Giáo án Bài 1 Địa lí 9 Cánh diều (2024): Dân tộc, gia tăng dân số và cơ cấu dân số

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
CHƯƠNG 1: ĐỊA LÍ DÂN CƯ VIỆT NAM
BÀI 1: DÂN TỘC, GIA TĂNG DÂN SỐ VÀ CƠ CẤU DÂN SỐ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Trình bày được đặc điểm phân bố các dân tộc Việt Nam.
- Phân tích được sự thay đổi cơ cấu tuổi và giới tính của dân cư.
- Vẽ và nhận xét được biểu đồ về gia tăng dân số. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm;
Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
- Tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV.
Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy
logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.
Năng lực riêng:
- Năng lực tìm hiểu địa lí: khai thác và sử dụng Bảng 1.1 – 1.4 để tìm hiểu về đặc
điểm phân bố các dân tộc Việt Nam; sự thay đổi cơ cấu tuổi và giới tính của dân cư.
- Năng lực nhận thức và tư duy địa lí: trình bày được đặc điểm phân bố các dân tộc
Việt Nam; phân tích được sự thay đổi cơ cấu tuổi và giới tính của dân cư.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng kiến thức địa lí đã học để vẽ và nhận
xét được biểu đồ về gia tăng dân số; nhận xét sự thay đổi cơ cấu tuổi và giới tính của
dân cư; sưu tầm thông tin từ các nguồn khác nhau để sưu tầm và giới thiệu những nét
văn hóa đặc sắc dân tộc. 3. Phẩm chất
- Có ý thức tìm hiểu và sẵn sàng tham gia các hoạt động học tập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Cánh diều (phần Địa lí).
- Bảng số liệu, thông tin, tư liệu do GV sưu tầm về nội dung bài học Dân tộc, gia tăng
dân số và cơ cấu dân số.
- Máy tính, máy chiếu.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Cánh diều (phần Địa lí).
- Sưu tầm trên sách, báo, internet thông tin, tư liệu về nội dung bài học Dân tộc, gia
tăng dân số và cơ cấu dân số.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG a. Mục tiêu:
- Cung cấp thông tin, tạo kết nối giữa kiến thức của HS với nội dung bài học.
- Tạo hứng thú, kích thích tò mò của HS.
b. Nội dung: GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Tiếp sức. HS kể tên một số dân tộc ở Việt Nam.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về tên các dân tộc xuất hiện trong trò chơi và chuẩn kiến thức của GV.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Tiếp sức”.
- GV chia HS thành 2 đội và phổ biến luật chơi cho HS:
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS 2 đội vận dụng hiểu biết thực tế của bản thân để tham gia trò chơi.
- Các HS còn lại trong lớp cổ vũ 2 đội bạn.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- GV mời đại diện đội chơi xung phong trình bày.
- Nếu trả lời sai, GV tiếp tục mời đội còn lại đưa ra đáp án.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:
+ Một số dân tộc ở Việt Nam: Tày, Thái, Mường, Khmer, Nùng,...
- GV tuyên bố đội thắng cuộc.
- GV dẫn dắt HS vào bài học: Lịch sử lâu đời và quá trình phát triển đa dạng đã tạo
nên bức tranh dân cư, dân tộc độc đáo của Việt Nam. Với dân số đông và sự đa dạng
về thành phần dân tộc, câu hỏi đặt ra là: Các dân tộc Việt Nam phân bố như thế nào?
Gia tăng dân số và cơ cấu dân số nước ta đã có những biến đổi ra sao? Bài học hôm
nay sẽ giúp chúng ta khám phá những nét đặc trưng thú vị này – Bài 1: Dân tộc, gia
tăng dân số và cơ cấu dân số.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Tìm hiểu đặc điểm phân bố các dân tộc
a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được đặc điểm phân bố các dân tộc Việt Nam.
b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin mục I SGK tr. 106
– 107 và trả lời câu hỏi: Hãy trình bày đặc điểm phân bố các dân tộc Việt Nam.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về đặc điểm phân bố các dân tộc Việt Nam.
d. Tổ chức thực hiện: