Lý thuyết Lịch sử 10 Kết nối tri thức Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 12: Văn minh Đại Việt

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) Bài 12. Văn minh Đ i ạ Vi t ệ I. Khái ni m ệ và c s ơ hì ở nh thành a) Khái ni m ệ văn minh Đ i ạ Vi t ệ - Văn minh Đ i ạ Vi t ệ là nh ng ữ sáng t o ạ v t ậ ch t ấ và tinh th n ầ tiêu bi u ể c a ủ c ng ộ đồng các dân t c ộ sinh s ng ố trên lãnh thổ Vi t ệ Nam từ thế kỉ X đ n ế gi a ữ thế kỉ XIX. b) C s ơ hì ở nh thành - C i ộ ngu n ồ từ nh ng ữ n n ề văn minh cổ trên đ t ấ nư c ớ Vi t ệ Nam; ph n ả ánh quá trình sinh s ng, ố lao đ ng ộ và thích ng ứ v i ớ đi u ề ki n ệ tự nhiên và cu c ộ đ u ấ tranh trong h n 1000 năm ơ B c t ắ hu c ộ đ gi ể ành đ c l ộ p ậ và b o t ả n văn hoá dân t ồ c. ộ - Tr i ả qua các tri u ề đ i ạ , tri u
ề đình và nhân dân luôn kiên cư ng ờ chi n ế đ u ấ ch ng ố ngo i ạ xâm, b o ả vệ và c ng ủ cố n n ề đ c ộ l p, ậ t o ạ đi u ề ki n ệ cho n n ề văn minh Đ i ạ Vi t ệ phát tri n r ể c r ự . ỡ - Ti p ế thu có ch n ọ l c ọ nh ng ữ thành t u ự c a ủ các n n ề văn minh bên ngoài ( n Ấ Đ , ộ Trung Hoa,...) v t ề ư tư ng, chí ở nh tr , gi ị áo d c, ụ văn hoá, kĩ thu t ậ ,... II. Ti n t ế rình phát tri n ể - Th i
ờ Ngô - Đinh - Ti n L ề ê (th k ế X ỉ ) + Sau chi n ế th ng ắ B ch ạ Đ ng ằ (năm 938), Ngô Quy n ề x ng ư vư ng, ơ đóng đô ở Cổ Loa (Hà N i ộ ), n n đ ề c l ộ p ậ dân t c đ ộ ư c ợ khôi ph c hoàn t ụ oàn. + Tri u ề Đ nh ị và Ti n ề Lê đóng đô Hoa L ư (Ninh Bình), b t ắ đ u ầ phát tri n ể kinh tế và văn hoá dân t c. ộ - Th i ờ Lý - Trần - H ( ồ th k ế X ỉ I - XV) + Năm 1010, Lý Công U n ẩ d i
ờ đô ra Thăng Long (Hà N i ộ ), mở đ u ầ kỉ nguyên m i ớ c a ủ văn minh Đ i ạ Vi t ệ . Nhà Tr n ầ k ế th a
ừ và phát huy các thành t u c ự a ủ nhà Lý. M t ộ trong nh ng ữ đ c ặ tr ng ư n i ổ b t ậ c a ủ văn minh Đ i ạ Vi t ệ th i ờ Lý - Tr n ầ - Hổ là tam giáo c ng ộ t n ồ (k t ế h p ợ hài hoà Nho - Ph t ậ - Đ o ạ trong xây d ng ự và qu n ả lý đ t ấ nư c) ớ . M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) + Từ năm 1407 đ n ế năm 1427, nhà Minh th ng ố trị và th c ự hi n ệ chính sách huỷ diệt văn minh Đ i ạ Vi t ệ . - Th i ờ Lê s ( ơ thế k X ỉ V - XVI)
+ Năm 1428, nhà Lê sơ đư c ợ thành l p, ậ Đ i ạ Vi t ệ trở thành m t ộ cư ng ờ qu c ố trong khu v c Đ ự ông Nam Á. + Văn minh Đ i ạ Vi t ệ th i ờ Lê s ơ đ t ạ đư c ợ nh ng ữ thành tích r c ự r ỡ trên c ơ s đ ở c ộ tôn Nho h c ọ (coi tr ng ọ giáo d c ụ Nho h c, ọ tuy n ể d ng ụ quan l i ạ thông qua thi c ,...) ử . - Th i
ờ Mạc - Lê Trung H ng ( ư th k ế X ỉ V - XVIII) + Năm 1527, nhà M c ạ thành l p, ậ khuy n ế khích phát tri n ể kinh tế Công thư ng ơ nghiệp và văn hoá. M t ộ trong nh ng ữ đ c ặ tr ng ư n i ổ b t ậ c a ủ văn minh Đ i ạ Vi t ệ th i ờ M c ạ là kinh t h ế ư ng ngo ớ i ạ + Th i ờ Lê trung h ng, ư văn minh Đ i ạ Vi t ệ phát tri n ể theo xu hư ng ớ dân gian hoá và bước đầu ti p xúc v ế i ớ văn minh phư ng ơ Tây. - Th i ờ Tây S n - ơ Nguy n ( ễ cu i ố th k ế X ỉ VIII - 1858) + Cu i ố thế kỉ XVIII, Vư ng ơ tri u ề Tây S n ơ đư c ợ thành l p, ậ l t ậ đổ các chính quy n ề phong ki n ế trong nư c,
ớ đánh tan quân xâm lư c
ợ bên ngoài, xoá bỏ tình tr ng chi ạ a c t ắ đ t ấ nư c, t ớ o ạ n n t ề ng cho ả s t ự h ng nh ố t ấ qu c gi ố a. + Năm 1802, nhà Nguy n t ễ hành l p, xây d ậ ng ự qu c gi ố a th ng nh ố t ấ . + Văn minh Đ i ạ Vi t ệ th i ờ Nguy n ễ n i ổ b t ậ là tính th ng ố nh t ấ : nh ng ữ khác bi t ệ gi a ữ các vùng mi n đ ề ư c ợ gi m ả b t ớ . III. Nh ng t ữ hành t u vă ự n hóa tiêu bi u c ể a văn m ủ inh Đ i ạ Vi t ệ a) Chính trị * Thi t ế ch chí ế nh tr ị - Các vư ng ơ tri u ề Đinh - Ti n ề Lê đã ti p ế thu mô hình thi t ế chế chính trị quân chủ trung ư ng ơ t p ậ quy n ề c a ủ phong ki n ế Trung Qu c. ố Thi t ế ch ế đó ngày càng M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) đư c ợ hoàn thi n ệ qua các tri u ề đ i ạ Lý - Tr n ầ và đ t ạ đ n ế đ nh ỉ cao dư i ớ tri u ề Lê s . ơ + Hoàng đế đ ng ứ đ u ầ chính quy n ề trung ư ng, ơ có quy n ề quy t ế đ nh ị m i ọ công việc + Giúp vi c cho hoàng đ ệ ế có các cơ quan và h t ệ hống quan l i ạ . + Chính quy n ề đ a ị phư ng ơ đư c ợ chia thành các c p ấ qu n ả lí, m i ỗ c p ấ đ u ề s p ắ đ t ặ các ch c ứ quan cai qu n. ả - Trong ti n ế trình phát tri n, ể các tri u ề đ i ạ qu n ầ chủ có đ t ặ ra yêu c u ầ c i ả cách. Tiêu bi u ể là c i ả cách H ồ Quý Ly (cu i ố th ế k ỉXIX - đ u ầ th ế k ỉXV), c i ả cách Lê Thánh Tông (cu i ố th k ế X ỉ V), c i ả cách Minh M ng ( ạ đ u t ầ h k ế X ỉ IX). * Pháp lu t ậ - Các vư ng t ơ ri u ề Đ i ạ Vi t ệ chú tr ng xây d ọ ng l ự u t ậ pháp. - Các bộ lu t ậ nh : ư Hình thư th i ờ Lý, Hình lu t ậ th i ờ Tr n, ầ Qu c ố tri u ề hình lu t ậ th i ờ Lê và Hoàng Vi t ệ lu t ậ l t ệ h i ờ Nguy n. ễ b) Kinh t ế * Nông nghi p ệ - Nông nghi p ệ lúa nư c
ớ và văn hoá làng xã ti p ế t c ụ là m t ộ trong nh ng ữ đ c ặ tr ng c ư a văn ủ minh Đ i ạ Vi t ệ . - Các tri u đ ề i ạ đ u đ ề c bi ặ t ệ chú tr ng phát ọ tri n nông nghi ể p: ệ + Tổ ch c l ứ cày ễ t ch ị đi n ề + Thành l p
ậ các cơ quan chuyên trách đ đi ể u. ề + B o v ả s ệ c ứ kéo cho nông nghi p ệ + Khuy n khí ế ch nhân dân khai hoang m r ở ng di ộ n t ệ ích thư ng xuyên ờ - Kĩ thu t ậ thâm canh cây lúa nư c ớ có nhi u t ề i n b ế ộ - C dân ư du nh p và c ậ i ả t o nh ạ ng gi ữ ng l ố úa t bên ngoài ừ * Thủ công nghi p ệ M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả )
- Nghề thủ công phát tri n, ể n i ổ ti ng ế nh t ấ là các ngh : ề d t ệ , g m ố s , ứ luy n ệ kim. Bên c nh ạ đó còn có các ngh : ề ch m ạ đ c ụ g , ỗ ch m ạ kh c ắ đá, thu c ộ da, làm gi y ấ , kh m ả trai, s n m ơ ài, kim hoàn,... - Các xư ng ở thủ công c a ủ nhà nư c ớ (C c ụ Bách tác) chuy n ề s n ả xu t ấ các m t ặ hàng đ c ộ quy n ề c a ủ tri u ề đình nh : ư ti n, ề vũ khí, trang ph c ụ và đồ dùng c a ủ hoàng cung,...
- Trong các làng xã, đã xu t ấ hi n ệ m t ộ số làng chuyên s n ả xu t ấ các m t ặ hàng thủ
công trình độ cao, ví d : ụ g m ố Bát Tràng (Hà N i ộ ); g m ố Chu Đ u ậ (H i ả Dư ng) ơ … - Thợ thủ công từ nhi u ề làng ngh ề cùng t p ậ trung ở các khu đô th ịđ ể s n ả xu t ấ , buôn bán. * Thư ng nghi ơ p ệ - B t ắ đ u ầ từ th i ờ Ti n ề Lê (th ế k ỉX), các tri u ề đ i ạ đ u ề cho đúc các lo i ạ ti n ề kim lo i ạ riêng.
- Năm 1149, nhà Lý thành l p ậ trang Vân Đ n ồ (Qu ng ả Ninh), t o ạ đi u ề ki n ệ cho thuy n ề bu n ồ từ các nư c ớ nh T ư rung Qu c, ố n Ấ Đ , ộ Đông Nam Á,... đ n ế trao đ i ổ hàng hoá. - Đ u ầ thế kỉ XV, Đ i ạ Vi t ệ có nhi u ề thư ng ơ c ng ả có buôn bán v i ớ nư c ớ ngoài do nhà nước qu n ả lí. - Từ thế kỉ XVI, đ c ặ bi t
ệ trong thế kỉ XVII, khi thư ng ơ m i ạ Á - Âu phát tri n, ể
các công ti như Công ti Đông Ân Hà Lan, Công ti Đông n Ấ Anh và thư ng ơ nhân Trung Quốc, Nh t ậ B n,
ả Đông Nam Á,... đã đ n ế Đ i ạ Vi t ệ buôn bán nh n ộ nh p ị ở kh p ắ c n ả ước. c) Đ i ờ s ng t ố ín ngư ng, t ỡ ôn giáo * Tín ngư ng dâ ỡ n gian - Tín ngư ng ỡ thờ th n ầ Đ ng ồ Cổ (th n ầ Tr ng ố đ ng ồ ) đư c ợ đ a ư vào cung đình từ th i ờ Lý, đư c t ợ ri u đì ề nh b o t ả rì và phát tri n. ể M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85