Ngữ liệu ngoài sgk lớp 10 phần Truyện ngắn, tiểu thuyết

1. Ngữ liệu 1:
1.1. Văn bản ngữ liệu DÌ HẢO (Trích) (Nam Cao)
Dì Hảo chẳng nói năng gì. Dì nghiến chặt răng để cho khỏi khóc nhưng mà dì cứ khóc.
Chao ôi! Dì Hảo khóc. Dì khóc nức nở, khóc nấc lên, khóc như người ta thổ. Dì thổ ra nước
mắt. Nhưng đã vội phí nước mắt làm gì nhiều đến thế. Vì dì còn phải khóc hơn thế nhiều, khi
hắn chán chửi, bỏ nhà mà đi, bỏ dì bơ vơ, đau ốm, để tìm cơm rượu. Trách làm gì hắn, cái
con người bắt buộc phải tàn nhẫn ấy? Hắn phải ăn, phải uống, phải vui thú, đó là đời của
hắn. Dì Hảo què liệt không còn những cái ấy để mà cho. Không, dì có trách chi con người
tàn nhẫn ấy. Cũng như dì đã không trách bà tôi đã làm ngơ không cấp đỡ cho dì. Bà tôi có
còn giàu như trước nữa đâu? Người đã già, đã ốm yếu, và khổ cực thay! Đã nghèo như lúc
còn hăm hai. Cái cơ nghiệp người gây dựng thầy tôi buôn bán thua lỗ, chúng tôi học hành
tổn phí nhiều, đã tan tác đi theo gió bốn phương. Người chỉ có thể đem đến cho dì Hảo mỗi
ngày một xu quà, và rất nhiều nước mắt. Và rất nhiều lời than thở.
(Trích Dì Hảo –Tuyển tập truyện ngắn Đôi mắt, Nam Cao, NXB VH, 2017, tr. 208)
1.2. Bộ câu hỏi đọc hiểu và viết
1.2.1. Câu hỏi đọc hiểu
Câu 1: Những nhân vật nào được nhắc đến trong đoạn trích?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 2: Trong đoạn trích, tại sao dì Hảo không thể trách được người chồng tàn nhẫn của mình?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 3: Đoạn trích được viết theo đề tài nào?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 4: Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu sau: Dì khóc nức nở, khóc nấc lên,
khóc như người ta thổ.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 5: Nội dung chính của đoạn trích là gì?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 6: Bi kịch lớn nhất của dì Hảo trong đoạn trích là gì?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 7: Nhân vật “hắn” đã khiến cho dì Hảo phải sống một cuộc đời như thế nào?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 8: Anh/chị hiểu như thế nào về câu văn “Người chỉ có thể đem đến cho dì Hảo mỗi
ngày một xu quà, và rất nhiều nước mắt. Và rất nhiều lời than thở.” trong đoạn trích?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 9: Tình cảnh của dì Hảo giúp anh/chị hiểu gì về thân phận người phụ nữ trong xã
hội Việt Nam trước Cách mạng?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
1.2.2. Câu hỏi viết
Câu 1: Từ nội dung văn bản ở phần Đọc hiểu, viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ)
trình bày nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật của Nam Cao. Gợi ý:
- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng
+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).
+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.
- Xác định đúng vấn đề nghị luận
+ Trình bày suy nghĩ về vấn đề: Trình bày nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật của Nam Cao. - Hệ thống ý
a. Miêu tả tâm lí tinh tế qua ngôn ngữ và hành động
+ Nam Cao khắc họa tâm trạng đau khổ, tủi cực của dì Hảo bằng ngôn ngữ giàu cảm xúc và
chi tiết chân thực: “Dì nghiến chặt răng để khỏi khóc nhưng dì cứ khóc”, “khóc nức nở, khóc
nấc lên, khóc như người ta thổ”.
→ Cách miêu tả liên hoàn, dồn dập cho thấy nỗi đau bật ra ngoài ý chí, vượt khỏi sự kìm nén.
b. Miêu tả tâm lí bằng dòng độc thoại nội tâm
+ Lời kể xen lẫn suy nghĩ, cảm xúc của người kể chuyện khiến tâm lí nhân vật hiện ra tự nhiên, gần gũi.
+ Giọng văn trĩu nặng thương cảm, đầy xót xa: “Trách làm gì hắn, cái con người bắt buộc phải tàn nhẫn ấy?”.
→ Nam Cao không chỉ kể chuyện mà còn phân tích, soi chiếu tâm lí con người bằng con mắt nhân đạo.
c. Tính nhân đạo trong miêu tả tâm lí
+ Qua việc hiểu và cảm thông cho nỗi đau của dì Hảo, Nam Cao thể hiện tình thương sâu sắc
với những kiếp người bất hạnh, đặc biệt là người phụ nữ nghèo khổ.
→ Nghệ thuật miêu tả tâm lí của ông luôn gắn với tấm lòng yêu thương con người.
- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục
+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.
+ Trình bày rõ quan điểm, nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật của Nam Cao.
- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:
+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả. - Sáng tạo
+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.
Đoạn văn tham khảo
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….