Tác giả - tác phẩm Ngữ văn 10 Cánh diều (cả năm)

HỌC KÌ I
Bài 1: Thần thoại và sử thi
Văn bản: Hê-ra-clet đi tìm táo vàng I. Tác giả
- Thần thoại Hy Lạp không có tác giả cụ thể, đó là những chuyện kể được dân gian
truyền miệng và ghi chép lại cho đến ngày nay. II. Tác phẩm
1. Thể loại: Thần thoại
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Đoạn trích Hê-ra-clet đi tìm táo vàng được
trích từ thần thoại Hy Lạp.
3. Phương thức biểu đạt : tự sự
4. Người kể chuyện: Người kể chuyện ngôi thứ 3 5. Tóm tắt:
Tác phẩm kể về hành trình Hê-ra-clet đi tìm quả táo vàng. Công cuộc tìm kiếm quả
táo vàng của chàng vô cùng khó khăn, chàng đã trải qua hàng loạt những khó khăn
thử thách. Trên đường đi, chàng phải chiến đấu với cha con thần chiến tranh A-ret,
nhờ sự giúp đỡ của thần biển Nê - rê, chiến đấu với gã thần biển độc ác An-tê. Với
sự dũng cảm của mình, chàng đã cứu được thần Pro-me-te bị xiềng bởi thần Dớt.
Nhờ sự giúp đỡ của thần Pro-me-te, chàng đã đã biết cách lấy quả táo vàng là phải


nhờ thần A-lat. Hê-ra-clet giúp thần A-lat chống đỡ bầu trời và thần A-lat lấy quả
táo vàng giúp Hê-ra-clet. Lấy được táo vàng về, thần Át-lát toan lừa Hê-ra-clet gánh
luôn bầu trời giúp mình, nhưng Hê-ra-clet nhanh trí đã nhận ra âm mưu ấy và tương
kế tựu kế, thoát khỏi cái bẫy, mang táo vàng trở về. 6. Bố cục
Phần 1: Nguồn gốc và đặc điểm của cây táo vàng
Phần 2: Cuộc chiến của Hê-ra-clét với gã khổng lồ độc ác Ăng-tê.
Phần 3: Giải cứu thần Prô-mê-tê
Phần 4: Hê-ra-clét tìm gặp thần Át-lát, gánh giúp bầu trời để cho thần đi lấy táo.
7. Giá trị nội dung:
- Ca ngợi tinh thần dũng cảm, quật cường, mưu trí của Hê-ra-clet
- Thể hiện tư duy phát triển của con người Hy Lạp
8. Giá trị nghệ thuật:
- Cốt truyện chất phác, ngây thơ, thể hiện tư duy sâu sắc của người cổ đại
- Các chi tiết kì ảo hoang đường sử dụng phong phú
- Nghệ thuật miêu tả nhân vật chi tiết, sâu sắc
III. Tìm hiểu chi tiết
1. Nguồn gốc và đặc điểm của cây táo vàng a. Nguồn gốc
- Ban đầu cây táo vàng có quả vàng vốn là của thần Đất Gai-a vĩ đại, mẹ của muôn loài
- Sau đó Gai-a đã đem cây táo vàng này tặng cho nữ thần Hê-ra nhân ngày nữ thần
Hê-ra kết hôn với đấng phụ vương Dớt.
- Hê-ra mang cây táo vàng về trồng trong một khu vườn của mình, khu vườn này rất
thâm nghiêm và cách nơi thần Át- lát đang giơ vai đội trời không xa.
- Hê-ra đã giao khu vườn cho con rồng La-đông và ba tiên nữ Nanh-phơ canh giữ
để ngăn ngừa người lạ xâm nhập


=> Khu vườn được trông nom rất cẩn thận, nghiêm ngặt, khó có thể vào được.
2. Cuộc chiến của Hê-ra-clét với gã khổng lồ độc ác Ăng-tê
Cuộc chiến vô cùng quyết liệt a. Lần thứ nhất
- Ba lần quật Ăng-tê xuống đất tưởng đã chết nhưng thoáng cái hắn lại bật dậy
=> Không thể hạ gục được Ăng-tê vì hắn được thần Đất Mẹ Gai-a tiếp sức b. Lần thứ hai
- Tìm được điểm mạnh của Ăng-tê và tiêu diệt chúng
- Lừa một miếng sơ hở, nhấc bổng chân khỏi mặt đất rồi xoay ngược đầu xuống dưới đất
- Ăng-tê lần này chết hẳn
=> Hera-clet là chàng trai thông minh, mưu trí, và có sức mạnh phi thường
3. Giải cứu thần Prô-mê-tê
- Chàng chứng kiến cảnh thần Dớt trừng phạt Prô-mê-tê đã động lòng thương xót,
chiến đấu dũng cảm với đại bàng để giải cứu
- Prô-mê-tê bị thần Dớt sai lũ tay sai đóng đanh xiềng vào núi đá, sai đại bàng hàng
ngày đến mổ bụng ăn gan, nhưng buồng gan đó là bất tử
- Chàng leo lên đỉnh núi, giương cung, buông dây, đại bàng ngã xuống đất và cởi trói cho Prô-mê-tê
- Để đèn ơn cứu mạng, Prô-mê-tê cho biết là Hê-ra-clet không thể tự mình hái được
táo vàng mà phải nhờ thần Át-lát mới xong
=> Hê-ra-clet là người anh hùng có trái tim nhân hậu, không thể ngó lơ trước sự đày
đọa, đau khổ của người khác
4. Hê-ra-clét tìm gặp thần Át-lát, gánh giúp bầu trời một lát để cho thần đi lấy táo.
- Hê-ra-clet nhận lời đề nghị giơ vai gánh giúp bầu trời để thần Át-lat đi lấy táo vàng giúp


=> Việc làm rất nặng nhọc đối với người khỏe mạnh như chàng “ loạng choạng”, “ mồ hôi vã như tắm”
- Lấy được táo vàng về, thần Át-lat định lừa chàng gánh luôn cả bầu trời mãi mãi
- Hê-ra-clet nhận ra ý đồ xấu xa, đen tối nên đã nhanh trí thoát khỏi bẫy
- Trả lại gánh nặng bầu trời cho thần Át-lat và đem ba quả táo vàng trở về Mi-xen
=> Sự mưu trí, nhanh nhẹn, sức mạnh phi thường
Kết luận: Ý chí đấu tranh giành lại công bằng, sự quyết tâm, kiên định vượt lên trên
tất cả những khó khăn, thử thách để đạt được mục tiêu cuối cùng.
Văn bản: Chiến thắng Mtao Mxây I. Tác phẩm
1. Thể loại: Sử thi
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Đoạn trích Chiến thắng Mtao - Mxay nằm ở
phần giữa của sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê-đê.
3. Phương thức biểu đạt : Tự sự
4. Người kể chuyện: Người kể chuyện ngôi thứ 3 5. Tóm tắt:
“Chiến thắng Mtao-Mxay” kể về cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao-Mxay. Mtao
Mxay lợi dụng lúc tù trưởng Đăm Săn đi vắng đã mang quân sang định cướp vợ Hơ