Chuyên đề luyện thi Hóa học 12 năm 2023 cực hay - Phần 3: Protein

BÀI 6: PEPTIT - PROTEIN Mục tiêu  Kiến thức
+ Nêu được khái niệm, định nghĩa, đặc điểm cấu tạo phân tử của protein và peptit.
+ Trình bày được tính chất hoá học của peptit (phản ứng thuỷ phân).
+ Chỉ ra được vai trò của protein đối với sự sống.
+ Trình bày được tính chất của protein (sự đông tụ, phản ứng thuỷ phân, phản ứng màu của protein với Cu(OH)2).  Kĩ năng
+ Viết được các phương trình hoá học minh hoạ tính chất hoá học của peptit và protein.
+ Phân biệt được dung dịch protein với chất lỏng khác.
+ Giải được bài tập hoá học có liên quan dựa theo phương trình hoá học và các định luật bảo toàn.
I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM A. PEPTIT 1. Khái niệm a. Khái niệm 
Peptit là những hợp chất chứa từ 2 đến 50 gốc -amino axit liên kết với nhau bằng liên kết peptit.
Liên kết peptit là liên kết
giữa hai đơn vị -amino axit.  Nhóm
giữa hai đơn vị -amino axit được gọi là nhóm peptit. b. Phân loại
Oligopeptit chứa từ 2 đến 10 gốc -amino axit.
Đipeptit: chứa 2 gốc -amino axit.
Tripeptit: chứa 3 gốc -amino axit.
Tetrapeptit: chứa 4 gốc -amino axit.
Polipeptit chứa từ 11 đến 50 gốc -amino axit. c. Danh pháp
Tên gốc axyl của -amino axit đầu N + Tên gốc -amino axit đầu C. Ví dụ:
Tên gọi: Glyxylalanin. Viết tắt: Gly-Ala.
Chú ý: -amino axit đầu N còn nhóm NH2.
-amino axit đầu C còn nhóm COOH.
2. Tính chất hoá học

 Phản ứng thuỷ phân:
Phản ứng thuỷ phân hoàn toàn: Peptit -amino axit
Phản ứng thuỷ phân không hoàn toàn: Peptit Peptit ngắn hơn  Phản ứng màu biure:
Trong môi trường kiềm, peptit từ hai liên kết peptit trở lên tác dụng với Cu(OH)2 cho hợp chất màu tím đặc trưng.
Chú ý: Đipeptit chỉ có một liên kết peptit nên không có phản ứng màu biure.
Dùng để nhận biết đipeptit với các peptit khác. B. PROTEIN 1. Khái niệm a. Khái niệm
Protein là những polipeptit cao phân tử có phân tử khối từ vài chục nghìn đến vài triệu. b. Phân loại
Protein đơn giản: khi thuỷ phân chỉ cho hỗn hợp các -amino axit.
Ví dụ: Anbumin trong lòng trắng trứng,…
Protein phức tạp: tạo thành protein đơn giản cộng với thành phần “phi protein”.
Ví dụ: Lipoprotein chứa trong chất béo…
2. Tính chất vật lí Nhiều protein Dung dịch keo Đông tụ.
Ví dụ: Lòng trắng trứng hoà tan trong nước, khi đun sôi sẽ đông tụ lại. Protein
Đông tụ hoặc kết tủa.
3. Tính chất hoá học 
Phản ứng thuỷ phân: tương tự peptit. 
Phản ứng màu biure cho hợp chất có màu tím đặc trưng.
Chú ý: Đây là phản ứng dùng để nhận biết protein.
4. Vai trò của protein đối với sự sống
Protein là cơ sở tạo nên sự sống.
Protein là thành phần chính trong thức ăn của người và động vật.


SƠ ĐỒ HỆ THỐNG HOÁ
Peptit là những hợp chất chứa từ 2 đến 50 gốc -
amino axit liên kết với nhau bằng liên kết peptit. Liên kết peptit KHÁI NIỆM
Amino axit đầu N Amino axit đầu C
Oligopeptit chứa từ 2 đến 10 gốc -amino axit.
Đipeptit chứa 2 gốc -amino axit.
Tripeptit chứa 3 gốc -amino axit. PHÂN LOẠI
Tetrapeptit chứa 4 gốc -amino axit.
Polipeptit chứa từ 11 đến 50 gốc -amino axit. PEPTIT n loại -amino axit n! phân tử n-peptit ĐỒNG PHÂN m loại -amino axit phân tử n-peptit
Ví dụ: Gọi tên của đipeptit DANH PHÁP
Cách 1: glyxylalanin Cách 2: Gly-Ala
Phản ứng thuỷ phân Peptit -amino axit Peptit Peptit ngắn hơn TÍNH CHẤT Phản ứng màu biure HOÁ HỌC
Từ tripeptit trở lên có phản ứng với Cu(OH)2 tạo
phức màu tím đặc trưng.


Protein là những polipeptit cao phân tử có phân KHÁI NIỆM
tử khối từ vài chục nghìn đến vài triệu.
Protein đơn giản: khi thuỷ phân chỉ cho hỗn hợp các -amino axit.
Ví dụ: anbumin của lòng trắng trứng fibroin của tơ tằm PHÂN LOẠI
Protein phức tạp: tạo thành từ protein đơn giản
cộng với thành phần “phi protein”. Nhiều protein Dung dịch keo PROTEIN Đông tụ TÍNH CHẤT VẬT LÝ Protein
Phản ứng thuỷ phân
Protein có phản ứng thuỷ phân tương tự peptit. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC Phản ứng màu biure
Protein có phản ứng màu biure với Cu(OH)2
Dùng để nhận biết protein.
II. CÁC DẠNG BÀI TẬP