Phiếu bài tập Tuần 1 Mồ côi xử kiện Ngữ văn 6

MỒ CÔI XỬ KIỆN
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
Ngày xưa có một chàng trai mồ côi cả cha lẫn mẹ nhưng rất hoạt bát, thông minh,
người làng thường gọi chàng là Mồ Côi. Một viên quan thấy Mồ Côi nhanh trí liền đem
chàng về ở trong phủ của mình. Trong những buổi xử kiện, quan đều cho Mồ Côi đi theo.
Vì vậy, dần dần Mồ Côi cũng biết cách xử kiện. Chàng thường nghe ngóng cẩn thận, nói
năng hòa nhã, và nhờ thông minh, chàng phân xử đâu ra đấy, làm viên quan rất tin dùng.
Một hôm, có vợ chồng một chủ quán ở chợ kiện một ông cụ già. Chủ quán thưa rằng:
- Hôm nay ở quán của chúng tôi bị ông cụ này vào quấy quả. Ông cụ vào quán, giở
gói cơm nắm ra ăn; vừa ăn, cụ vừa nhìn chằm chằm vào thức ăn và hít rồi nuốt hết
cả hương vị của những miếng thịt lợn quay, những con gà sống thiến luộc, những
con vịt rán tẩm hương thơm phức của quán. Vì cụ hít hết mùi thơm của thức ăn nên
quán tôi hôm nay không bán được cho ai nữa. Sau khi ăn xong nắm cơm, cụ đi ra và
không trả tiền. Bất đắc dĩ tôi phải đưa ông cụ đến đây để nhờ quan lớn minh xét.
Nghe vợ chồng chủ quán nói vậy, cụ già liền nói:
- Tôi vào quán ngồi nhờ ăn miếng cơm nắm. Tôi không mua thịt, mua cơm của nhà
hàng thì sao lại cứ nằng nặc đòi tiền tôi?
Quan liền giao cho Mồ Côi xét xử. Mồ Côi quay sang hỏi chủ quán:
- Có phải ông tố cáo ông cụ này hít mất hương thơm lợn quay, gà luộc, vịt rán của cửa hàng không? Chủ quán đáp: - Đúng thế ạ!
Mồ Côi lại hỏi cụ già:
- Cụ có nhận cụ đã hít hương thơm lợn quay, gà luộc, vịt rán của cửa hàng không? Cụ già đáp: - Tôi nhận rằng có. Mồ Côi nói:
- Thế là rõ. Cụ đã hít hương thơm của cửa hàng, thì cụ phải bồi thường cho cửa hàng
mới đúng lẽ. Vậy chủ quán muốn bồi thường bao nhiêu? - Hai đồng.
- Nói như thế không có bằng cứ. Tôi muốn hỏi tất cả số thịt quay, gà luộc, vịt rán giá bao nhiêu? - Hai mươi đồng. Mồ Côi nói:


- Đúng, như thế hãy còn là rẻ! Vậy cụ già, cụ hãy đi vay đâu hai mươi đồng để tôi phân xử cho.
Nghe nói, ông cụ già giãy nảy, rơm rớm nước mắt nói:
- Ô hay! Như vậy thì còn đâu là lẽ phải? Tôi có đụng chạm đến thức ăn của nhà hàng
đâu mà phải bắt tôi trả ngần ấy tiền?
- Cụ cứ đưa tiền đây để tôi phân xử.
- Tôi chỉ có hai đồng bạc trắng đây mà thôi. - Cũng được.
Mồ Côi thản nhiên cầm lấy hai đồng bạc bỏ vào một cái bát, rồi úp một cái bát khác
lên, đưa cho cụ già và nói:
- Cụ hãy cầm bát xóc lên cho đủ mười lần. Còn chủ quán, ông hãy chịu khó vểnh tai lên mà nghe.
Hai người tuy chưa hiểu nhưng cũng cứ làm theo. Khi đồng bạc trong bát úp đã kêu
lạch cạch đủ mười lần, Mồ Côi phán:
- Ông cụ này đã hít hương thơm lợn quay, gà luộc, vịt rán của cửa hàng, mà những
món ấy giá trị đến hai mươi đồng. Bây giờ chủ quán cũng được nghe đủ tiếng kêu của
những đồng bạc rồi đấy. Thế là ông cụ đây đã trả cho ông đủ số. Như vậy là công bằng:
Một bên “hít mùi thịt”, một bên “nghe tiếng bạc”.
Nói xong, Mồ Côi trả lại hai đồng bạc trắng cho cụ già rồi tuyên bố kết thúc vụ kiện.
(Dẫn theo “108 truyện cổ tích Việt Nam chọn lọc, Nhà xuất bản Văn hóa thông tin, 2006)
Câu 1: Văn bản trên thuộc thể loại nào? Vì sao em xác định như vậy?
Câu 2: Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích là gì? Đoạn trích
sử dụng ngôi kể thứ mấy? Dấu hiệu của ngôi kể?
Câu 3: Em hãy nhận xét về tính cách của nhân vật chủ quán cơm?
Câu 4: Trong câu “Hôm nay ở quán của chúng tôi bị ông cụ này vào quấy quả” từ
“quấy quả” có nghĩa là gì?
Câu 5: Theo em, câu chuyện “Mồ Côi xử kiện” chứa đựng những ý nghĩa gì?
Câu 6: Tìm cụm danh từ trong câu văn sau: "Một viên quan thấy Mồ Côi nhanh trí
liền đem chàng về ở trong phủ của mình."
Câu 7: Em rút ra được bài học gì sau khi đọc xong câu chuyện?
Câu 8: Viết đoạn văn khoảng 8-10 câu nêu cảm nhận về một nhân vật mà em yêu
thích trong văn bản trên.

ĐÁP ÁN
1. Thể loại: truyện cổ tích Dấu hiệu:
• Đây là truyện kể dân gian.
• Có yếu tố hoang đường, kì ảo.
• Kể về số phận và cuộc đời của một số kiểu nhân vật trong những mối quan hệ xã hội.
- Bộc lộ quan niệm đạo đức, thể hiện ước mơ về lẽ công bằng, sự chiến thắng của
cái thiện đối với cái ác của nhân dân. 2. PTBĐ: Tự sự
- Ngôi kể: kể theo ngôi thứ ba
- Dấu hiệu ngôi kể: Người kể giấu mình, gọi tên nhân vật
3. Tính cách chủ quán cơm: tham lam, ích kỉ
4. Quấy quả: làm phiền, làm ảnh hưởng đến công việc
5. Ý nghĩa: Ca ngợi sự thông minh của Mồ côi. Với cách xử kiện thông minh, tài
trí, công bằng, Mồ Côi đã bảo vệ bác nông dân thật thà thoát khỏi sự lừa bịp dối
trá của tên chủ quán
6. Cụm danh từ: một viên quan 7. Bài học:
- Không nên ích kỉ, tham lam, keo kiệt
- Nên chia sẻ, giúp đỡ người khó khăn
8. *Mở đoạn: Giới thiệu được tên nhân vật yêu thích, trong truyện nào? *Thân đoạn:
- Nhân vật ấy có những đặc điểm gì nổi bật? (về ngoại hình, hành động, ngôn ngữ,
nội tâm). Những đặc điểm đó cho thấy điều gì về phẩm chất, tính cách của nhân vật?