Ngữ liệu ngoài sgk lớp 10 phần Truyện sử thi

1. Ngữ liệu 1:
1.1. Văn bản ngữ liệu CHIẾNTHẮNGMTAOMXÂY(trích)
[. .] Thế là, bà con xem, nhà Đăm Săn đông nghịt khách, tôi tớ chật ních cả nhà ngoài.
Các khách tù trưởng đều từ phương xa đến. Còn Đăm Săn, bà con xem, chàng nằm trên võng,
tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa. Chàng mở tiệc ăn uống linh
đình, thịt lợn, thịt trâu ăn không ngớt, thịt lợn ăn đến cháy đen hết ống le(1), thịt dê ăn đến
cháy đen hết ống lồ ô, máu bò máu trâu đọng đen khắp sàn hiên, dây cồng dây chiêng giăng
như mạng nhện, chỉ vàng chỉ đỏ như hoa dam piết(2). Cảnh đó, đời ông bác ông cậu xưa kia làm gì có!
Bà con xem, chàng Đăm Săn uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không
biết chán. Cả một vùng nhão ra như nước. Lươn trong hang, giun trong bùn, rắn hổ, rắn mai
đều chui lên nằm trên cao sưởi nắng. Ếch nhái dưới gầm nhà, kì nhông ngoài bãi thì kêu lên
inh ỏi suốt ngày đêm. Các chàng trai, cô gái đi lại tấp nập, rộn ràng. Cảnh làng một tù
trưởng nhà giàu trông sao mà vui thế! Rõ ràng là tù trưởng Đăm Săn đang giàu lên, chiêng
lắm la nhiều. Rõ ràng là Đăm Săn có chiêng đống voi bầy, có bè bạn như nêm như xếp. Làm
sao mà có được một tù trưởng, đầu đội khăn nhiễu, vai mang nải hoa, đánh đâu đập tan đó,
vay đâu phá nát đó như chàng?
Vì vậy, danh vang đến thần, tiếng lừng khắp núi, đông tây đâu đâu cũng nghe danh tiếng
Đăm Săn. Từ khắp mọi miền, người ta khiêng rượu, khiêng lợn đến. Cả miền Ê-đê Ê-ga(3) ca
ngợi Đăm Săn là một dũng tướng chắc chết mười mươi cũng không lùi bước. Ngưc quấn cheo
một tấm mền chiến, mình khoác một tấm áo chiến, tai đeo nu, sát bên mình nghênh ngang đu
giáo gươm, đôi mắt long lanh như mắt chim ghếch(4) ăn hoa tre, chàng Đăm Săn hiện ra là
một trang tù trưởng mới giàu lên, đang tràn đầy sức trai, tiếng tăm lừng lẫy. Bắp chân chàng
to bằng cây xà ngang. Bắp đùi chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đưc, hơi thở
chàng ầm ầm tưa sấm dậy, chàng nằm sấp thì gãy rầm sàn, chàng nằm ngưa thì gãy xà dọc:
Đăm Săn vốn đã ngang tàng(5) từ trong bung me.
Tiệc tùng linh đình, ăn uống đông vui keo dài suốt cả mùa khô. Đến đây, rượu đã nhạt,
che đã phai(6), ai ở đâu về đấy, khách lần lượt ra về.”
(Theo Nguyễn Hữu Thấu dịch, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1998)
(1) Le: một loài cây rừng, hình dạng ống cây trúc, thân nhỏ và cứng.
(2) Hoa dam piết: một loài hoa rừng màu đỏ tươi.
(3) Ê-đê Ê-ga: người Ê-đê dùng từ này để gọi tất cả các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên.
(4) Chim ghếch: một loài chim rừng.
(5) Có thể hiểu theo nghĩa: tính ngang tàng, không hề biết sợ ai, không hề biết sợ gì.
(6) Ché đã phai: Cách nói của người Ê-đê mang hàm nghĩa ché đã cạn.
1.2. Bộ câu hỏi đọc hiểu và viết
1.2.1. Câu hỏi đọc hiểu
Câu 1: Xác định thể loại của văn bản trên?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 2: Xác định nhân vật chính trong văn bản trên.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 3: Ở đoạn trích trên, vì sao tác giả dân gian dành nhiều câu miêu tả cảnh ăn mừng chiến thắng?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 4: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 5: Lễ hội ăn mừng chiến thắng của Đăm Săn kéo dài trong bao lâu?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 6: Văn bản trên dùng lời kể chuyện ở ngôi thứ mấy?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 7: Không khí ăn mừng của buôn làng đối với chiến thắng của Đăm Săn như thế nào?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 8: Buôn làng thể hiện tình cảm của họ đối với Đăm Săn?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 9: Nội dung chính của văn bản trên là gì?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 10: Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ có trong đoạn trích sau: “Băp
chân chang to băng cây xa ngang. Băp đui chang to băng ông bê, sưc chang ngang sưc voi
đưc, hơi thơ chang âm âm tưa sâm dây, chang năm sâp thi gay râm san, chang năm ngưa
thi gay xa doc: Đăm Săn vôn đa ngang tang(5) tư trong bung me.”
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
1.2.2. Câu hỏi viết
Câu 1: Từ nội dung văn bản ở phần Đọc hiểu, viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ)
trình bày cảm nhận của anh/ chị về vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn. Gợi ý:
- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng
+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).
+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.
- Xác định đúng vấn đề nghị luận
+ Trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn. - Hệ thống ý
+ Vẻ đẹp của Đăm Săn:
. Sức mạnh phi thường: bắp chân, bắp đùi, hơi thở, thân hình được so sánh phóng đại với voi,
sấm… → biểu tượng cho sức mạnh của cộng đồng.
. Tài năng và khí phách: chiến thắng kẻ thù, trở thành tù trưởng hùng mạnh, danh tiếng vang xa.
. Vẻ đẹp của người thủ lĩnh cộng đồng: đông đảo tù trưởng, dân làng đến dự tiệc → thể hiện uy tín và vị thế. + Nghệ thuật khắc họa:
. Ngôn ngữ giàu hình ảnh, sử dụng so sánh, phóng đại, trùng lặp.
. Nhịp điệu sử thi hùng tráng, tôn vinh vẻ đẹp anh hùng.
. Qua đó thể hiện niềm yêu quý, tự hào và ngợi ca của cộng đồng dành cho người tù trưởng lý tưởng.
- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục
+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.
+ Thể hiện được suy nghĩ, cảm nhận về vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn.
- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:
+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả. - Sáng tạo
+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.
Đoạn văn tham khảo
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….