Lý thuyết Lịch sử 7 Cánh diều Bài 20: Việt Nam thời Lê Sơ (1428-1527)

Bài 20. Việt Nam thời Lê sơ (1428 - 1527)
1. Sự thành lập nhà Lê sơ
- Sau khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, tháng 4/1428, Lê Lợi lên ngôi Hoàng
đế, khôi phục quốc hiệu Đại Việt, đóng đô tại Đông Kinh (Thăng Long trước đây). => Nhà Lê sơ ra đời.
Khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, Lê Lợi lên ngôi vua


2. Tình hình chính trị
- Tổ chức bộ máy nhà nước:
+ Vua trực tiếp nắm mọi quyền hành.
+ Cả nước chia làm 13 đạo thừa tuyên, dưới đạo là phủ rồi đến huyện hoặc châu, xã. - Quân đội:
+ Tiếp tục thực hiện chế độ “ngụ binh ư nông”.
+ Ban hành nhiều chính sách nhằm xây dựng quân đội tinh nhuệ, kỉ luật cao, đặt
dưới sự thống lĩnh tối cao của nhà vua.
Mô phỏng chính sách “ngụ binh ư nông” - Luật pháp:
+ Ban hành Quốc triều hình luật (Luật Hồng Đức).
+ Nội dung chính của bộ luật là bảo vệ quyền lợi của vua, quan lại; bảo vệ chủ
quyền quốc gia; bảo vệ phụ nữ…
3. Tình hình kinh tế - Nông nghiệp:


+ Nhà nước tiến hành nhiều biện pháp để khôi phục và phát triển kinh tế, như: thực
hiện chế độ quân điền (để ban cấp ruộng đất cho nông dân); khuyến khích khai
hoang; quan tâm đế điều – thủy lời và đặt một số chức quan chuyên trách về nông
nghiệp, như: Hà đê sứ, Khuyến nông sứ…
+ Nhân dân tích cực, hăng hái sản xuất.
=> Nhờ đó, nông nghiệp nhanh chóng được phục hồi và phát triển: diện tích canh
tác được mở rộng, nhiều làng mới được thành lập, đời sống nhân dân ổn định. - Thủ công nghiệp:
+ Thủ công nghiệp dân gian có nhiều làng thủ công nổi tiếng, như: làng Huê Cầu
(Hưng Yên) chuyên nhuộm vải, làng Chu Đậu (Hải Dương), Bát Tràng (Hà Nội)
chuyên làm gốm; làng Đại Bái (Bắc Ninh) đúc đồng…
+ Các cơ sở sản xuất thủ công nghiệp của nhà nước gọi là Cục Bách tác, tập hợp
những thợ thủ công giỏi trong nhân gian làm việc theo chế độ lao dịch cưỡng bức. - Thương nghiệp:
+ Buôn bán trong và ngoài nước phát triển.
+ Nhà nước khuyến khích các xã lập thêm nhiều chợ mới; thuyền buôn nước ngoài
chỉ được buôn bán tại một số điểm quy định, như: Thống Lĩnh (Lạng Sơn), Vân Đồn (Quảng Ninh)…
4. Tình hình xã hội
- Xã hội phân hóa thành nhiều tầng lớp:
+ Tầng lớp trên của xã hội là quý tộc, quan lại, địa chủ.
+ Tầng lớp bình dân trong xã hội chủ yếu là: nho sĩ, nông dân, thợ thủ công,
thương nhân. Trong đó nông dân chiếm đại đa số.


+ Nô tì là tầng lớp thấp kém nhất trong xã hội.
- Quan hệ xã hội chưa mâu thuẫn gay gắt.
5. Phát triển văn hóa, giáo dục
* Những thành tựu về văn hóa: - Tư tưởng, tôn giáo:
+ Hệ tư tưởng Nho giáo chi phối đời sống xã hội.
+ Đạo giáo và Phật giáo bị hạn chế. - Văn học:
+ Văn học chữ Hán chiếm ưu thế, với các tác phẩm tiêu biểu như: Quân trung từ
mệnh tập, Bình Ngô đại cáo (của Nguyễn Trãi)…
+ Văn học chữ Nôm ghi dấu ấn với các tác phẩm: Hồng Đức quốc âm thi tập (của
vua Lê Thánh Tông), Quốc âm thi tập (của Nguyễn Trãi)…
- Sử học: có nhiều bộ sử nổi tiếng, như: Đại Việt sử kí, Đại Việt sử kí toàn thư, Lam Sơn thực lục,…
- Địa lí: các tác phẩm Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí, An Nam hình thăng đồ.
- Y học: có tác phẩm Bản thảo thực vật toát yếu.
- Toán học: có Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.
- Nghệ thuật sân khấu như ca, múa, nhạc, chèo, tuồng được phục hồi nhanh chóng
và phát triển, nhất là chèo, tuồng.
- Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc: mang nhiều nét đặc sắc. Biểu hiện ở các công
trình lăng tẩm, cung điện tại Lam Kinh (Thanh Hóa). Điêu khắc thời Lê Sơ có
phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện.