Giáo án Lịch sử 10 Cánh diều (năm 2024) | Giáo án Lịch sử 10 mới chuẩn nhất

CHỦ ĐỀ 1. LỊCH SỬ VÀ SỬ HỌC BÀI 1
HIỆN THỰC LỊCH SỬ VÀ NHẬN THỨC LỊCH SỬ (2 TIẾT) I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
Sau khi học xong bài, HS có thể
- Trình bày được khái niệm Lịch sử.
- Trình bày được đối tượng nghiên cứu của Sử học
- Nêu được chức năng, nhiệm vụ của Sử học thông qua các bài tập cụ thể
- Phân biệt được hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử.
- Giải thích được khái niệm Sử học.
- Bước đầu vận dụng được một số tình huống cơ bản phân biệt được hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử. 2. Năng lực - Năng lực chung:
+ Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua việc thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập, thể hiện sự sáng tạo
+ Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thể hiện thông qua hoạt động nhóm, trao đổi thảo luận và báo cáo sản phẩm - Năng lực đặc thù
+ Năng lực tìm hiểu lịch sử: thông qua khai thác các nguồn sử liệu để trình bày khái niệm lịch
sử, đối tượng nghiên cứu cửa sử học, chức năng, nhiệm vụ của sử học…
+ Năng lực nhận thức và tư duy lịch sử: thông qua khai thác thông tin, tư liệu, quan sát hình ảnh
để phân biệt được hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử.
+ Năng lực vận dụng kiến thức lịch sử: bước đầu vận dụng được một số tình huống cơ bản phân
biệt được hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử. 3. Về phẩm chất
- Trung thực: Báo cáo trung thực kết quả học tập của cá nhân hoặc nhóm.
- Trách nhiệm: Có tinh thần trách nhiệm, thực hiện đầy đủ các hoạt động do GV tổ chức
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên
- Kế hoạch bài dạy và bài trình chiếu Powerpoint - Phiếu học tập
- Máy tính (điện thoại) kết nối máy chiếu.
2. Học sinh: SGK, sách bài tập
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC TIẾT 1
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Thu hút sự chú ý và tạo hứng thú cho HS bước vào bài học mới. Thông qua


những câu hỏi gợi mở, giáo viên gợi ý và dẫn dắt học sinh vào bài học.
b. Nội dung: GV trình chiếu hình ảnh về câu chuyện Con Rồng cháu Tiên, yêu cầu học
sinh kể lại nội dung câu chuyện và từ đó đặt câu hỏi gọi mở.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS về câu chuyện Con Rồng cháu Tiên và những câu hỏi gợi mở.
d. Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu HS quan sát tranh minh họa về câu chuyện Con Rồng cháu Tiên và kể lại nội
dung câu chuyện. Sau đó, giáo viên đặt câu hỏi:
1. Nội dung chính của Con Rồng cháu Tiên là nói về điều gì?
2. Những nội dung được kể trong truyện có thật hay không?
3. Theo em, những nội dung được kể trong Con Rồng cháu Tiên có phải lịch sử hay không? Tại sao?
4. Vậy, Lịch sử là gì?
- Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập
+ HS theo dõi video, thảo luận theo bàn, hoàn thành nhiệm vụ trong thời gian 3 phút
+ GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
- Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV mời HS đại diện 1-2 bàn trả lời câu hỏi trước lớp
+ GV mời đại diện HS bàn khác nhận xét, bổ sung.
- Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.
1. Nội dung chính nói về nguồn gốc của dân tộc Việt Nam.
2. Những nội dung được kể không có thật.
3. Những nội dung được kể không phải lịch sử, bởi vì những nội dung trên không có thật.
4. Lịch sử là những sự kiện có thật đã xảy ra trong quá khứ.
+ GV dẫn dắt vào bào học: Trong suốt thời kì trưởng thành, chúng ta đã được nghe kể rất nhiều
về các câu chuyện Con Rồng cháu Tiên, Sơn Tinh Thủy Tinh… Những câu chuyện này dù có
mốc thời gian xa xưa, vẫn không phải là lịch sử. Vậy thì, lịch sử là gì? Chúng ta cùng đến với
bài học ngày hôm nay để làm rõ một số vấn đề: Lịch sử là gì? Hiện thực lịch sử, nhận thức lịch
sử là gì và liên quan đến những yếu tố cơ bản nào, để giúp chúng ta có cách tiếp cận lịch sử một
cách khách quan, trung thực, gần với sự thật nhất.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm Lịch sử
a. Mục tiêu: HS nêu được khái niệm lịch sử
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, nêu câu hỏi; HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin SGK tr.4,
5, làm việc cá nhân thực hiện nhiệm vụ học tập.
c. Sản phẩm học tập: HS ghi được vào vở khái niệm lịch sử theo ba nghĩa
d. Tổ chức hoạt động:


HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
1. Lịch sử, hiện thực lịch sử và lịch sử
+ GV trình chiếu hình ảnh về sự tiến hóa của loài được con người nhận thức
người, sự thay đổi của điện thoại theo dòng thời gian, a. Lịch sử
giới thiệu: bức hình trên cho chúng ta biết sự tiến hóa Lịch sử có thể hiểu theo 3 nghĩa chính:
từ vượn cổ đến người tối cổ rồi người tinh khôn, - Lịch sử là những gì đã diễn ra trong
người hiện đại ngày nay; sự thay đổi về hình dáng, quá khứ của xã hội loài người
kích thước của điện thoại theo thời gian; sự thay đổi - Lịch sử là những câu chuyện về quá
của mô hình nhà vệ sinh của con người theo thời gian khứ hoặc tác phẩm ghi chép về quá khứ
từ quá khứ đến hiện tại
- Lịch sử là một khoa học (Sử học)
+ GV gợi mở: Tất cả mọi sự vật tồn tại xung quanh nghiên cứu về quá khứ của con người,
chúng ta, kể cả con người đều có quá trình hình phát hiện ra quy luật phát sinh, phát triển
thành, thay đổi, phát triển theo thời gian, từ quá khứ xã hội loài người.
đến hiện tại. Sự thay đổi theo thời gian như vậy được gọi là lịch sử + GV nêu câu hỏi:
1. Lịch sử là gì?
2. Khái niệm “lịch sử ” được hiểu theo những nghĩa nào?
- Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
+ HS đọc thông tin mục SGK tr.4 - 5 , làm việc cá
nhân, thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết
- Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
+ GV mời HS trả lời câu hỏi trước lớp
+ GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.
- Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.
+ GV chuyển ý: Mọi sự vật xung quanh chúng ta đều
thay đổi theo thời gian, sự thay đổi đó chính là lịch
sử, nhưng vì sao có sự nhìn nhận sự kiện lịch sử với
nhiều góc nhìn khác nhau. Chúng ta cùng tìm hiểu
hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử là gì?
2. Hoạt động 2: Tìm hiểu hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử
a. Mục tiêu: Thông qua tư liệu HS phân biệt được hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, nêu câu hỏi; HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin SGK tr.5,
làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi thực hiện nhiệm vụ học tập.
c. Sản phẩm học tập: HS ghi được vào vở bảng so sánh hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử


d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
1. Lịch sử, hiện thực lịch sử và lịch sử
+ Nhiệm vụ 1: GV yêu cầu HS đọc câu truyện “Thầy được con người nhận thức
bói xem voi”, thảo luận theo cặp, trả lời câu hỏi:
1. Em đồng ý với quan điểm của thầy bói nào? Tại sao?
2. Câu chuyện trên phản ánh điều gì?
b. Hiện thực lịch sử và lịch sử được con người nhận thức
- Hiện thực lịch sử là toàn bộ những gì
đã diễn ra trong quá khứ, tồn tại khách
quan, không phụ thuộc vào ý muốn của con người.
- Lịch sử được con người nhận thức là
+ Nhiệm vụ 2: GV yêu cầu HS đọc SGK tr.5, trả lời những hiểu biết của con người về hiện câu hỏi (cá nhân):
thực lịch sử, được trình bày, tái hiện
1. Hiện thực lịch sử là gì? Lịch sử được con người theo những cách khác nhau
nhận thức là gì?
- Phân biệt hiện thực lịch sử và lịch sử
2. Phân biệt những điểm khác nhau giữa hiện thực được con người nhận thức.
lịch sử và lịch sử được con người nhận thức
Hiện thực lịch sử Lịch sử được con + Nhiệm vụ 3: người nhận thức
● GV giới thiệu hình 1.2: Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Có trước Có sau
bản Tuyên ngôn độc lập tại quảng trường Ba Đình
Duy nhất, không Đa dạng, có thể (Hà Nội). thể thay đổi thay dổi theo thời gian Khách quan Vừa khách quan, vừa chủ quan
Giữa hiện thực lịch sử và là lịch sử
được con người nhận thức luôn có
khoảng cách, phụ thuộc vào nhiều yếu tố
● GV yêu cầu HS đọc SGK tr.5, kết hợp Hình 1.2, trả lời câu hỏi (cá nhân):
1. Em hãy phân biệt hiện thực lịch sử và lịch sử được