Lý thuyết Bài 6 Địa lí 10 Cánh diều: Ngoại lực và tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) BÀI 6. NGO I Ạ L C Ự VÀ TÁC Đ N Ộ G C A Ủ NGO I Ạ L C Ự Đ N Ế Đ A Ị HÌNH BỀ M T Ặ TRÁI ĐẤT KHÁI NI M Ệ VÀ NGUYÊN NHÂN C A Ủ NG0 I Ạ L C Ự - Khái ni m ệ : Ngo i ạ l c l ự à l c ự sinh ra trên b m ề t ặ Trái Đ t ấ . - Nguyên nhân: Năng lư ng ợ b c x ứ M ạ t ặ Tr i ờ là nguyên nhân ch y ủ u c ế a ủ ngo i ạ l c. ự - Các y u t ế ố: Khí h u, ậ thu văn và s ỷ inh v t ậ là nh ng nhân t ữ t ố ác đ ng c ộ a ủ ngo i ạ l c. ự TÁC Đ N Ộ G C A Ủ NGO I Ạ LỰC Đ N Ế Đ A Ị HÌNH - Ngo i ạ l c ự tác đ ng đ ộ n đ ế a hì ị nh b m ề t ặ Trái Đ t
ấ thông qua các quá trình: phong hoá, bóc mòn, v n chuy ậ n ể và b i ồ t . ụ - Các quá trình ngo i ạ l c không có r ự anh gi i
ớ rõ ràng và chúng có th đan xen l ể n nhau. ẫ QUÁ TRÌNH PHONG HOÁ - Khái ni m
ệ : Phong hoá là quá trình phá hu ỷ và làm bi n ế đ i ổ các lo i ạ đá và khoáng v t ậ do tác đ ng c ộ a ủ các nhân tố ngo i ạ l c. ự - Phân lo i ạ : Các lo i ạ phong hóa chủ y u ế là phong hoá lí h c, ọ phong hoá hoá h c ọ và phong hoá sinh h c. ọ Hình 6.1. S n ả ph m ẩ c a
ủ phong hoá lý h c do dao đ ọ ng ộ nhi t ệ đ t ộ heo th i ờ gian M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) Phong hóa Lí h c ọ Hóa h c ọ Sinh h c ọ Khái ni m ệ Là quá trình phá hu , ỷ Là quá trình phá hu , ỷ Là quá trình phá huỷ
làm các đá, khoáng làm bi n ế đ i
ổ thành đá và khoáng v t ậ dư i ớ v t ậ bị vỡ v i ớ kích phần, tính ch t ấ c a ủ đá tác đ ng ộ c a ủ sinh v t ậ thư c ớ khác nhau và khoáng v t ậ do tác (th c ự v t ậ , n m ấ , vi nh ng ư không thay đ i ổ đ ng ộ c a ủ nư c, ớ nhi t
ệ khuẩn,...) làm các đá thành ph n ầ và tính đ , ộ các ch t ấ hoà tan bị bi n ế đ i ổ cả về m t ặ chất. trong nư c
ớ và sinh lí h c và hoá h ọ c. ọ v t ậ . Đi u ki ề ện X y ả ra m nh ạ ở nh ng ữ Di n ễ ra m nh ạ trong Sự phát tri n ể c a ủ rễ n i
ơ nhiệt độ có sự dao đi u ề ki n ệ khí h u ậ cây làm đá bị n t ứ v , ỡ đ ng ộ l n ớ theo ngày - nóng ẩm. các ch t ấ h u ữ cơ từ đêm và ở nh ng ữ khu ho t ạ đ ng ộ s ng ố c a ủ v c ự bề m t ặ có nư c ớ sinh v t ậ có thể làm bị đóng băng. các đá bị bi n ế đ i ổ về thành ph n, ầ tính chất,... K t ế quả Làm kh i ố đá bị tách Ở nh ng ữ n i ơ có đá dễ S n ả ph m ẩ c a ủ quá vỡ do nư c
ớ trong các hoà tan (đá vôi, th ch ạ trình phong hoá là vỏ khe n t
ứ bị đóng băng cao,...), phong hoá hoá phong hoá. Trên bề vào ban đêm ho c ặ vào h c ọ thư ng ờ t o ạ nên m t ặ Trái Đ t ấ , vỏ mùa đông. nh ng ữ d ng ạ đ a
ị hình phong hoá dày ở vùng cac-xtơ trên m t ặ và nhi t ệ đ i ớ m ẩ và m ng ỏ cac-xtơ ng m ầ r t ấ đ c ộ ở vùng khô h n, ạ l nh ạ đáo. giá. M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) Hình 6.2. S đ ơ ồ hang đ ng cac- ộ xt do phong hoá hoá ơ h c ọ QUÁ TRÌNH BÓC MÒN - Khái ni m
ệ : Bóc mòn là quá trình các nhân tố ngo i ạ l c ự (nư c ớ ch y ả , gió, sóng bi n, ể băng hà,...) làm d i ờ chuy n các ể s n ả ph m ẩ đã b phong hoá r ị a kh i ỏ v t ị rí ban đ u. ầ - Phân lo i ạ : Đ a ị hình do bóc mòn r t ấ đa d ng ạ v ề tên g i
ọ và hình thái tuỳ thu c ộ vào các nhân tố tác đ ng. ộ
+ Quá trình bóc mòn do dòng nư c ớ g i ọ là xâm th c, ự t o ạ thành các d ng ạ đ a ị hình khác nhau nh : ư khe rãnh, mư ng xói ơ , thung lũng sông,... M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả )
Hình 6.3. Địa hình khe rãnh trên các sư n d ờ ốc do xâm th c c ự a ủ dòng nư c ớ
+ Quá trình bóc mòn do gió g i ọ là th i ổ mòn hay khoét mòn, t o ạ thành các d ng ạ đ a ị hình khác nhau nh : ư nấm đá, rãnh th i ổ mòn, hoang m c đá,... ạ Hình 6.4. Nấm đá (ng n ọ đá hình n m ấ ) đư c t ợ o ạ thành do gió th i ổ mòn
+ Quá trình bóc mòn do sóng bi n ể g i ọ là mài mòn, t o ạ thành các vách bi n, ể hàm ch, ế n n m ề ài mòn,... M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85