Đề thi cuối học kì 2 Ngữ Văn 10 Cánh diều có đáp án (Đề 4)

SỞ GD&ĐT TỈNH
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2022 – 2023
Môn: Ngữ văn – Lớp 10 ĐỀ SỐ 4
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm)
Đọc bài thơ sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: NGÔN CHÍ BÀI 10
Cảnh tựa chùa chiền, lòng tựa thầy.
Có thân chớ phải lợi danh vây.
Đêm thanh hớp nguyệt nghiêng chén,
Ngày vắng xem hoa bẻ cây.
Cây rợp chồi cành chim kết tổ,
Áo quang mấu ấu cá nên bầy.
Ít nhiều tiêu sái lòng ngoài thế,
Năng một ông này đẹp thú này.
(Đào Duy Anh, Nguyễn Trãi toàn tập, NXB Khoa học xã hội, 1976)
Câu 1. Bài thơ “Ngôn chí bài 10” thuộc sáng tác nào sau đây của Nguyễn Trãi? A. Văn chính luận B. Thơ chữ Hán C. Thơ Nôm D. Thơ tự thuật
Câu 2. Dòng nào nói lên đối tượng trữ tình của bài thơ? A. Cảnh chùa B. Đêm trăng C. Ao cá
D. Cuộc sống điền viên nơi thôn quê


Câu 3. Hình ảnh thơ trong “Ngôn chí bài 10” có đặc điểm nổi bật nào sau đây?
A. Hình ảnh thơ tươi sáng B. Hình ảnh xưa cũ
C. Hình ảnh gần gũi, quen thuộc
D. Hình ảnh tưởng tượng
Câu 4. Câu nào sau đây nói lên nội dung hai câu đề?
A. Sức sống nơi làng quê
B. Cảnh vật, lòng người C. Thú vui tao nhã
D. Ít vướng bận, vui sống
Câu 5. Câu thơ “Cảnh tựa chùa chiền, lòng tựa thầy” được hiểu là:
A. Quang cảnh vắng như chùa Bà Đanh
B. Quang cảnh thanh tĩnh như cảnh chùa, lòng người trong sạch như lòng thầy chùa chân tu
C. Lòng người lạnh băng, dửng dưng như thầy chùa chân tu
D. Lòng người như cảnh tĩnh lặng, hoang vắng
Câu 6. Nghệ thuật đối thể hiện ở hai dòng thơ nào?
A. Hai câu đề, hai câu luận
B. Hai câu luận, hai câu kết
C. Hai câu kết, hai câu thực
D. Hai câu thực, hai câu luận
Câu 7. Bài thơ “Ngôn chí bài 10” đã thể hiện:
A. Tình yêu thiên nhiên say đắm, nồng nàn của bậc hiền nhân
B. Sự gắn bó với làng quê của một nông dân hồn hậu, chất phác
C. Cách thưởng thức thiên nhiên của một nghệ sĩ
D. Thiên nhiên thấm đẫm nỗi buồn của thi nhân


Câu 8. Dòng nào nêu lên đặc điểm thiên nhiên trong bài thơ “Ngôn chí bài 10”?
A. Cảnh trí thiên nhiên tươi đẹp, với màu sắc, âm thanh tươi tắn, rộn ràng
B. Hiện lên rất đa dạng, sinh động, có sức sống riêng
C. Những nét phác họa hết sức tài tình về vẻ đẹp hùng vĩ
D. Thiên nhiên thấm đẫm nỗi buồn của thi nhân
Câu 9. Phân tích nghệ thuật đối đặc sắc và vẻ đẹp tâm hồn của thi nhân được thể
hiện qua hai câu thực của bài thơ?
Câu 10. Cảm nhận của em về bức tranh chân dung tinh thần Nguyễn Trãi qua bài
thơ “Ngôn chí bài 10”. (Viết từ 6 – 8 dòng)
Phần II. Viết (4,0 điểm)
Anh/ chị hãy phân tích, đánh giá nhân vật Trương Phi qua đoạn trích “Hồi trống Cổ
Thành” (Tam quốc diễn nghĩa – La Quán Trung). HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm) Câu Đáp án Điểm Câu 1 C. Thơ Nôm 0,5 điểm
Câu 2 D. Cuộc sống điền viên nơi thôn quê 0,5 điểm
Câu 3 C. Hình ảnh gần gũi, quen thuộc 0,5 điểm
Câu 4 B. Cảnh vật, lòng người 0,5 điểm
B. Quang cảnh thanh tĩnh như cảnh chùa, lòng người trong sạch Câu 5 0,5 điểm
như lòng thầy chùa chân tu
Câu 6 D. Hai câu thực, hai câu luận 0,5 điểm
Câu 7 A. Tình yêu thiên nhiên say đắm, nồng nàn của bậc hiền nhân 0,5 điểm
Câu 8 B. Hiện lên rất đa dạng, sinh động, có sức sống riêng 0,5 điểm
Câu 9 HS phân tích nghệ thuật đối đặc sắc và vẻ đẹp tâm hồn thi nhân 1,0 điểm qua hai câu thực:

- Hai câu thực:
Đêm thanh hớp nguyệt nghiêng chén
Ngày vắng xem hoa bẻ cây
- Nghệ thuật đối – chính đối: Mỗi câu trình bày một sự việc ở thời
điểm khác nhau nhưng cùng nói lên một ý – lối sống thanh cao
của tao nhân mặc khách diễn ra nơi thôn quê với trăng gió, cây và hoa…
+ Đêm trăng thanh uống rượu nghiêng chén uống cả ánh trăng.
Trăng soi bóng trong chén, lắng vào hồn thi nhân… uống rượu thưởng trăng.
+ Ngày ngắm hoa, chăm cây, tỉa cành…
- HS tự cảm nhận bằng cảm cảm xúc riêng của mình nhưng cần
thể hiện các nét chính về bức chân dung tinh thần của Nguyễn Trãi qua bài thơ.
- Tham khảo các ý chính sau:
+ Lòng người trong sạch như lòng thầy chùa chân tu, không
Câu vướng bận danh lợi. 1,0 điểm 10
+ Mở rộng tâm hồn, giao hòa cùng cảnh vật thôn quê: uống rượu
ngắm trăng, hoa; chăm cây cảnh; ngắm chim làm tổ trên cây; cá
bơi từng đàn dưới nước,…
+ Không quan tâm sự đời thấy lòng thanh thản với những thú vui đẹp,…
Phần II. Viết (4,0 điểm) Câu Đáp án Điểm