Phiếu bài tập Tuần 2 Quả bầu tiên Ngữ văn 6

QUẢ BẦU TIÊN
Đọc kĩ đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
Ngày xửa, ngày xưa có một chú bé con nhà nghèo, nhưng vô cùng ngoan
ngoãn và tốt bụng. Chú luôn luôn sẵn lòng giúp đỡ, quan tâm tới mọi người, và
chăm sóc mọi vật xung quanh mình. Chú bé được các loài chim yêu quý lắm. Vì
thế cứ mỗi độ xuân về, chim chóc lại ríu rít kéo nhau tới làm tổ, hót vang quanh nhà chú bé.
Một hôm, có một con Cáo ở đâu mà tới bắt chim Én ở đầu nhà chú bé. Con Én
non nớt bị rơi xuống đất gãy cánh. Chú bé vội lao ra cứu con chim. Chú bé ôm ấp,
vỗ về con Én nhỏ. Chú quyết định mang chú chim Én tội nghiệp về nhà chăm sóc,
và làm cho Én một cái tổ khác và hàng ngày chăm cho Én ăn, hết mực thương yêu
và quan tâm đến Én nhỏ. Nhờ sự chăm sóc tận tình của chú bé, Én đã dần dần lành
vết thương. Cuối thu, trời lạnh dần. Hằng ngày, khi nhìn lên trời thấy từng đàn Én
hối hả bay đi tránh rét ở phương Nam, Én phân vân nửa muốn bay theo đàn, nửa lại
lưu luyến không nỡ rời chú bé. Hiểu được lòng Én, chú bé âu yếm bảo: "Én cứ bay
theo đàn đi đến phương Nam ấm áp đi. Đến mùa xuân Én lại trở về với anh". Nói
xong chú bé tung Én lên trời. Én nhỏ chấp chới bay lên nền trời xanh. Nó nhập vào
một đàn Én lớn bay về những xứ sở ấp áp ở phương Nam, lòng lưu luyến chú bé.
Mùa xuân tươi đẹp đã tới. Én tìm về ngôi nhà đơn sơ nhưng đầm ấm tình
thương của chú bé. Nó kêu lên thành tiếng mừng vui khi thấy chú bé đang ngồi đan
sọt giữa sân. Đôi cánh Én chao liệng sà xuống và Én thả trước mặt chú bé một hạt
bầu rất to. Chú bé chọn một đám đất tốt trước nhà, vùi hạt bầu xuống đất.
Hằng ngày, chú bé ra tưới nước chăm sóc và thăm đám đất. Chẳng bao lâu, hạt
đã nảy mầm thành cây bầu. Cây bầu lớn nhanh như thổi, ra hoa, kết quả. Nhưng lạ
thay, cây bầu rất tươi tốt nhưng chỉ ra có mỗi một quả. Hàng ngày, chú bé vẫn yêu quý chăm sóc cây bầu.
Cứ thế, nhờ sự chăm sóc tận tình của chú bé, quả bầu ngày càng lớn lên. Quả
bầu cứ to mãi to mãi, to hơn nhiều các quả bầu bình thường cao to hơn cả chú bé. Chú bé vui lắm!
Đến mùa thu hoạch, chú bé muốn đem quả bầu về nhà. Nhưng quả bầu to quá,
cả nhà chú bé phải cùng nhau khiêng mới đưa được về nhà. Ai nấy cũng đều vui.
Khi bổ quả bầu ra, mọi người rất ngạc nhiên... Ôi! Thật kỳ diệu! Trong quả
bầu đầy vàng bạc, châu báu nhiều không kể xiết. Gia đình chú bé vui mừng gọi bà
con hàng xóm sang, và chia sẻ cùng họ số vàng bạc, châu báu có trong ruột quả bầu tiên.
Trong làng, có một tên địa chủ tham lam, độc ác. Hắn nghe được chuyện ấy.
Hắn cũng muốn được chim Én cho nhiều hạt bầu tiên. Hắn bèn tìm cách bắt một


con chim Én con rồi bẻ gãy cánh. Sau đó hắn giả vờ thương xót con Én rồi đem về nuôi.
Đến mùa thu, khi nhìn lên trời thấy đàn Én đầu tiên xuất hiện, hắn vội vàng
ném con Én lên trời và bảo: "Bay đi Én con! Mau đi kiếm hạt bầu tiên về đây cho
ta!" Con Én khốn khổ chập chững bay đi.
Kỳ diệu thay mùa Xuân năm sau nó cũng trở về và đem theo một hạt bầu. Lão
địa chủ tham lam hí hửng lắm. Lão nghĩ bụng "Phen này giàu to rồi !!"
Tên địa chủ hí hửng sai người đem gieo và ngày đêm canh giữ. Hắn bắt người
hầu trong nhà ngày đêm chăm sóc quả bầu, không được lơi lỏng. Quả bầu cũng lớn
nhanh như thổi, to dần, to dần...
Khi quả bầu đã già, hắn bảo mọi người khiêng về. Quả bầu thật khổng lồ, phải
mấy người thay phiên nhau mới khiêng nổi về nhà hắn.
Khi đã khiêng quả bầu về nhà, tên địa chủ tham lam đuổi tất cả mọi người ra
ngoài. Hắn đóng cửa lại rồi bổ quả bầu tiên, hí hửng với số vàng bạc châu báu sắp có.
Quả bầu vừa được bổ ra, vàng bạc châu báu chẳng thấy đâu, chỉ có rắn rết. Rắn rết
từ trong quả bầu thi nhau xông ra bò lổm ngổm khiến lão địa chủ hoảng sợ, ngã
ngửa người ra và bị rắn rết cắn chết. Thật đáng đời kẻ tham lam độc ác.
Câu 1: Văn bản trên thuộc thể loại nào? Vì sao em xác định như vậy?
Câu 2: Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích là gì? Đoạn trích
sử dụng ngôi kể thứ mấy? Dấu hiệu của ngôi kể?
Câu 3: Đối với chim én, với cây bầu và bà con hàng xóm, cậu bé đã có những hành
động gì? Qua đó em cảm nhận thế nào về cậu bé?
Câu 4: Vì sao nhà chú bé nghèo mà chú bé lại không giữ tất cả số vàng bạc châu
báu đó cho riêng mình? Điều đó giúp em hiểu thêm điều gì về nhân vật?
Câu 5: Tìm các từ ngữ miêu tả tâm trạng của Én khi đến mùa chim đi tránh rét? Vì
sao Én lại có tâm trạng ấy?
Câu 6: Chỉ ra các yếu tố kì ảo trong truyện?
Câu 7: Trong ruyện, tên địa chủ đã có những hành động xấu nào? Qua đó em cảm
nhận được gì về tính cách của nhân vật này?
Câu 8: Chuyện Quả bầu tiên ca ngợi điều gì? Phê phán điều gì?
Câu 9: Vì sao Én không trả ơn chú bé bằng vàng bạc châu báu mà lại trả ơn chú
bằng một hạt bầu? Việc làm này của Én cho thấy Én là một con chim như thế nào?
Câu 10: Chú bé có rất nhiều phẩm chất đáng quý, em thấy mình cần học tập thêm ở chú bé những điều gì ?
Câu 11: Viết đoạn văn từ 6-8 câu nêu cảm nhận của em về một nhân vật em yêu
thích trong câu chuyện trên?

ĐÁP ÁN
1. Thể loại: truyện cổ tích Dấu hiệu:
• Đây là truyện kể dân gian.
• Có yếu tố hoang đường, kì ảo.
• Kể về số phận và cuộc đời của một số kiểu nhân vật trong những mối quan hệ xã hội.
- Bộc lộ quan niệm đạo đức, thể hiện ước mơ về lẽ công bằng, sự chiến thắng của
cái thiện đối với cái ác của nhân dân. 2. PTBĐ: Tự sự
- Ngôi kể: kể theo ngôi thứ ba
- Dấu hiệu ngôi kể: Người kể giấu mình, gọi tên nhân vật 3. *Đối với chim Én
- Khi Én con bị gãy cánh vội lao ra cứu con chim, ôm ấp, vỗ về con Én nhỏ.
- Mang chú chim Én tội nghiệp về nhà chăm sóc, và làm tổ khác, chăm cho Én ăn,
hết mực thương yêu và quan tâm đến Én nhỏ cho đến khi Én lành vết thương. *Với cây bầu:
- Tưới nước chăm sóc đám đất. Hằng ngày, yêu quý chăm sóc cây bầu.
*Với bà con hàng xóm: chia sẻ vàng bạc châu báu trong quả bầu tiên *Cảm nhận về cậu bé: - Nhân hậu, tốt bụng
- Biết quan tâm, sẻ chia với người khác
- Yêu thiên nhiên, yêu thương loài vật
4. - Vì nhà chú bé tuy nghèo vật chất nhưng chú bé lại rất giàu tình thương. Chú bé
không giữ tất cả số vàng bạc châu báu đó cho riêng mình mà đem chia sẻ cho bà
con hàng xóm. Hơn nữa chú cũng là người nghèo nên rất thấu hiểu hoàn cảnh của họ.
- Điều đó giúp em hiểu thêm về tấm lòng nhân hậu, biết sẻ chia của chú bé.
5. - Các từ ngữ miêu tả tâm trạng của Én: phân vân, quyến luyến.
- Én có tâm trạng ấy vì nó mang ơn chú bé, yêu quý chú bé nên không nỡ rời đi. 6. Các yếu tố kì ảo:
+ Quả bầu kích thước lớn hơn bình thường


+ Trong quả bầu của cậu bé đầy vàng bạc, châu báu nhiều không kể xiết
+ Quả bầu của tên địa chủ bổ ra toàn rắn rết
Nếu không có yếu tố kì ảo xuất hiện câu chuyện không thể phát triển và cũng
không thể chuyển tải được những ước mơ khát vọng mà nhân dân ta ngày xưa muốn gửi gắm.
7. - Bắt một con chim Én con rồi bẻ gãy cánh, giả vờ thương xót con Én rồi đem về nuôi.
- Hắn vội vàng ném con Én lên trời hí hửng sai người đem gieo và ngày đêm canh
giữ bắt người hầu trong nhà ngày đêm chăm sóc quả bầu, không được lơi lỏng
- Đuổi tất cả mọi người ra ngoài, một mình hắn bổ quả bầu tiên.
* Tính cách của nhân vật
- Độc ác, vì mục đích cá nhân - Tham lam, ích kỉ
8. - Chuyện Quả bầu tiên ca ngợi những con người có tấm lòng nhân hậu, lương
thiện biết yêu thương, quan tâm chia sẻ sẽ nhận được hạnh phúc.
- Bên cạnh đó truyện cũng phê phán những kẻ tham lam độc ác, ắt sẽ bị trừng phạt thích đáng.
9. Én không trả ơn chú bé bằng vàng bạc châu báu mà lại trả ơn chú bằng một hạt bầu:
- Việc Én trả ơn chú bé bằng hạt bầu có thể vì các lí do sau:
+ Theo mô típ quen thuộc của chuyện cổ tích
+ Trả bằng hạt sẽ hợp lí hơn vì chim bay đi khắp nơi hay ăn quả nên biết được quả
bầu có giá trị (cũng có thể là một cách để thử lòng chú bé)
+ Chim Én nhỏ chỉ có thể tha được hạt bầu trong một quãng đường dài, không thể
mang được vàng bạc châu báu. Nên trả bằng hạt bầu là rất hợp lí
*Việc làm này của Én cho thấy Én biết cách cư xử, biết mang ơn và trả ơn người đã cứu giúp mình. 10. Bài học:
- Cần có tấm lòng nhân hậu, tốt bụng
- Biết quan tâm, sẻ chia với những người có hoàn cảnh khó khăn
- Yêu thiên nhiên, yêu thương các loài vật
11. *Mở đoạn: Giới thiệu được tên nhân vật yêu thích, trong truyện nào? *Thân đoạn:
- Nhân vật ấy có những đặc điểm gì nổi bật? (về ngoại hình, hành động, ngôn ngữ,
nội tâm). Những đặc điểm đó cho thấy điều gì về phẩm chất, tính cách của nhân vật?