Chuyên đề luyện thi Hóa học 12 năm 2023 cực hay - Phần 9: Phi kim

CHƯƠNG 10: PHI KIM
I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM 1. CACBON - Dạng thù hình: + Kim cương + Than chì. + Cacbon vô định hình - Số oxi hóa:
+ Các trạng thái oxi hóa: và
Tính khử và tính oxi hóa (tính khử vẫn là chủ yếu)
- Hợp chất của cacbon * Cacbon monooxit (CO)
 Khí, không màu, không mùi, không vị, hơi nhẹ hơn không khí, tan rất ít trong nước; độc, bền với nhiệt.
 CO là oxi trung tính và là chất khử mạnh.
(oxit kim loại sau Al)  Điều chế Trong công nghiệp: (khí than ướt) (khí than khô)
Trong phòng thí nghiệm: * Cacbon đioxit (CO2)
 Là khí không màu. Tan ít trong nước.
 CO2 là oxit axit, có tính oxi hóa
Không dùng CO2 dập tắt đám cháy kim loại.  Điều chế Trong công nghiệp:
Trong phòng thí nghiệm:
 Khi làm lạnh đột ngột khí CO2 ta được nước đá khô. * Muối cacbonat


 Muối cacbonat: hầu hết không tan (trừ muối Na2CO3, K2CO3, (NH4)2CO3).
 Muối hiđrocacbonat: tan hết (trừ NaHCO3 ít tan trong nước lạnh).
 Muối cacbonat kém bền với nhiệt (trừ muối cacbonat của kim loại kiềm. * Axit cacbonic
H2CO3 là axit rất yếu và kém bền, dễ bị phân hủy. 2. N2 VÀ HỢP CHẤT * NITƠ (N2)
 N2 là chất khí không màu, không mùi, không vị, ít tan trong nước.  Số oxi hóa của N: .
N2 vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử.  Điều chế:
Trong phòng thí nghiệm:
Trong công nghiệp: Chưng cất phân đoạn không khí lỏng. * AMONIAC (NH3)
 Là chất khí không màu, mùi khai và sốc, tan nhiều trong nước.
 NH3 có tính bazơ yếu và tính khử mạnh.
 Ứng dụng: Nhiên liệu tên lửa, sản xuất axit nitric, phân đạm,…  Điều chế:
Trong phòng thí nghiệm: Trong công nghiệp: * MUỐI AMONI
 Tác dụng với dung dịch bazơ:
 Dễ bị nhiệt phân hủy: * AXIT NITRIC (HNO3)
 Là chất lỏng, sánh như dầu, không màu, để lâu ngoài không khí bị hóa nâu, tan vô hạn trong nước.
 Là chất oxi hóa mạnh.

 Sản phẩm khử:
Chú ý: Al, Cr, Fe thụ động trong HNO3 đặc, nguội.
 Ứng dụng: Sản xuất phân đạm, thuốc nổ, dược phẩm,…  Điều chế:
Trong phòng thí nghiệm: Trong công nghiệp: * MUỐI NITRAT Nhiệt phân (I) (II) (III)
3. PHOTPHO VÀ HỢP CHẤT - Dạng thù hình Photpho trắng Photpho đỏ
Rất độc, gây bỏng nặng khi rơi vào da. Phát quang Bột màu đỏ, dễ hút ẩm và chảy rữa; bền trong
trong bóng tối (màu lục nhạt).
không khí ở nhiệt độ thường. Bốc cháy ở nhiệt độ
Không tan trong nước, dễ tan trong một số dung . môi hữu cơ.
Không tan trong dung môi thông thường.
- Tính chất hóa học + Tính oxi hóa: + Tính khử: - Điều chế:  Hai khoáng vật chính Apatit Photphorit  Điều chế:
- Hợp chất của photpho:

* AXIT PHOTPHORIC
Axit H3PO4 là axit ba nấc, có độ mạnh trung bình, có đầy đủ tính chất của một axit. * MUỐI + Muối trung hòa: + Muối hiđrophotphat: + Muối đihiđrophotphat: + Nhận biết ion bằng AgNO3 3. OXI VÀ OZON
Oxi và ozon là hai dạng thù hình của nguyên tố oxi. Ozon tập trung nhiều ở lớp khí quyển trên cao, cách
mặt đất từ 20 – 30 km. Tầng ozon được hình thành do tia tử ngoại của Mặt Trời chuyển hóa các phân tử oxi thành ozon: a. Oxi - Điều chế: + Trong công nghiệp: Điện phân nước.
Chưng cất phân đoạn không khí lỏng.
Trong phòng thí nghiệm:
Nhiệt phân hợp chất giàu oxi.
- Tính chất vật lí: Là chất khí, không màu, không mùi, không vị, nặng hơn không khí.
- Tính chất hóa học: Tính oxi hóa mạnh:
 Tác dụng với kim loại (trừ Ag, Au, Pt,…).
 Tác dụng với phi kim (trừ halogen).
 Tác dụng với nhiều hợp chất. - Ứng dụng: + Duy trì sự sống.
+ Ứng dụng trong y khoa, công nghiệp hóa chất, luyện thép… b. OZON - Sự hình thành: + Trong khí quyển.
+ Nhựa thông bị oxi hóa tạo ra ozon làm không khí trong lành.