Chuyên đề luyện thi Hóa học 12 năm 2023 cực hay - Phần 3: Amin

CHƯƠNG 3: AMIN – AMINO AXIT – PEPTIT - PROTEIN BÀI 4: AMIN Mục tiêu  Kiến thức
+ Biết được khái niệm, phân loại, gọi tên amin.
+ Trình bày được tính chất điển hình của amin.  Kĩ năng
+ Nhận dạng các hợp chất của amin.
+ Viết được các phương trình hóa học của amin.
+ Quan sát, phân tích được các thí nghiệm chứng minh tính chất của amin.
+ Làm được một số bài tập liên quan đến amin, muối amoni.


I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM
1. Khái niệm phân loại, đồng phân
Ví dụ: Amin đơn giản nhất là: a. Khái niệm .
Khi thay thế nguyên tử H trong phân tử NH3 bằng gốc hiđrocacbon ta thu được amin.
Trong đó: Công thức phân tử của amin no, đơn chức, mạch hở là . b. Phân loại • Theo bậc của amin:
Bậc amin là số nguyên tử H trong NH
Ví dụ: Về bậc amin: 3 bị thay thế bởi gốc
hiđrocacbon. → Như vậy có amin bậc I, bậc II và bậc III. Amin bậc I: • Theo gốc hiđrocacbon: Amin bậc II:
Amin béo: Khi có các gốc hiđrocacbon no.
Amin thơm: Khi nguyên tử N liên kết trực tiếp với vòng thơm. • Theo số chức: Amin bậc III:
Ví dụ: Về amin béo, amin thơm: Amin đơn chức: Amin béo: C2H5NH2 Amin hai chức: Amin thơm: C6H5NH2; c. Đồng phân CH3C6H4NH2...
• Amin no, đơn chức, mạch hở thường có đồng phân
về mạch cacbon, vị trí nhóm chức và bậc amin.
Ví dụ: Đồng phân của C4H11N.
Mạch cacbon và vị trí nhóm chức:

Bậc amin: 2. Danh pháp
a. Tên thay thế
• Amin bậc I có cách đọc tương tự với ancol:
Tên = Tên hiđrocacbon-(số chỉ vị trí nhóm NH2)-amin
Chú ý: Công thức kinh nghiệm
để tính số đồng phân của amin
• Amin bậc II và bậc III:
no, đơn chức, mạch hở: là:
b. Tên gốc chức (thường dùng)
Tên = Tên các gốc hiđrocacbon + amin là . Ví dụ:
Tên amin là: Butan-2-amin. Ví dụ: Tên amin là: N, N-đimetyletanamin. Ví dụ: c. Tên riêng :
Anilin: C6H5NH2 (C6H5 là gốc phenyl) Etylmetylamin
d. Bảng tên một số amin quen thuộc CTCT Tên thay thế Tên gốc chức CH3NH2 Metanamin Metylamin (CH3)2NH N-metylmetanamin Đimetylamin (CH3)3N N, N-đimetylmetanamin Trimetylamin C2H5NH2 Etanamin Etylamin (C2H5)2NH N-etyletanamin Đietylamin C6H5NH2 Benzenamin Phenylamin NH2[CH2]6NH2 Hexan-1,6-điamin Hexametylenđiamin
2. Tính chất vật lí
Bốn amin ở trạng thái khí điều kiện thường, mùi khai, khó chịu,


tan nhiều trong nước là metylamin (CH3NH2), đimetylamin
((CH3)2NH), trimetylamin ((CH3)3N), etylamin (C2H5NH2).
Khi khối lượng mol tăng: nhiệt độ sôi tăng, độ tan trong nước giảm.
Các amin thơm đều là chất lỏng hoặc chất rắn, dễ bị oxi hóa
trong không khí chuyển thành màu đen. Các amin đều độc.
3. Tính chất hóa học a. Tính bazơ
Nhận xét chung: về cấu tạo, amin có nguyên tử N như trong phân
tử NH3, do vậy, amin có tính bazơ tương tự NH3.
• Phản ứng với nước:
Các amin no, đơn chức, mạch hở bậc I, bậc II đều làm quỳ tím ẩm chuyển xanh.
Ví dụ: CH3NH2 + HOH
Anilin và các amin thơm khác phản ứng rất kém với nước và CH + 3NH3 + OH–
chúng không làm quỳ tím ẩm chuyển màu.
So sánh lực bazơ giữa các amin:
Thí nghiệm 1: Nhỏ vài giọt
(CH3)2NH > C2H5NH2 > CH3NH2 > C6H5NH2
anilin vào ống nghiệm đựng
• Phản ứng với axit: Các amin dễ dàng phản ứng với các dung nước, anilin không tan, lắng
dịch axit mạnh tạo thành muối amoni (tan tốt trong nước). xuống đáy.
Thí nghiệm 2: Nhỏ vài giọt
anilin vào ống nghiệm đựng
dung dịch HCl, thấy anilin tan,
b. Phản ứng thế ở nhân thơm của anilin
tạo dung dịch không màu:
Trong phân tử anilin, nhóm NH2 ảnh hưởng đến vòng benzen C6H5NH2 + HCl →
tương tự sự ảnh hưởng của nhóm OH trong phenol. [C6H5NH3]+Cl–
Cặp e của N, O liên hợp vào vòng thơm đến các vị trí octo và (phenylamoni clorua) para.
Thí nghiệm: Nhỏ vài giọt nước
brom vào ống nghiệm chứa
anilin thấy xuất hiện kết tủa trắng: