Giáo án Bài 32 Vật lí 10 Kết nối tri thức (2024): Lực hướng tâm và gia tốc hướng tâm

Ngày soạn: Họ và tên giáo viên: Ngày dạy:
Bài 32: LỰC HƯỚNG TÂM VÀ GIA TỐC HƯỚNG TÂM
Môn học/Hoạt động giáo dục: Vật lí; lớp:10
Thời gian thực hiện: 02 tiết I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
- Nêu được hướng của vectơ gia tốc, và viết được công thức của gia tốc hướng tâm trong chuyển động tròn đều.
- Nêu được công thức tính lực hướng tâm. 2. Năng lực a. Năng lực chung
- Năng lực tự học và nghiên cứu tài liệu.
- Năng lực trình bày và trao đổi thông tin.
- Năng lực nêu và giải quyết vấn đề.
- Năng lực hoạt động nhóm.
b. Năng lực đặc thù môn học
- Giải được các bài tập đơn giản xung quanh công thức tính lực hướng tâm. 3. Phẩm chất
- Có thái độ hứng thú trong học tập.
- Có ý thức tìm hiểu và liên hệ các hiện tượng thực tế liên quan.
- Có tác phong làm việc của nhà khoa học.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên: - SGK, SGV, Giáo án.
- Các video, hình ảnh sử dụng trong bài học.
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85
- Các ví dụ lấy ngoài. - Máy chiếu (nếu có).
2. Đối với học sinh: SGK, vở ghi, giấy nháp, bút, thước kẻ.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Hoạt động này, từ một hoạt động tương đối quen thuộc nhưng sẽ được mô
tả bằng thuật ngữ vật lý, không bằng ngôn ngữ hằng ngày, tạo cho HS sự hào hứng trong
việc tìm hiểu nội dung bài học. b. Nội dung:
- GV chiếu video và yêu cầu HS quan sát, trả lời câu hỏi của GV.
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi mở đầu bài học.
c. Sản phẩm học tập: Bước đầu HS đưa ra được nhận xét về quá trình thực hiện của hoạt động.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV chiếu video (khoảng 2 phút đầu) về chuyển động của trái đất quanh mặt trời, ôtô,
xe máy chuyển động trên đoạn đường cong.
(https://www.youtube.com/watch?v=r_OeYjjb3Ts)
- GV đặt câu hỏi: “Tại sao Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời? Tại sao trên những
đoạn đường vòng thường phải hạn chế tốc độ của xe và mặt đường thường hơi nghiêng
về phía tâm mà em đã được xem ở trên?”
- GV cho HS đọc và trả lời câu hỏi ở ví dụ mở đầu bài học.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS quan sát video, hình ảnh để trả lời cho câu hỏi mà GV đưa ra.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 1 – 2 bạn ngẫu nhiên đứng dậy trình bày suy nghĩ của mình.
- HS trả lời câu hỏi của GV sau khi xem video:
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85

+ Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời do có lực hấp dẫn của Mặt Trời tác dụng lên
Trái Đất, lực hấp dẫn giữ cho Trái Đất chuyển động trên quỹ đạo của nó.
+ Khi xe đi vào đoạn đường cong giống như xe đang chuyển động trên quỹ đạo tròn, khi
đó hợp lực giữa trọng lực và thành phần phản lực vuông góc của mặt đường đóng
vai trò lực hướng tâm nằm ngang làm cho xe chuyển động dễ dàng.
+ Nếu xe đi với tốc độ quá lớn khi đó lực hướng tâm không đủ lớn để giữ được cho xe
chuyển động trên quỹ đạo tròn mà sẽ bị văng ra nên người ta phải làm mặt đường hơi
nghiêng về phía tâm đồng thời hạn chế tốc độ của xe khi đi trên đoạn đường đó.
=> Trong các ví dụ này, các lực hay hợp lực đóng vai trò lực hướng tâm giữ cho vật
chuyển động tròn.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV tiếp nhận và nhận xét câu trả lời của HS.
- GV dẫn dắt HS vào bài: Tại sao đường ôtô ở những đoạn cong thường phải làm
nghiêng? Tại sao ở chỗ rẽ bằng phẳng cần cần đặt biển chỉ dẫn tốc độ cho oto? Tại sao
vệ tinh nhân tạo bay được vòng quanh Trái Đất mà không bị văng ra xa? Ta sẽ trả lời
được các câu hỏi này qua tiết học hôm nay.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. LỰC HƯỚNG TÂM.
a. Mục tiêu: HS nhận biết và hiểu được khái niệm lực hướng tâm tác dụng lên vật
chuyển động tròn đều. b. Nội dung:
- GV cho HS đọc phần đọc hiểu trong mục I, GV đưa ra câu hỏi và yêu cầu HS trả lời.
- GV yêu cầu HS liên hệ tìm các ví dụ thực tế để giúp các em hiểu được rõ hơn về
chuyển động tròn đều và các lực hoặc hợp lực tác dụng lên vật chuyển động tròn đều.
- HS thực hiện yêu cầu của giáo viên.
c. Sản phẩm học tập:
- HS nêu được khái niệm lực hướng tâm.
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85

- HS lấy được ví dụ, chỉ ra được lực hoặc hợp lực của các lực tác dụng lên vật chuyển
động tròn đều hướng vào tâm quỹ đạo .
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
I. CHUYỂN ĐỘNG BIẾN ĐỔI
- GV yêu cầu HS đọc sách mục I và trả lời Trả lời: các câu hỏi:
Lực (hay hợp lực của các lực) tác
1. Lực nào sau đây làm cái tẩy chuyển động dụng lên vật chuyển động tròn đều tròn?
hướng vào tâm quỹ đạo gọi là lực
+ Trọng lực tác dụng lên cái tẩy. hướng tâm.
+ Lực cản của không khí.
+ Lực căng dây hướng vào tâm quỹ đạo của cái tẩy.
2. Nếu cái tẩy đang chuyển động tròn mà ta buông tay ra thì:
+ Cái tẩy tiếp tục chuyển động tròn.
+ Cái tẩy sẽ rơi xuống đất theo phương thẳng đứng.
+ Cái tẩy văng ra theo phương tiếp tuyến với
quỹ đạo theo hướng vận tốc tại điểm đó.
3. Lực nào duy trì chuyển động tròn của Trái
Đất xung quanh Mặt Trời?
- Giáo viên yêu cầu học sinh nêu khái niệm lực hướng tâm.
- GV yêu cầu HS lấy ví dụ trong cuộc sống Trả lời:
về lực hướng tâm tác dụng lên vật chuyển Ví dụ 1: Trong chuyển động tròn động tròn đều.
đều của vệ tinh quanh trái đất, lực
Mọi thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85