Giáo án Bài 15 Lịch sử 6 Cánh diều (2024): Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu giành độc lập, tự chủ

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 15: CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU GIÀNH ĐỘC LẬP,
TỰ CHỦ (TỪ ĐẦU CÔNG NGUYÊN ĐẾN TRƯỚC THẾ KỈ X) (5 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
Thông qua bài học, HS nắm được:
- Lập được biểu đồ, sơ đồ và trình bày được những nét chính của các cuộc khởi
nghĩa tiêu biểu của nhân dân Việt Nam trong thời kì Bắc thuộc.
- Nêu được kết quả, ý nghĩa của các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu của nhân dân Việt
Nam trong thời kì Bắc thuộc. 2. Năng lực
- Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua các hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
- Năng lực riêng: Lập và giải thích được biểu đồ, sơ đồ về các cuộc khởi nghĩa
giành độc lập tự chủ tiêu biểu trong giai đoạn từ đầu Công nguyên đến trước thế kỉ X. 3. Phẩm chất
- Giáo dục lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm của HS đối với sự nghiệp dựng
nước và giữ nước của dân tộc.
- Trân trọng và biết ơn công lao giành độc lập tự chủ của các thế hệ tiền nhân.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU


1. Đối với giáo viên
- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6.
- Lược đồ, các tranh, ảnh liên quan đến bài học.
- Máy tính, máy chiếu (nếu có).
2. Đối với học sinh
- SGK Lịch sử và Địa lí 6.
- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề.
c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em đã biết, sau khi chiếm được Âu Lạc, các triều đại
phương Bắc đã tìm “trăm phương nghìn kế” để áp đặt ách cai trị đối với nước ta.
Nhưng thực tế lịch sử có thuận theo ý đồ của họ không? Em suy nghĩ gì về lời “phàn
nàn” của viên Thái thú người Hán: Dân xứ ấy rất khó cai trị?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trả lời câu hỏi: Các triều đại phương Bắc đã tìm “trăm
phương nghìn kế” để áp đặt ách cai trị đối với nước ta. Nhưng thực tế, theo lời “phàn
nàn” của viên Thái thú người Hán: Dân xứ ấy rất khó cai trị. Đó là vì tinh thần đấu
tranh liên tục, quật cường chống ách đô hộ của người Việt qua các cuộc khởi nghĩa.


- GV đặt vấn đề: Chính sách thôn tính, sáp nhập và đồng hoá của các triều đại phong
kiến Trung Quốc nhằm xoá đi tên đất, tên làng, tiếng nói và phong tục của người Việt
gặp phải sự phản kháng quyết liệt của nhân dân ta. Một ngàn năm không chịu cúi đầu,
lớp lớp các thê hệ “con Rồng cháu Tiên” không ngừng vừng lên đầu tranh giành lại
giang sơn gấm vóc và độc lập tự chủ cho dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng
nói: “Dân ta có một lang nồng nàn yêu nước. Đó là một
truyền thống quý báu của ta. Từ xưa tới nay, mỗi khi Tố
quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết
thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt
qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ
bán nước và lũ cướp nước". Vậy tinh thần yêu nước của
nhân dân Việt Nam được thể hiện như thế nào trong thời
Bắc thuộc? Để tìm hiểu rõ hơn về các cuộc khởi nghĩa và những nhân vật lịch sử tiêu
biểu chúng ta quan sát trong Hình 15.1 SGK trang 73 và cùng tìm hiểu trong bài học
ngày hôm nay Bài 15 - Các cuộc đấu khởi nghĩa tiêu biểu giành độc lập, tự chủ (Từ
đầu Công nguyên đến trước thế kỉ X).
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Khởi nghĩa Hai Bà Trưng
a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu giải thích được nguyên nhân bùng nổ; nêu
được kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
DỰ KIẾN SẢN PHẨM


Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
1. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng
- GV giới thiệu tóm tắt về Hai Bà Trưng: Trưng - Nguyên nhân của cuộc khởi nghĩa
Trắc, Trưng Nhị là con gái Lạc tướng vùng Mê Hai Bà Trưng: Linh (thuộc Hà Nội
+ Bất bình với chính sách cai trị hà ngày nay) phất cờ
khắc của chính quyền đô hộ phương khởi nghĩa. Hai bà
Bắc, chống ách đô hộ, bảo vệ nhân sinh ra và lớn lên ở
dân, khôi phục lại nền độc lập, tự chủ khu vực đôi bờ sông
đã được thiết lập từ thời Hùng Vương Hồng (đoạn từ Hạ dựng nước. Lôi, Mê Linh đến thị
+ Năm 34, nhà Hán sai Tô Định sang
xã Sơn Tây, Hà Nội), nơi có nghề trồng dâu, nuôi làm thái thú quận Giao Chỉ. Tô Định
tằm. Vì vậy, tên tuổi của hai bà được thần tích vốn bạo ngược, cai trị tàn ác khiến
dân gian giải thích được bắt nguồn từ cách gọi tên cho nhân dân rất oán hận. Vì vậy,
theo các loại kén: kén dày là trứng chắc, tức mùa xuân năm 40, Trưng Trắc và
Trưng Trắc; kén mỏng là trứng nhì, tức Trưng Trưng Nhị dựng cờ khởi nghĩa. Nhị.
- Diễn biến của cuộc khởi nghĩa Hai
- GV hướng dẫn HS đọc thông tin mục 1, mục Bà Trưng:
Em có biết SGK trang 74 (“Một xin rửa sạch
nước thù/Hai xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng/Ba + Nhân dân các quận Cửu Chân, Nhật
kẻo oan ức lòng chồng/Bốn xin vẹn vẹn sở công Nam lần lượt nổi dậy, theo về với Hai
lênh này”) và trả lời câu hỏi: Hãy cho biết Bà Trưng ngày một đông đảo. Trong
nguyên nhân của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
khí thế “rửa sạch nước thù”, nghĩa
quân của Hai Bà Trưng nhanh chóng
- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, đọc thông làm chủ Mê Linh, sau đó hạ thành Cổ
tin mục 1, kết hợp quan sát Hình 15.2 và trả lời Loa, tiến đánh và làm chủ Luy Lâu
câu hỏi: Trình bày diễn biến của cuộc khởi nghĩa (Bắc Ninh). Hai Bà Trưng.