Đề thi cuối kì 2 Ngữ văn 11 Cánh diều (Đề 2)

SỞ GD&ĐT TỈNH
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2023 – 2024
Môn: Ngữ văn – Lớp 11 ĐỀ SỐ 2
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm)
Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi bên dưới: Miếng ngon Hà Nội Vũ Bằng
Kỳ lạ đến thế là cùng, Hà Nội ạ!
Hà Nội… ngon… quá xá! Hà Nội ngon không mãi chỉ ngon về những miếng
ngon đặc biệt, nhưng ngon từ cách ăn uống ngon đi, ngon từ cách rao hàng quà
ngon xuông, ngon từ cách trình bày ngon tới, ngon từ cách thái miếng thịt, chia miếng bánh ngon lui.
[…] Miếng ngon của Hà Nội có phải đâu là mấy thứ đó mà thôi, Hà Nội ngon
là ngon từ cái dưa, quả cà, trách mắm; Hà Nội ngon là ngon từ bát canh hoa lý nấu
suông, mấy cái chứng cáy chưng lên ăn với gạo Mễ Trì hay đĩa rau muống xào có
gia thêm một chút mắm tôm, Hà Nội ngon là ngon từ miếng cá thu kho với nước
mía ăn với gạo tám thơm vào đầu đông, mấy bìa đậu sống ở Phú Thụy chấm với
mắm tôm chanh ớt vào một ngày oi bức hay một chén sấu dầm nhắm nhót một
ngày đìu hiu vào cuối thu.
Thực vậy, ăn một bữa cháo ám mà thiếu thìa là, cải cúc thì còn ra trò gì?
Thưởng thức một bữa mắm tôm chua, mà về gia vị thì không tìm được mấy cánh lá
bạc hà hay một chút rau thơm, nhất định không thể nào toàn bích. Cũng vậy, người
nội trợ muốn làm ăn khéo tay đến mấy đi nữa, mà canh dưa nấu lạc thiếu rau diếp
và mùi tô điểm, hay ăn cuốn mà không có dấm cái, thang mà không có mắm tôm,
thì cũng không thể làm cho ta mãn nguyện. Ôi là miếng ngon Hà Nội! Cái ngon
thiên hình vạn trạng làm cho người ta cảm thấy say sưa cuộc sống còn; cái ngon


làm cho người ta thương mến nước non, thương mến từ cái cây, ngọn cỏ thương đi,
thương mến từ con cá, miếng thịt của đồng bào mà thương lại; cái ngon làm cho
người ta tự bắt buộc phải quý hóa từ mấy lá thìa là, cải cúc, từ một xóc cua đồng,
từ mấy ngọn húng láng của những người nơi thôn ổ đã chăm chút trồng nên […].
Cái ngon của Hà Nội thật là phiền toái mà kiểu cách. Người vợ thương chồng
muốn làm nên một niếng ăn ngon, thực quả đã công phu; những công phu, vất vả
đến chừng nào đi nữa mà thấy chồng sung sướng thì cũng đã được đền bù đầy đủ
lắm rồi… Huống chi, nhiều lúc, miếng ăn ngon lại còn trói buộc tinh thần người ta
lại với nhau, tưởng như không có gì khả dĩ chia lìa được…
Một buổi kia, thân thể anh cũng mệt mỏi như linh hồn anh, anh tự nhiên thấy
nhớ đến một bát canh rau sắng do tự tay vợ nấu, một đĩa chè kho vợ khuấy, một
con chim ngói nhồi cốm nấm hương, và thịt thăn do vợ hầm. Những món ăn đó, có
những liên hệ tinh thần bí mật và tế nhị nối ta với gia đình, làm cho ta không thể
nào quên được. Đi xa, có khi nhớ mà se sắt cả lòng, ăn uống mất cả ngon vì buồn
dâng lên nghẹn họng. Ta tương tư tất cả những miếng ngon Hà Nội đã chiếm lòng
ta. Một ngọn gió thay chiều, một trận mưa xanh lạnh, một con chim hót, một cánh
hoa rơi, một câu hát của người thiếu phụ ru con trên võng… đều nhắc nhở ta nhớ
đến một thời trên, một miếng ngon đặc biệt của Hà Nội mến yêu. […]
Ôi nhớ biết mấy, cảm bao nhiêu! Tả làm sao được những cảm giác nhẹ nhàng
và tế nhị của những buổi sáng Chủ nhật lên chợ Đồng Xuân, ta đi vào khu hàng
quà, cách dãy hàng cây, hàng cá mươi mười lăm bước? Thật quả là “trên là trời,
dưới là hàng quà”, ông ạ. Phải tới đó một hai lần rồi, người ta mới có thể có một
“khái niệm tổng quát” về miếng ngon Hà Nội và thấu hiểu rằng miếng ngon liên
kết các giai cấp xã hội với nhau chặt chẽ đến chừng nào. Tà áo màu tươi bay cạnh
bộ com lê xám; vai áo tứ thân phai màu sát với cái khăn quàng bằng nỉ màu vàng
lợt. Người ta ngồi ở trên những cái ghế dài thưởng thức các miếng ngon Hà Nội,
vui vẻ như anh em ruột thịt trong một nhà, người này thấy món nọ ngon thì mách


người kia, người kia thấy thức kia kém thì bảo cho người nọ. Hết thảy đều vui vẻ,
tươi cười. Và trông thấy những cái miệng nhai dẻo quẹo, những con mắt như cười,
những nét mặt nở nang, tươi thăm ở trên những hàng quà tinh khiết đó, người ta
cảm giác đời ít nhất cũng có một cái gì ý vị […].
Quái lạ là cái miếng ngon! Mỗi thứ nhắc lại cho ta những kỉ niệm vui hay
buồn, mỗi thứ nhắc lại cho ta một thời kì đã qua đi không trở lại. Miếng ngon Hà
Nội nhiều biết bao nhiêu! Yêu miếng ngon Hà Nội nhiều biết chừng nào! […]
Miếng ngon Hà Nội bao giờ cũng thể, cũng trầm lặng như vậy và cũng tiết ra
một hương thơm như vậy. Hương thơm đó ngạt ngào, quyến luyến như một lời tâm
sự của người xưa để lại cho người sau, như một lời ân ái của tình nhân để lại cho
tình nhân, như một lời tâm sự của một người anh yêu mến gởi cho cô em gái. Bao
giờ phai lạt được những niềm yêu thương ấy? Bao giờ “ăn Bắc” lại không có nghĩa
là ăn ngon? Ta mơ ước một ngày đất nước thanh bình, toàn dân sát cánh với nhau
ăn mừng Đại Nhật bằng một bữa tiệc vĩ đại có đủ hết cả những miếng ngon Hà Nội.
Câu 1. Xác định đề tài chính của văn bản Miếng ngon Hà Nội? A. Văn hóa ẩm thực
B. Món ăn ngon của quê hương C. Ẩm thực Hà Thành D. Tình cảm vợ chồng
Câu 2. Yếu tố tự sự thể hiện trong văn bản Miếng ngon Hà Nội là?
A. Lịch sử xuất hiện các món ăn ngon của Hà Nội
B. Ký ức về việc thưởng thức các món ngon, về sự chế biến công phu, tinh tế của người nấu.
C. Ký ức về việc thưởng thức các món ngon, về sự chế biến cầu kỳ của người vợ.
D. Câu chuyện/ các sự việc đời sống khơi gợi mạch cảm xúc, tình cảm của tác giả.


Câu 3. Những cảm hứng nào được kết hợp khi viết về đề tài ẩm thực của văn bản trên:
A. Cảm hứng lãng mạn, cảm hứng bi kịch
B. Cảm hứng thế sự, cảm hứng anh hùng
C. Cảm hứng văn hóa – lịch sử, cảm hứng trữ tình, lãng mạn
D. Cảm hứng văn hóa – lịch sử, cảm hứng anh hùng
Câu 4. Sự kết hợp yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong câu văn sau có ý nghĩa gì?
“Cái ngon thiên hình vạn trạng làm cho người ta cảm thấy say sưa cuộc sống còn;
cái ngon làm cho người ta thương mến nước non, thương mến từ cái cây, ngọn cỏ
thương đi, thương mến từ con cá, miếng thịt của đồng bào mà thương lại; cái ngon
làm cho người ta tự bắt buộc phải quý hóa từ mấy lá thìa là, cải cúc, từ một xóc cua
đồng, từ mấy ngọn húng láng của những người nơi thôn ổ đã chăm chút trồng nên.”
A. Thể hiện lối thưởng thức hương hoa đất trời tinh tế của người Hà Thành
B. Sự khéo léo, tinh tế trong việc chọn nguyên liệu, chế biến các món ngon
C. Thưởng thức món ngon khơi nguồn mạch thương nhớ về nơi chôn rau cắt rốn
D. Thưởng thức món ăn chính là việc cảm nhận cái tinh túy/ vẻ đẹp của hồn người, hồn đất quê hương
Câu 5. Vì sao tác giả cho rằng “Những món ăn đó có những liên hệ tinh thần bí
mật và tế nhị nối ta với gia đình, làm cho ta không thể nao quên được”?
A. Vì mỗi món ăn gắn liền với một kỷ niệm/ ký ức của gia đình
B. Vì món ăn gắn liền với cỏ cây, sản vật gia đình, quê hương
C. Vì gắn với tấm lòng của người chế biến, gợi nhắc vẻ đẹp tinh túy của quê hương
D. Vì việc thưởng thức các món ăn được nhìn qua lăng kính hoài niệm
Câu 6. Qua dòng cảm xúc hồi tưởng về các món ăn, tác giả đã phát hiện những vẻ
đẹp nào trong văn hóa ẩm thực của người Hà Thành?
A. Gu chế biến món ăn giàu tính thẩm mĩ, văn hóa – lịch sử