Đề thi cuối kì 2 Ngữ văn 11 Cánh diều (Đề 8)

SỞ GD&ĐT TỈNH
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2023 – 2024
Môn: Ngữ văn – Lớp 11 ĐỀ SỐ 8
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm)
HS đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi kế tiếp
Chi phí chìm của hạnh phúc Mark Manson
Nếu từng học môn gì liên quan đến kinh tế, chắc bạn biết câu nói “There’s no
such thing as a free lunch” (tạm dịch: “Không có bữa trưa nào miễn phí cả”). Mọi
thứ trên đời đều có giá của nó, dù đôi lúc nó không hiện hữu một cách rõ rệt. Để
đạt được một mục tiêu, bạn phải từ bỏ một điều gì khác. Trong thời đại xã hội ám
ảnh với hạnh phúc cá nhân, chúng ta muốn theo đuổi điều ngược lại. Chúng ta
muốn hạnh phúc mà không mất gì cả. Chúng ta muốn phần thưởng mà không có
rủi ro, muốn có thành tựu mà không cần cố gắng. Trớ trêu thay, chính việc không
sẵn lòng chịu khổ lại khiến chúng ta đau khổ nhiều hơn. […]
Chấp nhận những điều chưa hoàn hảo của mình
Nhiều người xem “hoàn hảo” là một danh sách bao gồm: có nhà, có xe, dựng
vợ/gả chồng và có 2-3 đứa con. Khi “tích” đủ các yếu tố này, bạn có thể sống hạnh phúc đến già.
Tuy nhiên cuộc sống không đơn giản như vậy. Những vấn đề bạn gặp phải
không biến mất - chúng thay đổi và trở nên phức tạp hơn. Sự hoàn hảo bạn đạt
được ngày hôm nay có thể trở nên vô nghĩa vào những ngày sau. Vì vậy, khi hiểu
được rằng cuộc sống là sự tiến bộ hơn qua từng ngày thay vì đạt đến sự hoàn hảo,
bạn có thể thoải mái hưởng thụ nó.


Sự hoàn hảo là một lý tưởng mà bạn chỉ có thể tiếp cận chứ không bao giờ đạt
tới. Dù ý niệm của bạn về “hoàn hảo” có là gì đi chăng nữa, nó cũng không bao giờ
tồn tại trên thực tế. Bạn không thể quyết định sự hoàn hảo, mà chỉ biết cái gì là tốt
hơn hay tệ hơn so với hiện tại (mà cuối cùng chưa chắc bạn đã đúng).
Khi từ bỏ việc theo đuổi sự hoàn hảo, bạn giảm bớt sự căng thẳng và khó chịu
khi không đạt được các chuẩn mực vô hình mà người khác đề ra. Nhưng việc đó
không hề dễ dàng, bởi nó khiến bạn phải sống với những điều mình không thích.
Bạn muốn giành quyền kiểm soát mọi việc. Và trong một thế giới lý tưởng, mọi
mong muốn của bạn đều được đáp ứng.
Nhưng đời là như vậy - nó không bao giờ đi đúng theo con đường bạn vạch
ra. Chúng ta đều sẽ sai về một thứ gì đó, theo một cách nào đó. Trớ trêu thay, việc
chấp nhận sự thật này mới khiến bạn hạnh phúc và bao dung hơn với những khuyết
điểm của mình lẫn người khác. Đó mới là bài học chúng ta nên rút ra trong đời […].
Gán ý nghĩa sâu sắc hơn cho những việc bạn làm
Câu này có một cách biểu đạt khác là, hãy chọn những gì tạo động lực cho
bạn. Thử nhìn lại những giá trị bạn đang theo đuổi, xem động lực phía sau chúng là
gì. Nó hời hợt và bề mặt, hay nó sâu sắc hơn và đến từ bên trong?
Một ví dụ phổ biến là tiền bạc. Nếu bạn làm mọi thứ chỉ vì tiền, bạn sẽ có cảm
xúc bất ổn và những hành vi hời hợt không đáng có. Nhưng nếu động lực kiếm tiền
của bạn là để mang lại cuộc sống tốt hơn cho gia đình, thì mọi việc sẽ khác. Nó sẽ
dẫn lối giúp bạn vượt qua căng thẳng, nỗi sợ và những điều phức tạp khác mà một
động lực hời hợt không thể làm được.
Sự công nhận của người khác cũng là ví dụ tương tự. Nếu bạn làm mọi việc
chỉ để được ai khác chấp thuận, thì sớm hay muộn bạn cũng sẽ đánh mất chính
mình. Nhưng trong trường hợp bạn là họa sĩ, bạn sẽ muốn các tác phẩm của mình


truyền cảm hứng cho mọi người. Động lực của bạn vẫn đến từ người khác, nhưng
nó sâu sắc hơn và giúp bạn vượt qua khó khăn để kiên trì với sự nghiệp của mình.
Vậy làm sao để tìm thấy những mục đích sâu sắc trong cuộc sống? Câu trả lời
là tập trung vào sự phát triển và đóng góp của bạn. Bạn phát triển khi tìm được
cách cải thiện bản thân, và đóng góp khi tìm được cách giúp người khác phát triển.
Cố gắng tích hợp hai điều này trong động lực của bạn.
Tình dục, tiền bạc hay giải trí đều không có gì sai cả. Nhưng chúng cần được
thúc đẩy bởi những gì sâu sắc hơn giá trị bề mặt của mình. Thử tìm cách tích hợp
sự phát triển và đóng góp vào những hạng mục này, bạn sẽ “bắn một mũi tên trúng cả 2 đích”.
Đừng ngại thất bại và cảm giác xấu hổ
Khi bạn sống và hành động đúng với giá trị bản thân, bạn sẽ không tránh khỏi
xung đột với những người có hệ giá trị khác bạn. Họ sẽ không thích bạn, thậm chí
bình phẩm khó nghe và mong bạn thất bại. Và bạn gần như không thể tránh khỏi
họ trong bất cứ điều gì bạn làm […]. Trong mọi hoàn cảnh, thất bại là cần thiết để
tiến bộ. Và mọi sự tiến bộ dù là của bản thân, của người khác hay của những giá trị
bạn theo đuổi - đều thúc đẩy hạnh phúc. Không có thất bại, bạn sẽ không thể học
hỏi và tiến bộ, nên cũng không thể tìm thấy hạnh phúc.
Vì vậy, bạn nên học cách “đắm mình” trong nỗi đau. Bởi bạn sẽ bị đời vùi dập
nhiều lần, và bạn không thể tránh khỏi nó. Quan trọng là bạn biết cách đứng lên sau mỗi lần vấp ngã.
Câu 1. Văn bản trên thuộc kiểu văn bản nào? Vì sao?
A. Văn bản nghị luận xã hội vì người viết dùng lí lẽ, dẫn chứng, lập luận nhằm thể
hiện quan điểm trước một vấn đề của đời sống: “Chi phí chìm của hạnh phúc”.
B. Văn bản nghị luận xã hội vì người viết thuyết phục người nghe thay đổi quan
điểm trước một vấn đề của đời sống: “Chi phí chìm của hạnh phúc”.


C. Văn bản nghị luận văn học vì người viết dùng lí lẽ, dẫn chứng, lập luận nhằm
làm sáng tỏ vấn đề: “Chi phí chìm của hạnh phúc”.
D. Văn bản nghị luận văn học vì người viết dùng lập luận nhằm xác lập cho người
đọc, người nghe một ý kiến, một quan điểm trước một vấn đề của văn học.
Câu 2. Luận đề của văn bản trên được thể hiện rõ ở đâu? A. Các luận điểm B. Đoạn đầu văn bản C. Cuối văn bản D. Nhan đề
Câu 3. Văn bản Chi phí chìm của hạnh phúc được triển khai theo mô hình nào?
A. Luận đề - luận điểm 1 - luận điểm 2 - luận điểm 3
B. Luận điểm 1 - luận điểm 2 - luận điểm 3 - luận đề
C. Luận đề - kể chuyện bàn luận - luận điểm 1 - luận điểm 2
D. Kể chuyện bàn luận - luận đề - luận điểm 1 - luận điểm 2
Câu 4. Có thể đảo trật tự các luận điểm ở văn bản Chi phí chìm của hạnh phúc không? Vì sao?
A. Có thể đảo trật tự vì các luận điểm đó không tuân theo logic nhất định.
B. Có thể đảo trật tự vì chúng sắp xếp theo tầm quan trọng từ cao xuống thấp.
C. Không thể đảo được trật tự vì các luận điểm đó tuân theo logic nhất định.
D. Không thể đảo trật tự vì các luận điểm có mối quan hệ nguyên nhân – kết quả.
Câu 5. Vì sao theo tác giả: thất bại cũng là cách để tìm thấy hạnh phúc?
A. Vì lúc đó con người được sống và hành động với giá trị bản thân.
B. Vì thất bại là cần thiết để tiến bộ, mọi sự tiến bộ đều thúc đẩy hạnh phúc.
C. Vì con người được đắm mình trong nỗi đau.
D. Vì con người không thể hoàn hảo trong mọi hoàn cảnh.
Câu 6. Dòng nào nói lên vai trò của luận điểm số 3 với mục đích toàn văn bản?
A. Giúp người đọc biết thế nào là chi phí chìm