Giáo án Bài 18 Vật lí 10 Kết nối tri thức (2024): Lực ma sát

Ngày soạn: Họ và tên giáo viên: Ngày dạy: BÀI 18. LỰC MA SÁT
Môn học/Hoạt động giáo dục: Vật lí; lớp: 10
Thời gian thực hiện: 02 tiết I. Mục tiêu 1. Về năng lực:
1.1. Năng lực vật lí:
- Nêu được ví dụ về lực ma sát nghỉ, ma sát trượt trong thực tế
- Nêu được ví dụ về lợi ích và tác hại của lực ma sát trong đời sống.
- Viết và vận dụng được công thức về độ lớn của lực ma sát.
- Thực nghiệm, quan sát thí nghiệm, rút ra kết luận những đặc điểm của lực ma sát trượt. 1.2. Năng lực chung:
- Tự chủ và tự học: xác định được nhiệm vụ học tập, chủ động, tích cực thực hiện
những công việc của bản thân trong học tập, tự nghiên cứu tài liệu để thực hiện
nhiệm vụ học tập; quan sát hoạt động của bạn và của GV để khắc phục hạn chế của bản thân;
- Giao tiếp và hợp tác: tích cực lắng nghe, phản hồi, trao đổi với bạn và GV, trình bày
được ý kiến của bản thân, giúp đỡ bạn.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: thu thập, phân tích thông tin và thực hiện được nhiệm
vụ học tập, phát hiện vấn đề cần trao đổi. 2. Về phẩm chất:
- Góp phần phát triển phẩm chất Trung thực: HS tự đánh giá trung thực về bản thân,
nhóm mình và đánh giá trung thực về nhóm bạn; trung thực trong thí nghiệm và báo cáo kết quả thí nghiệm
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85

- Góp phần phát triển phẩm chất Trách nhiệm: có trách nhiệm trong việc rèn luyện
sức khỏe và vận dụng kiến thức đã học vào các hoạt động trong đời sống có liên quan.
- Góp phần phát triển phẩm chất Chăm chỉ: chăm chỉ, kiên trì thực hiện nhiệm vụ học tập, bài tập…
II. Thiết bị dạy học và học liệu
SGK, dụng cụ thí nghiệm, phiếu học tập (PHT).
III. Tiến trình dạy học
1. Hoạt động 1 (5 phút): Khởi động
a) Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế
cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
b) Nội dung: HS tiến hành thí nghiệm và dựa vào các hiểu biết sẵn có để trả lời câu hỏi GV đưa ra
c) Sản phẩm: Bằng kinh nghiệm thực tế và vận dụng kiến thức cũ để trả lời câu hỏi GV đưa ra. d) Tổ chức thực hiện:
- GV: Cho 1 HS thực hiện thao tác đẩy bàn GV nhưng bàn không di chuyển được.
Sau đó tăng dần lực đẩy nhưng bàn vẫn không di chuyển. Hỏi:
+ Điều gì ngăn cản bàn GV khiến nó không di chuyển được. Tại sao lực đẩy tăng lên
mà vẫn không làm bàn di chuyển?
+ Có cách nào làm bàn di chuyển dễ dàng hơn không?
- HS: Thực hiện yêu cầu của GV, nêu dự đoán.
- GV dẫn dắt vào bài mới
2. Hoạt động 2 (40 phút): Hình thành kiến thức mới
2.1. Tìm hiểu Lực ma sát nghỉ (10 phút) a) Mục tiêu:
- Nhận biết được trường hợp xuất hiện lực ma sát nghỉ.
- Phân biệt được 2 loại ma sát nghỉ và ma sát trượt.
b) Nội dung: HS đọc phần I và thực hiện các yêu cầu trong SGK.
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85

c) Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức về lực ma sát nghỉ.
d) Tổ chức thực hiện: Hướng dẫn, hỗ trợ, kiểm tra, đánh giá quá trình và kết quả
thực hiện hoạt động của học sinh.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: I. Lực ma sát nghỉ
GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, tìm hiểu phần đọc Lực ma sát nghỉ là lực ma sát
hiểu sgk, tổ chức cho HS trả lời câu hỏi và ghi lại kết tác dụng lên mặt tiếp xúc của quả vào PHT số 1.
vật, khi vật có xu hướng chuyển động nhưng chưa chuyển động. ? ?
1. Điều nào sau đây không đúng khi nói về lực ma sát 1. C nghỉ?
A. Lực ma sát nghỉ luôn xuất hiện ở bề mặt tiếp xúc giữa hai vật.
B. Lực ma sát nghỉ giữ cho các điểm tiếp xúc của vật
không trượt trên bề mặt.
C. Một vật có thể đứng yên trên mặt phẳng nghiêng
mà không cần đến lực ma sát nghỉ.
D. Một vật có thể đứng yên trên mặt phẳng ngang mà
không cần đến lực ma sát nghỉ.
2. Các tình huống sau đây liên quan đến loại lực ma 2. a) Khi xoa hai bàn tay vào sát nào?
nhau, hai bàn tay đã tiếp xúc a) Xoa hai bàn tay vào nhau.
với nhau nên xuất hiện lực ma sát trượt.
b) Đặt vali lên một băng chuyền đang chuyển động ở b) Đặt vali lên mặt băng sân bay.
chuyền đang chuyển động ở
sân bay, vali nằm yên trên mặt
băng chuyền do có sự xuất
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85

hiện của lực ma sát nghỉ.
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
+ HS thực hiện hoạt động các nhân, ghi câu trả lời vào PHT số 1.
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: + GV gọi HS trả lời
+ GV mời HS khác nhận xét và bổ sung
- Bước 4: Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét, đánh giá, bổ sung
2.2. Tìm hiểu “Lực ma sát trượt” ( 30 phút) a. Mục tiêu:
- Đo được độ lớn của lực ma sát trượt.
- Nêu được đặc điểm của lực ma sát trượt, hệ số ma sát trượt
- Viết được công thức tính độ lớn của lực ma sát trượt.
b. Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c. Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức về đặc điểm của lực ma sát trượt và
hệ số ma sát trượt
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
II. Lực ma sát trượt
Chia lớp thành 4 nhóm, nhóm 1 và Xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật đang
nhóm 3 thực hiện thí nghiệm 1; nhóm 2 trượt trên một bề mặt, có hướng ngược
và nhóm 4 thực hiện thí nghiệm 2 trong với hướng của vận tốc.
phần II.1, hoàn thành PHT số 2.
Thí nghiệm 1: Kiểm chứng độ lớn của
lực ma sát phụ thuộc vào vật liệu và tình
trạng của bề mặt tiếp xúc, nhưng không
phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc. Thảo luận và phân tích:
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85