Đề cương ôn tập Giữa kì 2 Ngữ văn 9 Kết nối tri thức

ĐỀ CƯƠNG NỘI DUNG ÔN TẬP KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II
NĂM HỌC 20…. – 20….
MÔN NGỮ VĂN 9 – KẾT NỐI TRI THỨC VỚI CUỘC SỐNG
I. NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ÔN TẬP 1. Văn bản:
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố trong truyện trinh thám như: không gian,
thời gian, chi tiết, cốt truyện, nhân vật chính, lời người kể chuyện.
- Nêu được những thay đổi trong suy nghĩ, tình cảm, lối sống và cách thưởng thức, đánh
giá của cá nhân do văn bản đã học mang lại.
- Nhận biết và phân tích được nét độc đáo về hình thức của bài thơ thể hiện qua bố cục,
kết cấu, ngôn ngữ, biện pháp tu từ. Nhận biết và phân tích được tình cảm, cảm xúc, cảm
hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua văn bản.
- Nhận biết và phân tích được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến
người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của văn bản; phân tích được một số căn cứ để xác định chủ đề.
- Nhận biết và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng tiêu biểu trong văn
bản; mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng; vai trò của luận điểm, lí lẽ
và bằng chứng trong việc thể hiện luận đề.
- Phân biệt được cách trình bày vấn đề khách quan (chỉ đưa thông tin) và cách trình bày
chủ quan (thể hiện tình cảm, quan điểm của người viết). a. Truyện trinh thám Các yếu tố Kiến thức
Truyện trinh thám là loại tác phẩm truyện viết về quá trình điều tra
vụ án, thường có những sự việc bí ẩn, bất ngờ. Quá trình phá án của
người điều tra dựa trên yếu tố quan trọng là sự suy luận lô-gíc. Vụ án
1. Khái niệm thường được làm sáng tỏ ở phần kết thúc truyện.
Hiện nay, thể loại truyện trinh thám có vị trí quan trọng trong đời sống văn học.
Không gian của truyện trinh thám là không gian hiện trường - nơi xảy
ra vụ án, cũng là nơi người điều tra nghiên cứu để tìm thủ phạm. 2. Không
- Các vụ án có thể diễn ra ở những không gian rộng (khu rừng, hang gian
động, góc phố,...) hoặc không gian nhỏ hẹp (căn phòng, bàn ăn,...).
- Không gian hiện trường được khắc hoạ chi tiết, cụ thể và gắn liền
với dấu hiệu bằng chứng phạm tội.
Thời gian trong truyện trinh thám thường được giới thiệu ở phần đầu
tác phẩm với thông tin cụ thể về tháng, năm hay tình huống mà người
điều tra tiếp nhận vụ án.
=> Tác dụng: Tạo nên tính chân thực cho câu chuyện. 3. Thời gian
- Truyện trinh thám thường xây dựng tình huống người điều tra chịu
áp lực chạy đua với thời gian để tìm ra kẻ phạm tội. Điều này tạo ra
sự căng thẳng, hấp dẫn cho người đọc đồng thời cho thấy tài năng của người điều tra.
- Cốt truyện trong truyện trinh thám gồm một chuỗi sự kiện mà sự
kiện trung tâm là vụ án và hành trình phá án của người điều tra.
- Tác phẩm thường bắt đầu bằng một bí ẩn được đặt ra - thực chất là
4. Cốt truyện một vụ án phức tạp, có nhiều tình tiết dường như không thể giải thích
được; sau đó là hành trình giải mã của người điều tra và cuối cùng bí ẩn được làm sáng tỏ.
5. Hệ thống Hệ thống nhân vật trong truyện trinh thám thường gồm người điều nhân vật
tra, nạn nhân, nghi phạm, thủ phạm.
- Người điều tra là nhân vật chính trong tác phẩm, có thể là nhà điều
tra chuyên nghiệp như thám tử, cảnh sát, thanh tra,... hoặc nhà điều
tra nghiệp dư. Người điều tra trong truyện trinh thám có tố chất đặc
biệt. Đó là sự dũng cảm, ưa mạo hiểm, vốn kiến thức phong phú, trí
thông minh vượt trội, tài quan sát và suy luận,... đặc biệt là phẩm
chất trung thực, luôn đặt sự thật lên trên hết nhằm bảo vệ lẽ phải và công lí.
Truyện trinh thám có những chi tiết thể hiện sự bí ẩn, li kì của vụ án
và những bất ngờ của cuộc điều tra. 6. Các chi
- Những chi tiết về khung cảnh, không gian, thời gian xảy ra sự việc; tiết
chân dung, cử chỉ, hành động, lời nói,... của nhân vật thường có dấu
hiệu của bằng chứng hoặc manh mối quan trọng trong quá trình điều tra.
Câu chuyện trong truyện trinh thám được kể theo ngôi thứ nhất hoặc ngôi thứ ba.
- Ở ngôi thứ nhất, câu chuyện thường được kể lại qua lời của người 7. Ngôi kể
điều tra hoặc lời một người bạn của người điều tra - nhân vật chứng
kiến toàn bộ quá trình giải mã vụ án. Điều này giúp câu chuyện trở
nên chân thực, đáng tin, bất ngờ và kịch tính hơn.
b. Thơ sáu chữ, bảy chữ, tám chữ Nội dung Kiến thức
Thơ sáu chữ, bảy chữ, tám chữ là những thể thơ được xác định dựa
1. Khái niệm vào số chữ (tiếng) trong mỗi dòng thơ. Các dòng thơ thường được
ngắt nhịp một cách linh hoạt.
Bài thơ sáu chữ, bảy chữ, tám chữ có số lượng dòng không hạn chế;
2. Đặc điểm có thể chia khổ hoặc không; thường sử dụng vần chân, gieo vần liền chung hoặc vần cách.
c. Thông tin khách quan và ý kiến chủ quan Nội dung Kiến thức 1. Khái niệm
Phân biệt thông tin khách quan và ý kiến chủ quan của người
“Phân biệt thông viết là yêu cầu quan trọng đối với việc đọc hiểu văn bản nghị
tin khác quan và luận. Nó giúp người đọc kiểm tra, đánh giá được độ tin cậy,
thuyết phục của lập luận và từng bước phát triển tư duy phản ý kiến chủ quan” biện.
Thông tin khách quan thường được thể hiện ở dạng bản tin, số
liệu thống kê, phát hiện của các nhà nghiên cứu, kết quả thí nghiệm,...
Ý kiến chủ quan thường được đánh dấu bằng những cách diễn
2. Cách phân biệt đạt như: tôi nghĩ, tôi tin, tôi cảm thấy, theo quan điểm của tôi,
chúng tôi cần,..; hoặc các từ ngữ thể hiện cảm xúc, tình cảm,
nhận xét như: thích, ghét, thú vị, rất đáng ghi nhận, thật sự có giá trị,...
d. Bảng hệ thống hóa thông tin về các văn bản đọc Loại,
Đặc điểm nổi bật Văn Bài Tác giả thể bản Nội dung Hình thức loại 6 Ba
Cô-nan Truyện Bằng với khả năng quan Các chi tiết hấp chàng Đoi-lơ trinh
sát và trí thông minh tài dẫn, li kì, thu hút sinh thám
tình, Hôm đã phá được án người đọc. viên
và tìm ra thủ phạm. Để tạo
ra sự hấp dẫn của chuyện trinh thám, nhà văn đã
đánh lạc hướng suy nghĩ
của người đọc để cuối
cùng chân tướng đã lộ
diện ra khiến người đọc
bất ngờ. Qua đó, đề cao
phẩm chất của thủ phạm là
nhân vật Ghi-crit dám làm,