Bài tập Nói quá lớp 7 (có đáp án)

9. NÓI QUÁ A . LÝ THUY Ế T 1. Khái niệm
- Tên gọi khác: ngoa dụ,thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu, ngoa ngữ, nói ngoa.
- Là phép tu từ phóng đại quy mô, tính chất, đặc điểm của đối tượng nhằm làm nổi rõ
đặc trưng bản chất của đối tượng miêu tả, gây sự chú ý, tăng cường sức biểu cảm.
Ví dụ: Thương em chẳng biết để đâu
Để quán quán đổ, để cầu cầuxiêu. (Ca dao) 2. Cấu tạo
- Nói quá được diễn tả bằng hình ảnh miêu tả có tính chất cường điệu, phóng đại.
- Nói quá chỉ có một vế: vế hình ảnh miêu tả (B). Vế nội dung cần nói tới, cần nhấn
mạnh (A) ẩn đi, phải ngẫm nghĩ mới hiểu.
- Nói quá thường được biểu hiện qua hình thức so sánh phóng đại hoặc một sự miêu tả phi thực. 3. Phân loại
Xét theo phương diện được phóng đại của đối tượng, chúng ta có các loại sau:
3.1. Nói quá quy mô, kích thước của sự vật, hiện tượng
Con rận bằng con ba ba
Nửa đêm nó ngáy cả nhà thất kinh.
Hàng xóm vác gậy đi rình
Té ra con rận trong mình bò ra. (Ca dao)
3.2. Nói quá tính chất, đặc điểm của sự vật, hiện tượng Ví dụ:
(1) Nói ngọt lọt đến xương. (Tục ngữ)
(2) Nghe đồn bác mẹ anh hiền,
Cắn cơm không bể, cắn tiền bể hai. (Ca dao) 4. Tác dụng
- Nói quá có tác dụng nhận thức, tác dụng biểu cảm và gây ấn tượng.
- Cách diễn tả khác thường, nhiều khi rất vô lý của phép nói quá gây sự chú ý, tạo ra sức hấp dẫn đặc biệt.
Ví dụ: Tên lửa của chúng tôi có thể bắn trúng mắt một con ruồi bay trong vũ trụ.
(Nhikita Khrushôp, Tổng Bí thư ĐCS Liên Xô, trả lời phóng viên phương Tây, 1961)
- Nói quá được dùng nhiều trong sử thi, anh hùng ca, thơ văn trữ tình, thơ văn châm biếm, trào phúng.
Ví dụ: Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi!
(Nguyễn Trãi, Bình Ngôđại cáo)
- Nói quá cũng hay được dùng trong khẩu ngữ tiếng Việt.
Nghe hắn ninh sượng cả mặt. (Khẩu ngữ)
Làm mửa mật vẫn không xong. (Khẩu ngữ) B. BÀI TẬP THỰC HÀNH
Bài 1. Tìm biện pháp nói quá trong các câu sau:
1. Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu
gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến chi kì nát vụn mới thôi. (Nguyên Hồng)
2. Nếu người quay lại ấy là người khác thì thật là một trò cười tức bụng cho lũ bạn tôi,
chúng nó khua guốc inh ỏi và nô đùa ầm ĩ trên hè. Và cái lầm đó không những làm tôi
thẹn mà còn tủi cực nữa, khác gì cái ảo ảnh của một dòng nước trong suốt chảy dưới
bóng râm đã hiện ra trước mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục dưới sa mạc. (Nguyên Hồng)
3. Cai lệ vẫn giọng hầm hè:
- Nếu không có tiền nộp sưu cho ông bây giờ, thì ông sẽ dỡ cả nhà mày đi, chửi mắng thôi à! (Ngô Tất Tố)
4. Tôi nghĩ đến mấy quyển sách quý của tôi. Tôi quý chúng có lẽ còn hơn những ngón tay tôi. (Nam Cao)
5. Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông. (Ca dao)
6. Ngó lên nuộc lạt mái nhà,
Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu. (ca dao)
7. Thương em chẳng biết để đâu
Để quán quán đổ, để cầu cầu xiêu. (Ca dao) 8. Con rận bằng con ba ba
Nửa đêm nó ngáy cả nhà thất kinh.
Hàng xóm vác gậy đi rình
Té ra con rận trong mình bò ra. (Ca dao)
9. Nói ngọt lọt đến xương. (Tục ngữ)
10. Nghe đồn bác mẹ anh hiền,
Cắn cơm không bể, cắn tiền bể hai. (Ca dao)
11. Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi!
(Nguyễn Trãi, Bình Ngô đại cáo)
12. Nghe hắn ninh sượng cả mặt. (Khẩu ngữ)
13. Làm mửa mật vẫn không xong. (Khẩu ngữ)
14. [...] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. (Nam Cao, Chí Phèo)
15. Lỗ mũi mười tám gánh lông,
Chồng yêu, chồng bảo tơ hồng trời cho. Đêm nằm thì ngáy o o,
Chồng yêu, chồng bảo ngáy cho vui nhà. (Ca dao)
16. Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế,
Mở miệng cười tan cuộc oán thù.
Thân ấy hãy còn, còn sự nghiệp,
Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu (Phan Bội Châu)
17. Tiếng hát trong như suối Ngọc Tuyền
Êm như hơi gió thoảng cung tiên. (Thế Lữ)
18. Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. (Hồ Chí Minh)
19. Đau lòng kẻ ở người đi
Lệ rơi thấm đá, tơ chia rũ mành. (Nguyễn Du)
20. Ôi sức trẻ! Xưa trai Phù Đổng
Vươn vai, lớn bổng dậy nghìn cân. (Tố Hữu)
21. Miệng cười như thể hoa ngâu
Cái khăn đội đầu như thể hoa sen
22. Hỡi cô tát nước bên đàng
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi (Ca dao)
23. Rồi Đăm Săn múa khiên. Một bước nhảy, chàng vượt qua mấy đồi tranh. Một bước
lùi, vượt qua mấy đồi mía. Tiếng gió khiên rít vù vù như dông bão, cây cối nhà cửa ở
xung quanh cũng nghiêng ngả...
24. Múa trên cao, tiếng khiên kêu như gió lốc gào. Múa dưới thấp, tiếng khiên kêu như
tiếng nhạc rung. Múa đi, múa lại, mỗi bước nhảy vượt qua ba ngọn đồi, đồi sụt lở. Mỗi