Ngày soạn: …/…/… Ngày dạy: …/…/…
Bài 3. GIAO CẢM VỚI THIÊN NHIÊN
…………………………………………………..
Môn: Ngữ văn 10 - Lớp: …….. Số tiết: 11 tiết
MỤC TIÊU CHUNG BÀI 3
- Phân tích và đánh giá được giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố trong thơ như: từ ngữ, hình
ảnh, vần, nhịp, đối, chủ thể trữ tình.
- Phân tích và đánh giá được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo mà người viết thể hiện
qua văn bản; phát hiện được các giá trị đạo đức, văn hoá từ văn bản.
- Nhận biết và sửa chữa được các lỗi dùng từ.
- Viết được một văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một bài thơ: chủ đề, những nét đặc
sắc về hình thức nghệ thuật.
- Biết giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một bài thơ.
- Biết yêu quý, trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên và tâm hồn con người.
ĐỌC VĂN BẢN VÀ THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
TIẾT…: VĂN BẢN 1. HƯƠNG SƠN PHONG CẢNH (Chu Mạnh Trinh) I. MỤC TIÊU
1. Mức độ/ yêu cầu cần đạt:
- Phân tích và đánh giá được giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố trong thơ như: từ ngữ, hình
ảnh, vần, nhịp, đối, chủ thể trữ tình.
- Phân tích và đánh giá được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo mà người viết thể hiện
qua văn bản; phát hiện được các giá trị đạo đức, văn hoá từ văn bản. 2. Năng lực a. Năng lực chung
- Phát triển năng lực tự ch ủ và tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua
hoạt động đọc, viết, nói và nghe, năng lực hợp tác thông qua các hoạt động làm việc nhóm,
chia sẻ, góp ý cho bài viết và bài nói của bạn.
b. Năng lực riêng biệt
- Phân tích và đánh giá được giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố trong thơ như: từ ngữ,
hình ánh, vần, nhịp, đối, chủ thể trữ tình.
- Phân tích và đánh giá được tình cảm, cảm xúc, cám hứng chủ đạo của người viết thể
hiện qua VB; phát hiện được các giá trị đạo đức, văn hoá từ VB. 3. Phẩm chất:
- Yêu thiên nhiên, sống thân thiện, gẩn gũi với thiên nhiên, có ý thức báo vệ thiên nhiên.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên: - Giáo án;
- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;
2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hỏi
hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng HS thực hiện nhiệm vụ học tập
học tập của mình từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học Hương Sơn phong cảnh.
b. Nội dung: GV đặt những câu hỏi gợi mở vấn đề cho HS chia sẻ những truyện thần thoại đã biết.
c. Sản phẩm: Chia sẻ của HS về những truyện thần thoại đã biết.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV đặt câu hỏi cho cả lớp: Hãy giới thiệu và chia sẻ cảm nhận về một cảnh đẹp của
quê hương, đất nước mà bạn đã có dịp đến thăm hoặc biết qua sách vở.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS nghe GV đặt câu hỏi và nêu yêu cầu,
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 2 – 3 HS chia sẻ trước lớp.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, khen ngợi HS.
- Từ chia sẻ của HS, GV dẫn dắt vào bài học mới: Đất nước Việt Nam có rất nhiều cảnh
đẹp và đã trở thành đề tài tron biết bao vần thơ của các thi sĩ. Với tác giả Chu Mạnh
Trinh, trước phong cảnh ở Hương Sơn, tác giả đã viết lên bài thơ Hương Sơn phong
cảnh bày tỏ lòng yêu thiên nhiên và lòng tự hào về Nam thiên đệ nhất động của tác giả.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu giới thiệu bài học và tri thức ngữ văn
a. Mục tiêu: Nắm được nội dung chủ đề Giao cảm với thiên nhiên. Nắm được các khái
niệm về một số yếu tố của thơ về từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp đối, chủ thể trữ tình.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan
đến bài Giao cảm với thiên nhiên.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức chung về nội dung bài Giao cảm với thiên nhiên.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ 1. Giới thiệu bài học học tập
- Chủ đề Giao cảm với thiên nhiên bao
- GV mời 1 HS đọc chủ đề của Bài gồm các bài thơ, truyện
học số 3 (Giao cảm với thiên nhiên) - Tên và thể loại của các VB đọc chính trước lớp.
và VB đọc kết nối chủ đề: Tên văn bản Thể loại
- GV đặt câu hỏi cho HS: Theo các Hương Sơn Thơ
em, nội dung của chủ đề Bài 3. Giao phong canh
cảm với thiên nhiên là gì?. Thơ duyên Thơ
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học Lời má năm xưa Truyện tập Nắng đã hanh rồi Thơ
- HS lắng nghe, suy nghĩ để trả lời câu hỏi.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 1 – 2 HS trả lời trước lớp,
yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến
thức: Trong bài học này, các em sẽ
được tìm hiểu những vần thơ, truyện
ngắn thể hiện tình cảm của con người
với thiên nhiên qua những góc nhìn
khác nhau qua chủ đề Giao cảm với thiên nhiên.
Hoạt động 2: Khám phá Tri thức ngữ văn
a. Mục tiêu: Nắm được một số yếu tố của thơ
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan
đến một số yếu tố của thơ.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức về một số yếu tố của thơ.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Giáo án Giao cảm với thiên nhiên (2024) Chân trời sáng tạo
480
240 lượt tải
MUA NGAY ĐỂ XEM TOÀN BỘ TÀI LIỆU
CÁCH MUA:
- B1: Gửi phí vào TK:
0711000255837
- NGUYEN THANH TUYEN - Ngân hàng Vietcombank (QR) - B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official ( nhấn vào đây ) để xác nhận thanh toán và tải tài liệu - giáo án
Liên hệ ngay Hotline hỗ trợ: 084 283 45 85
Bộ giáo án Ngữ văn 10 Chân trời sáng tạo đã cập nhật đủ Cả năm.
Để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút Tải Xuống ở trên!
Thuộc bộ (mua theo bộ để tiết kiệm hơn):
- Bộ giáo án Ngữ văn 10 Kì 1 Chân trời sáng tạo 2024 mới, chuẩn nhất được thiết kế theo phong cách hiện đại, đẹp mắt, trình bày chi tiết cho từng bài học và bám sát chương trình Sách giáo khoa Ngữ văn 10.
- Mua trọn bộ sẽ tiết kiệm hơn tải lẻ 50%.
Đánh giá
4.6 / 5(480 )5
4
3
2
1
Trọng Bình
Tài liệu hay
Giúp ích cho tôi rất nhiều
Duy Trần
Tài liệu chuẩn
Rất thích tài liệu bên VJ soạn (bám sát chương trình dạy)
TÀI LIỆU BỘ BÁN CHẠY MÔN Ngữ Văn
Xem thêmTÀI LIỆU BỘ BÁN CHẠY Lớp 10
Xem thêmTài liệu bộ mới nhất
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Ngày soạn: …/…/…
Ngày dạy: …/…/…
Bài 3. GIAO CẢM VỚI THIÊN NHIÊN
…………………………………………………..
Môn: Ngữ văn 10 - Lớp: ……..
Số tiết: 11 tiết
MỤC TIÊU CHUNG BÀI 3
- Phân tích và đánh giá được giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố trong thơ như: từ ngữ, hình
ảnh, vần, nhịp, đối, chủ thể trữ tình.
- Phân tích và đánh giá được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo mà người viết thể hiện
qua văn bản; phát hiện được các giá trị đạo đức, văn hoá từ văn bản.
- Nhận biết và sửa chữa được các lỗi dùng từ.
- Viết được một văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một bài thơ: chủ đề, những nét đặc
sắc về hình thức nghệ thuật.
- Biết giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một bài thơ.
- Biết yêu quý, trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên và tâm hồn con người.
ĐỌC VĂN BẢN VÀ THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
TIẾT…: VĂN BẢN 1. HƯƠNG SƠN PHONG CẢNH
(Chu Mạnh Trinh)
I. MỤC TIÊU
1. Mức độ/ yêu cầu cần đạt:
- Phân tích và đánh giá được giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố trong thơ như: từ ngữ, hình
ảnh, vần, nhịp, đối, chủ thể trữ tình.
- Phân tích và đánh giá được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo mà người viết thể hiện
qua văn bản; phát hiện được các giá trị đạo đức, văn hoá từ văn bản.
2. Năng lực
a. Năng lực chung
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
- Phát triển năng lực tự ch ủ và tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua
hoạt động đọc, viết, nói và nghe, năng lực hợp tác thông qua các hoạt động làm việc nhóm,
chia sẻ, góp ý cho bài viết và bài nói của bạn.
b. Năng lực riêng biệt
- Phân tích và đánh giá được giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố trong thơ như: từ ngữ,
hình ánh, vần, nhịp, đối, chủ thể trữ tình.
- Phân tích và đánh giá được tình cảm, cảm xúc, cám hứng chủ đạo của người viết thể
hiện qua VB; phát hiện được các giá trị đạo đức, văn hoá từ VB.
3. Phẩm chất:
- Yêu thiên nhiên, sống thân thiện, gẩn gũi với thiên nhiên, có ý thức báo vệ thiên nhiên.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Giáo án;
- Phiếu bài tập, trả lời câu hi;
- Bảng phân công nhiệm v cho học sinh hoạt động trên lớp;
- Bảng giao nhiệm v học tập cho học sinh nhà;
2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hi
hướng dẫn học bài, v ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng HS thực hiện nhiệm v học tập
học tập của mình từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học Hương Sơn phong cảnh.
b. Nội dung: GV đặt những câu hi gợi m vấn đề cho HS chia sẻ những truyện thần
thoại đã biết.
c. Sản phẩm: Chia sẻ của HS về những truyện thần thoại đã biết.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV đặt câu hi cho cả lớp: Hãy giới thiệu và chia sẻ cảm nhận về một cảnh đẹp của
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
quê hương, đất nước mà bạn đã có dịp đến thăm hoặc biết qua sách vở.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS nghe GV đặt câu hi và nêu yêu cầu,
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 2 – 3 HS chia sẻ trước lớp.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, khen ngợi HS.
- Từ chia sẻ của HS, GV dẫn dắt vào bài học mới: Đất nước Việt Nam có rất nhiều cảnh
đẹp và đã trở thành đề tài tron biết bao vần thơ của các thi sĩ. Với tác giả Chu Mạnh
Trinh, trước phong cảnh ở Hương Sơn, tác giả đã viết lên bài thơ Hương Sơn phong
cảnh bày tỏ lòng yêu thiên nhiên và lòng tự hào về Nam thiên đệ nhất động của tác giả.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu giới thiệu bài học và tri thức ngữ văn
a. Mục tiêu: Nắm được nội dung chủ đề Giao cảm với thiên nhiên. Nắm được các khái
niệm về một số yếu tố của thơ về từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp đối, chủ thể trữ tình.
b. Nội dung: HS sử dng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hi liên quan
đến bài Giao cảm với thiên nhiên.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức chung về nội dung bài Giao cảm với thiên
nhiên.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ
học tập
- GV mời 1 HS đọc chủ đề của Bài
học số 3 (Giao cảm với thiên nhiên)
trước lớp.
1. Giới thiệu bài học
- Chủ đề Giao cảm với thiên nhiên bao
gồm các bài thơ, truyện
- Tên và thể loại của các VB đọc chính
và VB đọc kết nối chủ đề:
Tên văn bản
Thể loại
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
- GV đặt câu hi cho HS: Theo các
em, nội dung của chủ đề Bài 3. Giao
cảm với thiên nhiên là gì?.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học
tập
- HS lắng nghe, suy nghĩ để trả lời câu
hi.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động
và thảo luận
- GV mời 1 – 2 HS trả lời trước lớp,
yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến
thức: Trong bài học này, các em sẽ
được tìm hiểu những vần thơ, truyện
ngắn thể hiện tình cảm của con người
với thiên nhiên qua những góc nhìn
khác nhau qua chủ đề Giao cảm với
thiên nhiên.
Hương Sơn
phong canh
Thơ
Thơ duyên
Thơ
Lời má năm xưa
Truyện
Nắng đã hanh rồi
Thơ
Hoạt động 2: Khám phá Tri thức ngữ văn
a. Mục tiêu: Nắm được một số yếu tố của thơ
b. Nội dung: HS sử dng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hi liên quan
đến một số yếu tố của thơ.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức về một số yếu tố của thơ.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Bước 1: GV chuyển giao
nhiệm học tập
- GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu
cầu các nhóm thảo luận, đọc
thông tin trong SGK và nêu yếu
tố của thơ: chủ thể trữ tình, vần,
nhịp thơ, từ ngữ, hình ảnh trong
thơ.
- GV yêu cầu HS lấy ví d cho
từng yếu tố qua các văn bản đã
học.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm
vụ học tập
- HS nghe GV yêu cầu, sau đó
thảo luận nhóm, đọc thông tin
trong SGK, chuẩn bị trình bày
trước lớp.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt
động và thảo luận
- GV mời đại diện các nhóm
trình bày kết quả trước lớp, yêu
cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt
kiến thức.
- GV lấy ví d c thể: Ví thơ lc
bát luân phiên ngắt dòng 6-8,
2. Tri thức ngữ văn
- Chủ thể trữ tình là khái niệm chỉ người thể
hiện thái độ, cảm xúc, tư tưng của mình
trong suốt văn bản thơ. Đọc thơ trữ tình,
trước mắt ta không chi xuất hiện những cảnh
thiên nhiên, cảnh sinh hoạt, những con người,
sự kiện mà còn gợi lên hình tượng một ai đó
đang ngắm nhìn, đang rung động, suy tưng
về chúng, về cuộc sống nói chung. Hình
tượng ấy chính là chủ thể trữ tình trong thơ.
- Chủ thể trữ tình thường xuất hiện trực tiếp
với các đại từ nhân xưng: "tôi", "ta", "chúng
ta", "anh", "em",... hoặc nhập vai vào một
nhân vật nào đó, cũng có thể là "chủ thể ẩn".
Các hình thức xuất hiện nêu trên của chủ thể
trữ tình cũng có thể thay đổi, xen kẽ trong
một bài thơ.
- Vần và nhịp là những yếu tố quan trọng tạo
nên nhạc điệu trong thơ.
+ Vần tạo nên sự kết nối, cộng hưng âm
thanh giữa các dòng thơ, đồng thời làm cho
thơ dễ nhớ, dễ thuộc hơn.
+ Cách gieo vần ph thuộc vào yêu cầu và
quy cách riêng của mỗi thể thơ:
• Xét về vị trí xuất hiện, có vần chân (cước
vận) là vần giữa các chữ cuối dòng thơ;
vần lưng (yêu vận) là vần giữa chữ cuối
của dòng trước với chữ gần cuối hay
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
thơ song thất lc bát luân phiên
ngắt dòng 7 - 7 - 6 - 8; các thể
thơ 4 chữ, 5 chữ, 6 chữ, 7 chữ, 8
chữ,... đều có nhịp ngắt dòng
riêng. Với thơ tự do, cách ngắt
nhịp theo dòng rất đa dạng, bi
số tiếng trong mỗi dòng thơ
không bị ràng buộc chặt chẽ.
Ví d: thơ 7 chữ thường ngắt
nhịp 4/3; thơ 5 chữ thường ngắt
nhịp 2/3; việc thay đổi cách ngắt
nhịp quen thuộc trong dòng thơ
thường là có dng ý: cũng là câu
thơ lc bát nhưng cách ngắt nhịp
khác nhau tạo nên hiệu quả khác
nhau.
khoảng giữa của dòng thơ sau, hoặc giữa
các chữ ngay trong một dòng thơ.
• Xét về thanh điệu, có vần thanh trắc (T)
và vần thanh bằng (B).
- Nhịp (hay ngắt nhịp) là cách tổ chức sắp xếp
sự vận động của lời thơ, thể hiện qua các chỗ
dừng, chỗ nghỉ khi đọc bài thơ. Cách ngắt
dòng, ngắt nhịp trong từng dòng thơ, câu thơ
tạo nên hình thức của nhịp thơ. Nhịp thơ là
nhân tố tạo nên bước đi của thơ với âm vang
nhanh, chậm, dài ngắn, nhặt, khoan...
- Cách ngắt nhịp:
+ Ngắt nhịp liên quan đến cách xuống dòng.
Điều này ph thuộc vào số lượng chữ của
dòng thơ.
+ Nhịp thơ còn toát ra từ cách ngắt nhịp trong
từng dòng thơ, câu thơ.
- Từ ngữ, hình ảnh trong thơ mang lại sức
gọi cảm lớn, có khả năng chứa đựng nhiều
tầng ý nghĩa. Hình ảnh trong thơ có thể được
miêu tả trực quan, các hình thức láy, điệp làm
cho đường nét, màu sắc tr nên lung linh,
sống động; hoặc có thể gợi tả gián tiếp bằng
liên tưng, tưng tượng, các biện pháp tu từ
như so sánh, ẩn d, nhân hoá, hoán d,... làm
cho cái vô hình tr nên hữu hình, ấn tượng,
cái vô tri, vô giác tr nên có hồn và giàu ý
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
nghĩa. Hình ảnh trong thơ luôn chứa đựng
tâm hồn của nhà thơ.
Hoạt động 3: Đọc văn bản
a. Mục tiêu: Nắm được những thông tin cơ bản về VB Hương Sơn phong cảnh.
b. Nội dung: HS sử dng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hi về thông
tin cơ bản của VB Hương Sơn phong cảnh.
c. Sản phẩm học tập: Những thông tin cơ bản về VB Hương Sơn phong cảnh mà HS
tiếp thu được.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm
vụ học tập
- GV yêu cầu HS thảo luận theo
cặp, dựa vào những kiến thức
trong SGK, trình bày hiểu biết về
tác giả, tác phẩm.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ
học tập
- HS nghe GV yêu cầu, đọc thông
tin trong SGK để chuẩn bị trình
bày trước lớp.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt
động và thảo luận
- GV mời 1 – 2 HS trình bày kết
quả trước lớp, yêu cầu cả lớp
nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Chu Mạnh Trinh (1862 - 1905), tự Cán
Thần, hiệu Trúc Văn, là một danh sĩ thời
Nguyễn, người làng Phú Thị, huyện Đông
Yên nay là huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng
Yên.
- Từ bé ông đã nổi tiếng thông minh, có tài
văn chương. Năm 19 tuổi đỗ tú tài rồi đến
xin học với phó bảng Phạm Hy Lượng, mấy
năm sau thầy gả con gái cho.
- Ông là người thạo cầm, kì, thi, họa, am
hiểu nghệ thuật kiến trúc, đã vẽ kiểu chùa
Thiên Trù (Hương Sơn) khi trùng tu.
2. Tác phẩm
- Xuất xứ: Văn bản in trong Việt Nam ca trù
biên khảo, Đỗ Bằng Đoàn và Đỗ Trọng
Huề, NXB thành phố Hồ Chí Minh, 1995;
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến
thức.
có tham khảo văn bản Bài ca phong cảnh
Hương Sơn, Ngữ Văn 11, tập một, Hoàng
Như Mai, chủ biên, NXB Giáo dc, 2005.
- Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ có thể được
sáng tác trong thời gian Chu Mạnh Trinh
tham gia trùng tu chùa Thiên Trù trong quần
thể Hương Sơn.
Hoạt động 4: Khám phá văn bản
a. Mục tiêu: Nắm được đặc điểm văn bản Hương Sơn phong cảnh.
b. Nội dung: HS sử dng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hi về bài
Hương Sơn phong cảnh.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến
bài học Hương Sơn phong cảnh.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẦM
Nhiệm vụ 1: Đọc văn bản
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học
tập
- GV yêu cầu HS đọc thầm VB.
- Gv gọi 2-3 HS đọc bài thơ.
- GV lưu ý HS: Khi gặp các câu hỏi trong
box và những chỗ được đánh dấu, chúng
ta hãy dừng lại suy nghĩ nhanh, tự trả lời
thầm trong đầu nhằm tạo thói quen và
rèn luyện kĩ năng đọc.
- GV yêu cầu HS xác định thể loại, bố cc
bài thơ.
3. Đọc văn bản
- Thể loại: Hát nói
- Bố cc:
+ Bốn câu đầu: Cái nhìn bao quát
của chủ thể trữ tình khi đặt chân đến
Hương Sơn.
+ Mười câu giữa: Miêu tả c thể
phong cảnh Hương Sơn theo bước
chân chủ thể trữ tình nhập vai trong
“khách tang hải”.
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
- GV đặt câu hi: Đọc lại Tri thức ngữ
văn và xác định chủ thể trữ tình trong bài
thơ là ai? Đó là chủ thể ẩn, chủ thể xuất
hiện trực tiếp với một đại từ nhân xưng
hay chủ thể nhập vai vào một nhân vật
trong bài thơ?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS lắng nghe GV yêu cầu và lưu ý, sau
đó đọc thầm VB.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
- GV mời 1 – 2 HS trả lời các câu hi
trong các box trước lớp, yêu cầu cả lớp
nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
- GV giải thích thêm về thể loại:
+ Là thể tổng hợp giữa ca nhạc và thơ,
có tính chất tự do thích hợp với việc thể
hiện con người cá nhân.
+ Hát nói đã khá phổ biến từ các thế kỉ
trước, nhất là cuối thế kỉ XVIII, song
Nguyễn Công Trứ là người đầu tiên đã có
công đem đến cho hát nói một nội dung
phù hợp với chức năng và cấu trúc của
nó.
Nhiệm vụ 2: Giới thiệu về Hương Sơn
+ Năm câu cuối: tư tưng từ bi, bác
ái và tình yêu đối với cảnh đẹp đất
nước của tác giả.
- Chủ thể trữ tình trong bài thơ có
hai dạng:
+ Chủ thể ẩn: không xuất hiện trực
tiếp, người đọc chỉ cảm nhận được
có một ai đó (chủ thể) đang quan sát
và rung động trước phong cảnh
Huong Sơn.
+ Chủ thể nhập vai: qua cm "khách
tang hải".
Hai chủ thê xuất hiện xen kẽ
trong bài thơ, có lúc độc lập, có lúc
hoà vào nhau.
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học
tập
- GV yêu cầu HS đọc lại 4 câu thơ đầu và
trả lời các câu hi:
+ Cảnh Hương Sơn được giới thiệu như
thế nào? Em hiểu thế nào về câu thơ
“Bầu trời cảnh Bụt”?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS lắng yêu cầu của GV, sau đó thảo
luận theo cặp để tóm tắt.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
- GV mời 1 – 2 HS trình bày phần tóm tắt
trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
Nhiệm vụ 3: Bức tranh thiên nhiên
Hương Sơn
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học
tập
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Giới thiệu về Hương Sơn
- Bầu trời cảnh Bt: cảnh nửa thực,
nửa mơ.
- Hương Sơn hiện lên với cảnh sắc
thiên nhiên có sự hòa hợp giữa non
nước, mây trời vừa trải rộng mênh
mang trùng điệp → choáng ngợp,
sững sờ khi bao quát vẻ đẹp hùng vĩ
của Hương Sơn.
- Câu hi tu từ bộc lộ sự ngạc nhiên
đến ngỡ ngàng - đẹp đến nỗi chủ thể
trữ tình như không tin vào mắt mình
→ thể hiện thái độ thành kính, ngỡ
ngàng, xúc động trước vẻ đẹp như
nơi cõi Phật của toàn cảnh Hương
Sơn.
➔ Cảnh Hương Sơn với ba đặc
trưng: thiên nhiên thoát tc, núi non
trùng điệp, hùng vĩ và hang động
đẹp nhất trời Nam; bao trùm lên đó
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
- GV yêu cầu HS đọc tiếp từ câu 5 đến
câu 16, thảo luận theo cặp, trả lời câu hi
trong SGK:
+ Nêu một số từ ngữ để khái quát vẻ đẹp
của phong cảnh Hương Sơn được gợi tả
qua các đoạn thơ.
+ Tác giả đã sử dụng những biện pháp tu
từ nào trong miêu tả đoạn thơ? Tác dụng
của các biện pháp NT ấy?
+ Trong bức tranh thiên nhiên ấy, tâm
trạng con người như thế nào? Câu thơ
nào nói lên điều đó?
+ Qua bức tranh thiên nhiên, em nhận xét
gì về nghệ thuật miêu tả của tác giả?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS thảo luận theo cặp để trả lời câu 1 và
2.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
- GV mời 2 – 3 HS trình bày kết quả thảo
luận trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận
xét.
Dự kiến sản phẩm:
- Một số từ ngữ khái quát vẻ đẹp của
phong cảnh Hương Sơn dược gợi tả qua
các đoạn thơ: họa hình, long lanh, thăm
thẳm, lối uống thang mây, đệ nhất động.
là tình cảm tràn ngập say mê con
người.
2. Bức tranh thiên nhiên Hương
Sơn
- Cảnh vật: Bức tranh thiên nhiên
với không gian lắng đọng, thanh
tĩnh, sự vật như đang chìm đắm
trong thế giới thiêng liêng của đạo
Phật.
- Con người: như ci b được phiền
ly của thế gian, tâm hồn tr nên
trong sáng, thanh khiết và thánh
thiện.
→ Nhận xét:
+ Tác giả đã quan sát, miêu tả c thể
từng chi tiết phong cảnh Hương
Sơn.
+ Thể hiện niềm say mê với vẻ đẹp
thanh khiết, trong ngần của thiên
nhiên cũng như sự hòa quyện của
thiên nhiên và những công trình kiến
trúc tài hoa, khéo léo của con người.
Cái đẹp đạt tới độ thánh thiện, thoát
tc, khiến “khách tang hải giật
mình...”.
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
Nhiệm vụ 4: Suy niệm của tác giả
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học
tập
- GV đặt câu hi cho HS: đọ
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS lắng nghe GV đặt câu hi, suy nghĩ
để trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
- GV mời 1 – 2 HS trả lời trước lớp, yêu
cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
Nhiệm vụ 5: Tìm hiểu đặc điểm nghệ
thuật
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học
tập
- GV đặt câu hi, yêu cầu HS thảo luận
theo nhóm:
+ Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.
- GV yêu cầu HS hoàn thành bảng sau và
nêu nhiệm v:
Yếu tố
Ví dụ
Tác dụng
Từ ngữ
3. Suy niệm của tác giả
- Sử dng câu hi tu từ: giang sơn
dường như có ý đợi chờ ai nên tạo
hóa mới xếp đặt cảnh Hương Sơn
đến như thế như đợi những người
biết thưng thức cái đẹp của nó, biết
trân trọng nâng niu.
- Những từ ngữ mang đậm dấu ấn
nhà Phật “lân tràng hạt”, “Nam vô
Phật”, “từ bi”, “công đức”
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Hình ảnh
Biện pháp
tu từ
+ Liệt kê nêu tác dụng của các nhóm từ
ngữ, hình ảnh.
+ Liệt kê nêu các tác dụng của biện pháp
tu từ.
+ Đọc lại tri thức về vần, nhịp. Nhận xét
về vai trò của vần và nhịp trong bài thơ.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS lắng nghe, thực hiện nhiệm v.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
- GV mời 2 – 3 HS trình bày trước lớp
yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
- GV tổng hợp bổ sung và lưu ý thêm tác
dng của lối gieo vần liền từng cặp câu
theo lối hát nói: tạo âm điệu trầm bổng
réo rắt, thể hiện cảm xúc thiết tha, bay
bổng của chủ thể trữ tình trước cảnh đẹp
Hương Sơn.
- Kết cấu m “càng...càng”: dường
như tình - cảnh không có dấu chấm
hết, cảnh vẫn bay trong không khí
thần tiên và cảm xúc của con người
đối với Hương Sơn là vô tận, vô
biên.
→ Thi nhân quên mình là thi sĩ để
sống trong giây phút nỗi niềm của
Phật Tử.
4. Đặc điểm nghệ thuật qua bài thơ
- Cảm hứng chủ đạo: Ngợi ca thiên
nhiên đất nước tươi đẹp, qua đó, gửi
gắm tình yêu đối với giang sơn hữu
tình được tạo hóa ban tặng.
- Hiệu quả của từ ngữ, hình ảnh,
biện pháp tu từ: Việc tận dng sức
gợi tả, gợi cảm của từ ngữ, hình ảnh
(từ ngữ trực tiếp bộc lộ cảm xúc, từ
láy tượng thanh, tượng hình) nghệ
thuật sử dng một cách đa dạng,
nhuần nhị các biện pháp tu từ (điệp
từ ngữ, so sánh, ẩn d, nhân hoá, câu
hi tu từ) đã giúp nhà thơ thể hiện
được tình cảm, cảm xúc mãnh liệt
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
thiết tha của chủ thế trữ tình và cảm
hứng chủ đạo của tác phẩm.
- Vai trò của vần, nhịp
+ Vai trò của vần: Tạo nên sự liên
kết về mặt âm thanh theo chiều dọc
cho bài thơ, vần chân: nay (câu 2),
mây mây (câu 3), phải (câu 4), trái
(câu 5); kinh (câu 6) kình (câu 7)…
vần lưng: mây mây (câu 3),đây (câu
4), kình (câu 7), mình (câu 8).
+ Vai trò của nhịp: Cách ngắt nhịp
trong bài thơ theo thể hát nói khá đa
dạng. Sự đan xen câu dài, ngắn;
cách ngắt nhịp trong mỗi câu thơ,
lúc nhanh, lúc chậm, lúc khoan thai,
khi gấp gáp như bước chân du khách
thưng lãm phong cảnh núi rừng
tưoi đẹp, trữ tình, thoát tc, phù hợp
với niềm bay bổng của tâm hồn du
khách lúc như tỉnh, lại có lúc như
mơ.
Yếu tố
Ví dụ
Tác dụng biểu đạt
Từ ngữ
Đệ nhất động
Mượn từ ngữ của danh nhân, bậc đế vương
để bày t tình cảm tôn vinh vị thế đặc biệt
của cảnh đẹp Hương Sơn.
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Từ ngữ
thú Hương Sơn ao
ước..., giật mình
trong giấc mộng, ai
khéo hoạ hình...
Trực tiếp thể hiện khao khát mãnh liệt, cảm
xúc chân thực, lâng lâng hư thực, "cẩu
được, ước thấy",...
Từ ngữ
(hình
ảnh, âm
thanh)
thỏ thẻ, lững lờ, long
lanh, thăm thẳm, gập
ghềnh,...
Từ láy tượng thanh, tượng hình: gợi tả
đúng những âm thanh, màu sắc, đường nét,
diễm lệ, quyến rũ, mê hoặc của phong cảnh
Hương Sơn.
Biện
pháp tu
từ
non non, nước nước,
mây máy
này... này...
này... này...
Điệp từ ngữ: thể hiện vẻ đẹp kì vĩ, hài hoà,
muôn hình muôn vẻ, muôn màu sắc bày ra
trước mắt.
Biện
pháp tu
từ
Đá ngũ sâc long lanh
như gấm dệt,...
Gập ghểnh mấy lỗi
uốn thang mây
So sánh, ẩn d: cảnh tượng diễm lệ, huyền
ảo.
Biện
pháp tu
từ
cá nghe kinh
Nhân hoá: sự vật có linh hồn, sống động, hoà
hợp.
Biện
pháp tu
từ
... hỏi ràng đây có
phải?
Câu hi tu từ: bâng khuâng, mơ màng, hư hư
thực thực.
Nhiệm vụ 5: Tổng kết văn bản
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học
tập
- GV yêu cầu HS thảo luận
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
III. Tổng kết
1. Nội dung
- Văn bản thể hiện được vẻ đẹp của
Hương Sơn với vẻ nên thơ, trầm tĩnh
và yên bình
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
- HS lắng nghe GV yêu cầu, thảo luận để
thống nhất về nội dung, thông điệp và
nhận xét về cốt truyện của Hương Sơn
phong cảnh.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
- GV mời 2 – 3 HS trình bày kết quả trước
lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
nhệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
- Cho thấy tâm trạng và nỗi niềm của
chủ thể trữ tình hay cũng chính là tác
giả:
+ Sự ngạc nhiên, thích thú và tha
mãn khi đặt chân tới phong cảnh
Hương Sơn, qua đó bày t lòng yêu
nước, yêu thiên nhiên của mình.
+ Nỗi niềm muốn tránh xa thế sự, lui
về ẩn tìm bình yên, an nhàn của
mình.
2. Nghệ thuật
- Ngôn từ kết hợp sử dng từ Hán
Việt và thuần Việt.
- Sử dng biện pháp đảo ngữ, câu
hi tu từ.
- Phong cảnh trong văn bản được
miêu tả, quan sát tỉ mỉ.
- Hệ thống vần nhịp kết hợp với
ngôn từ trong bài thơ tạo nên tiết tấu,
âm hưng chậm rãi, như một bài ca.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức về văn bản Hương Sơn phong cảnh đã học.
b. Nội dung: GV chiếu câu hi, HS suy nghĩ, trả lời.
c. Sản phẩm học tập: HS đưa ra được các phương án đúng theo nội dung đã học của văn
bản Hương Sơn phong cảnh.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- Gv đặt câu hi: Phân tích diễn biến tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình trong bài
thơ Hương Sơn phong cảnh.
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS suy nghĩ, dựa vào văn bản để trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời HS cho mỗi câu để trả lời, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:
Vị trí
Cảm xúc của chủ thê trữ tình
Khổ đầu: Câu 1
đển câu 4
Xúc động trước vẻ đẹp như nơi cõi Phật của toàn cảnh Hương Sơn.
Khổ giữa: Cáâu
5 đến câu 16
Say mê, đắm chìm trước vẻ đẹp thanh khiết, trong ngần của thiên
nhiên, cũng như sự hoà quyện giữa thiên nhiên và những công trình
kiến trúc tài hoa, khéo léo của con người.
Khổ cuối: Câu
17 đến hết
Cảm xúc tự thốt lên thành lời: "Càng trông phong cảnh càng yêu!"
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Vận dng kiến thức đã học về bài Hương Sơn phong cảnh để giải bài tập,
củng cố kiến thức.
b. Nội dung: HS chia sẻ về cảnh đẹp đã được đến thăm hoặc biết đến qua sách báo.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS: Hãy chia sẻ cảm nhận về một cảnh đẹp khác trên đất nước ta mà em
có dịp tìm hiểu qua sách báo hoặc đến thăm.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS lắng nghe, thực hiện việc luyện tập theo cặp.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 1 – 2 HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ hoạt động
Đây là bản xem thử, vui lòng mua tài liệu để xem chi tiết (có lời giải)
Mọi thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
- GV nhận xét, khen ngợi HS.
* Hướng dẫn về nhà
- GV dặn dò HS:
+ Ôn tập bài Hương Sơn phong cảnh.
+ Soạn bài: Thơ duyên