Đề thi cuối học kì 2 Ngữ Văn 10 Cánh diều có đáp án (Đề 5)

SỞ GD&ĐT TỈNH ĐỀ THI HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2022 – 2023
Môn: Ngữ văn – Lớp 10 ĐỀ SỐ 5
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
CHO NGƯỜI KHÁC NIỀM TỰ HÀO
Trong quyển Những kỉ niệm đời tôi với Maeterlinck (Souvenirs, My life
with Maeterlinck), Georgette Leblanc kể về sự chuyển hóa kì diệu của 1 “nàng lọ
lem” người Bỉ như sau:
“Một cô phục vụ ở khách sạn lân cận mang thức ăn đến cho tôi. Người ta
gọi cô là “Marie rửa bát” vì cô bắt đầu nghề nghiệp của mình bằng công việc bị
nhiều người coi thường này. Nhìn chung, dưới ánh mắt người đời, cô là 1 cô bé lọ
lem đúng cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.
Một hôm, khi cô mang đĩa mì ống tới cho tôi, tôi nói: “Marie này, ở cô có
rất nhiều điểm đáng yêu, cô có biết không?”. Marie đứng lặng trong giây lát, gần
như ngưng thở. Sau đó cô đặt cái đĩa lên bàn và nói: “Thưa bà, cháu chưa nghĩ
đến điều đó bao giờ”. Cô không nói thêm điều gì nữa mà chỉ lặng lẽ lui ra. Từ
ngày hôm đó, những thay đổi kì lạ bắt đầu xuất hiện ở cô gái thầm lặng ấy. Tin
rằng mình có nhiều điều tốt đẹp mà mọi người chưa biết, cô bắt đầu chăm sóc
gương mặt và dáng hình mình 1 cách kĩ lưỡng. Và rồi bao vẻ thanh xuân bị vùi lấp
bấy lâu nay bỗng trỗi dậy trong cô. Hai tháng sau, cô báo tin sẽ kết hôn với người
của ông bếp trưởng. Cô nói: “Cháu sẽ trở thành 1 quý bà!” rồi cô cảm ơn tôi. Tôi


vô cùng cảm động khi nghĩ rằng chỉ với 1 câu nói ngắn ngủi ấy, tôi đã giúp cô thay
đổi cả cuộc đời.”
Georgette Leblanc đã cho “Marie rửa bát” niềm tin và động lực để vươn
lên. Và Marie đã lấy niềm tin và động lực ấy làm điểm tựa để thay đổi cuộc đời mình.
Trong đời thường, cho người khác 1 thanh danh là quan trọng; nhưng phê bình một
người mà vẫn giữ được danh dự cho người ấy còn quan trọng hơn gấp nhiều lần.
Chuyện kể rằng, 1 buổi sáng, nha sĩ Martin Fitzhugh ở Dublin, Ireland, bị bệnh
nhân than phiền cái bình kim loại đựng nước súc miệng không được sạch sẽ lắm.
Thực ra, người bệnh dùng cái cốc bằng giấy chứ không phải cái bình, nhưng rõ
ràng để 1 vật kém vệ sinh trong phòng khám là điều không nên chút nào. Sau giờ
làm việc, nha sĩ Fitzhugh viết 1 bức thư ngắn cho Brigit, người giúp việc thường
đến văn phòng ông 2 lần mỗi tuần để dọn dẹp. Ông viết như sau:
Chị Bridgit thân mến!
Tôi ít khi gặp chị. Nên tôi nghĩ mình phải tranh thủ để cám ơn chị về công việc dọn
dẹp rất tốt mà chị làm. Nhân tiện, tôi xin đề nghị thế này: Hiện tại, 2 giờ dọn dẹp,
mỗi tuần 2 lần là quá ít, xin chị cứ tùy ý đến làm việc thêm 1 giờ nữa bất cứ lúc
nào chị cảm thấy thuận tiện để làm những việc như lau chùi các bình, lọ, cốc... Dĩ
nhiên, tôi sẽ trả thêm tiền ngoài giờ cho chị.
“Ngày hôm sau, khi tôi bước vào phòng làm việc”, ông Fitzhugh kể, “bàn ghế láng
bóng, còn ở phòng răng, mọi thứ - kể cả bình nước đều sạch sẽ, sáng choang và
nằm ngay ngắn đúng vị trí của chúng.
Cố gắng này vượt xa những biểu hiện thông thường của chị. Mà chị cũng chẳng
làm thêm 1 giờ nào hết. Chị muốn tỏ ra xứng đáng với sự tin cậy, lời khen ngợi của tôi”.


Ruth Hopkins, cô giáo dạy lớp bốn ở Brooklyn, New York, phải đương đầu
với một khó khăn lớn. Năm học này lớp của cô sẽ có Tommy, cậu học trò được
xem là bất trị nhất nổi tiếng nhất trường. Thầy giáo lớp ba của cậu luôn than phiền
về cậu. Cậu không chỉ nghịch ngợm theo kiểu thông thường mà còn đánh nhau,
trêu chọc bạn gái, ngang ngược với thầy cô. Mọi giáo viên đều nói rằng càng lớn
cậu càng tệ hơn. Ưu điểm duy nhất của cậu là khả năng tiếp thu nhanh và làm bài tập ở lớp rất nhanh.
Cô Hopkins quyết định đương đầu với “vấn đề Tommy” ngay lập tức. Sau
khi chào các học sinh mới, cô khen từng em một: “Rose à! Chiếc áo của em rất
xinh”, “Alicia này! Cô nghe nói em vẽ rất đẹp”. Khi đến bên cạnh Tommy, cô
nhìn thẳng vào mắt cậu và nói: “Tommy! Cô biết em là 1 người có tài lãnh đạo. Cô
sẽ nhờ em giúp cô làm cho lớp này thành lớp giỏi nhất khối lớp 4 năm nay, được
không?”. Cô nhấn mạnh điều này trong những ngày đầu tiên bằng cách khen ngợi
Tommy trong mọi việc cậu làm và rằng điều này chứng minh cậu là 1 học trò giỏi
như thế nào. Có lời khen và danh dự này, cậu bé chín tuổi ấy quyết tâm gìn giữ. Và
quả thật, cậu đã không làm cô giáo và mọi người thất vọng vào cuối năm học
đó. Gần như bất cứ người nào trên đời cũng đều như vậy chứ không chỉ là những
cậu bé hay cô bé. Một cách đơn giản để đánh thức những đức tính tốt đẹp trong
con người mình là tin rằng mình có ít nhất 1 đức tính tốt nào đó. Như thế, dù trên
thực tế chúng ta chưa có nó thì sau đó, chúng ta sẽ hành xử như chúng ta đã có đức tính đó vậy.
“Nếu muốn khuyến khích 1 điều gì ở ai đó, bạn hãy làm như điều ấy chính là
đặc điểm vượt trội của người đó. Họ nhất định sẽ nỗ lực phi thường để trở nên như
thế.” - Dale Carnegie. “Trong cách đối nhân xử thế, nếu ta đối xử với 1 người như
thế nào thì anh ta sẽ trở thành người như thế ấy.” - Joham Wolfgang von Goethe.
(Trích Đắc Nhân Tâm, Dale Carnegie)


Câu 1. Văn bản trên thuộc kiểu văn bản nào? Vì sao?
A. Văn bản nghị luận vì bàn về một vấn đề cụ thể
B. Văn bản nghị luận vì dùng lí lẽ, ý kiến và dẫn chứng thuyết phục người đọc
C. Văn bản nghị luận vì có ý kiến, lí lẽ, dẫn chứng D. Cả ý A và B
Câu 2. Luận đề của văn bản trên được thể hiện là: A. Đoạn đầu văn bản B. Nhan đề C. Cuối văn bản D. Đầu các luận điểm
Câu 3. Dòng nào nói lên tác dụng chủ yếu của các đoạn in nghiêng trong văn bản?
A. Là dẫn chứng để phân biệt với các yếu tố trong văn bản nghị luận
B. Là truyện kể làm căn cứ để bàn luận
C. Là lí lẽ phân tích biểu hiện của từng luận điểm
D. Là bình luận về tính đúng đắn của vấn đề
Câu 4. Vì sao lại có những thay đổi kì lạ ở “Marie rửa bát” – cô gái thầm lặng?
A. Vì cô ấy tin rằng mình có nhiều điều tốt đẹp hơn mà mọi người chưa biết
B. Vì cô bắt đầu chăm sóc gương mặt và dáng hình mình một cách kĩ lưỡng nên phát hiện ra mình đẹp
C. Vì Leblanc đã cho “Marie rửa bát” niềm tin và động lực để vươn lên
D. Vẻ thanh xuân bị vùi lấp bấy lâu nay bỗng trỗi dậy trong cô
Câu 5. Câu chuyện về nha sĩ Fitzhugh viết một bức thư ngắn gửi chị giúp việc
Bridgit đã chứng minh điều gì?
A. Cho con người niềm tin và động lực để vươn lên, họ sẽ chứng minh mình
B. Phê bình bằng cách khích lệ, thể hiện niềm tin, họ sẽ tỏ ra xứng đáng với sự tin cậy, khích lệ