Lý thuyết Xu hướng biến đổi một số tính chất của đơn chất, biến đổi thành phần và tính chất của hợp chất trong một chu kì và trong một nhóm Hóa 10 Cánh diều

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) Bài 7: Xu hư ng bi ớ n đ ế i ổ m t ộ s t ố ính ch t ấ c a đ ủ n ch ơ t ấ , bi n đ ế i ổ thành ph n ầ và tính ch t ấ c a h ủ p ch ợ t ấ trong m t
ộ chu kì và trong m t ộ nhóm I. Xu hư ng ớ bi n đ ế i
ổ bán kính nguyên tử 1. Trong m t ộ chu kì - Quy lu t ậ chung đ i ố v i
ớ các nguyên tố nhóm A: Trong m t ộ chu kì, theo chi u ề tăng dần điện tích h t
ạ nhân, bán kính các nguyên t có xu h ử ư ng ớ gi m ả d n. ầ - Gi i ả thích: Nguyên tử c a
ủ các nguyên tố trong cùng chu kì có cùng số l p ớ electron. Từ trái sang ph i ả , đi n ệ tích h t ạ nhân nguyên t ử tăng d n ầ nên h t ạ nhân s ẽ hút electron l p ngoài ớ cùng m nh h ạ n, l ơ
àm cho bán kính nguyên t gi ử m ả . 2. Trong m t ộ nhóm A - Quy lu t ậ chung đ i ố v i
ớ các nguyên tố nhóm A: Trong m t ộ nhóm, theo chi u ề tăng điện tích h t
ạ nhân, bán kính c a nguyên t ủ có ử xu hư ng t ớ ăng d n. ầ - Gi i ả thích: Trong cùng m t ộ nhóm A, theo chi u ề từ trên xu ng ố dư i ớ , số l p ớ electron
tăng dần nên bán kính nguyên t t ử ăng.
Chú ý: He là nguyên t nguyên ử
tố có bán kính nhỏ nh t ấ trong b ng t ả u n hoàn. ầ M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) II. Xu hư ng bi ớ n đ ế i ổ đ âm ộ đi n, t ệ ính kim lo i ạ và tính phi kim 1. Độ âm đi n ệ Độ âm đi n ệ () là đ i ạ lư ng ợ đ c ặ tr ng
ư cho khả năng hút electron liên k t ế c a ủ m t ộ nguyên tử trong phân t . ử Độ âm đi n ệ đư c ợ sử d ng ụ r ng ộ rãi là độ âm đi n
ệ theo Pauling (Pau-linh). Theo đó,
nguyên tử nguyên tố có độ âm điện l n nh ớ
ất là fluorine, (F) = 4,0. Ví d :
ụ Độ âm điện c a ủ H và N l n l ầ ư t ợ là 2,2 và 3,0. M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) Đi u này ề có nghĩa là nguyên t N ử hút electron liên k t ế m nh ạ h n nguyên t ơ H ử , g p 3,0 ấ : 2,2 = 1,36 l n. ầ V y ậ trong phân tử NH3, c p ặ electron liên k t ế sẽ bị l ch ệ về phía nguyên tử N. Quy lu t ậ chung đối v i
ớ các nguyên t nhóm ố A: - Trong m t ộ chu kì, theo chi u ề tăng đi n ệ tích h t ạ nhân, đ ộ âm đi n ệ c a ủ các nguyên tử nguyên tố có xu hư ng ớ tăng dần. - Trong m t ộ nhóm, theo chi u ề tăng đi n ệ tích h t ạ nhân, đ ộ âm đi n ệ c a ủ các nguyên tử nguyên tố có xu hư ng ớ gi m ả d n. ầ Giải thích: Độ âm đi n ệ phụ thu c ộ vào đ ng ồ th i ờ hai y u ế t : ố đi n ệ tích h t ạ nhân và bán kính nguyên t . ử + Trong m t
ộ chu kì, từ trái sang ph i ả , đi n ệ tích h t
ạ nhân tăng lên, bán kính nguyên tử gi m ả d n ầ nên khả năng hút c p ặ electron liên k t ế càng m nh, ạ d n ẫ t i ớ đ ộ âm đi n ệ càng cao. + Trong m t ộ nhóm, từ trên xu ng ố dư i ớ , theo chi u ề tăng c a ủ đi n ệ tích h t ạ nhân, l c ự hút c a ủ h t ạ nhân t i ớ c p el ặ ectron liên k t ế gi m ả , d n t ẫ i ớ đ âm ộ đi n gi ệ m ả .
Chú ý: Electron hóa trị tham gia vào vi c ệ hình thành liên k t ế hóa h c ọ g i ọ là electron liên k t ế . Ví d :
ụ Cho nguyên tử các nguyên t :
ố X (Z = 11); Y (Z = 13); T (Z = 17). So sánh độ âm đi n c ệ a ủ X, Y, T. Cấu hình electron c a ủ nguyên t các ử nguyên t : ố
X (Z = 11): 1s22s22p63s1  X n m
ằ ở ô số 11, chu kì 3, nhóm IA.
Y (Z = 13): 1s22s22p63s23p1  Y n m ằ ô s ở ố 13, chu kì 3, nhóm IIIA.
T (Z = 17): 1s22s22p63s23p5  T n m ằ ô s ở ố 17, chu kì 3, nhóm VIIA.  X, Y, T đ u t ề hu c ộ chu kì 3. Trong m t ộ chu kì, theo chi u ề tăng đi n ệ tích h t ạ nhân, độ âm đi n ệ c a ủ các nguyên tử nguyên tố có xu hư ng ớ tăng dần. M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả )  So sánh độ âm đi n: ệ X < Y < T. 2. Tính kim lo i ạ và tính phi kim Tính kim lo i ạ đ c ặ tr ng ư b i ở khả năng như ng ờ electron c a ủ nguyên t . ử Tính phi kim đ c ặ tr ng ư b i ở kh năng nh ả n ậ electron c a nguyên ủ t . ử Quy lu t ậ chung đối v i
ớ các nguyên t nhóm ố A: - Trong m t ộ chu kì, theo chi u ề tăng đi n t ệ ích h t ạ nhân, tính kim lo i ạ c a ủ các nguyên tố có xu hư ng ớ gi m ả d n, t ầ ính phi kim c a các ủ nguyên t có xu h ố ư ng ớ tăng d n. ầ - Trong m t ộ nhóm, theo chi u ề tăng đi n ệ tích h t ạ nhân, tính kim lo i ạ c a ủ các nguyên tố có xu hư ng ớ tăng d n, t ầ ính phi kim c a ủ các nguyên t có xu h ố ư ng ớ gi m ả d n. ầ Ví d : ụ Cho nguyên t các ử nguyên t X
ố (Z = 9), Y (Z = 15), T (Z = 17). So sánh tính phi kim c a ủ X, Y, T. Hư ng d ớ ẫn:
Cấu hình electron nguyên t : ử
X (Z = 9): 1s22s22p5  X thu c chu kì ộ 2, nhóm VIIA.
Y (Z = 15): 1s22s22p63s23p3  Y thu c ộ chu kì 3, nhóm VA.
T (Z = 17): 1s22s22p63s23p5  T thu c ộ chu kì 3, nhóm VIIA. Trong m t ộ chu kì, theo chi u ề tăng đi n ệ tích h t ạ nhân, tính phi kim c a ủ các nguyên tố nhóm A có xu hư ng t ớ ăng d n. ầ
 Tính phi kim: Y < T (Y, T cùng thu c ộ chu kì 3). Trong m t ộ nhóm, theo chi u ề tăng đi n ệ tích h t ạ nhân, tính phi kim c a ủ các nguyên tố nhóm A có xu hư ng gi ớ m ả d n. ầ
 Tính phi kim: X > T (X, T cùng thu c nhóm ộ VIIA). V y: ậ Tính phi kim tăng d n l ầ à Y < T < X. III. Xu hư ng ớ bi n ế đ i ổ thành ph n
ầ và tính acid, tính base c a ủ các oxide và các hydroxide theo chu kì 1. Thành ph n và t ầ
ính acid, tính base c a các oxi ủ de cao nh t ấ trong m t ộ chu kì M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85