô, thành Đa Bang…).
Hồ Hán Thương là người chế tạo ra súng thần cơ (tranh minh họa)
* Tác động của cải cách do Hồ Quý Ly thực hiện - Tích cực:
+ Giải phóng sức lao động của nô tì.


+ Giảm bớt tình trạng bất bình đẳng trong xã hội.
+ Quyền lực của chính quyền trung ương được củng cố, làm suy yếu thế lực họ Trần.
+ Xây dựng nền văn hóa, giáo dục mang đậm tính dân tộc. - Hạn chế:
+ Gây bất mãn trong một bộ phận xã hội;
+ Gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng đoàn kết toàn dân của nhà Hồ.
3. Cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược * Diễn biến chính:
- Tháng 11/1406, nhà Minh huy động 20 vạn quân tiến vào xâm lược Đại Ngu.
- Quân nhà Hồ lui từ Lạng Sơn về cố thủ thành Đa Bang (Ba Vì, Hà Nội ngày nay).
- Tháng 1/1407, quân Minh lần lượt chiếm thành Đa Bang, Đông Đô. Quân nhà Hồ
rút về thành Tây Đô (Thanh Hóa).
- Tháng 4/1407, quân Minh tấn công Tây Đô, Hồ Quý Ly chạy vào Hà Tĩnh; sau
đó bị bắt vào tháng 6/1407.