Đề thi Cuối kì 1 Ngữ văn 9 Cánh diều 2024 (Đề 1)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN ……………………..
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ I
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9
(Thời gian làm bài: 90 phút) ĐỀ SỐ 1
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu: VỊNH HẠ LONG
Vịnh Hạ Long là một thắng cảnh có một không hai của đất nước Việt Nam.
Cái đẹp của Hạ Long trước hết là sự kì vĩ của thiên nhiên. Trên một diện tích hẹp mọc lên hàng nghìn đảo nhấp nhô khuất khúc như rồng chầu phượng múa. Đảo có chỗ sừng sững chạy dài
chỗ đảo dàn ra thưa thớt, hòn này với hòn
như bức tường thành vững chãi, ngăn khơi với lộng, nối mặt biển với chân trời. Có
kia biệt lập, xa trông như quân cờ bày chon von trên mặt biển. Tùy theo
sự phân bố của đảo, mặt vịnh Hạ Long lúc tỏa mênh mông, lúc thu hẹp
thành ao, thành vũng, lúc bị kẹp giữa hai triền đảo như một dòng suối,
lúc uốn quanh chân đảo như dải lụa xanh.
Thiên nhiên Hạ Long chẳng những kì vĩ mà còn duyên dáng. Nét
duyên dáng của Hạ Long chỉ là cái tươi mát của sóng nước, cái rạng rỡ
của đất trời. Sóng nước Hạ Long quanh năm trong xanh. Đất trời Hạ
Long bốn mùa sáng trắng. Bốn mùa Hạ Long phủ trên mình một màu
xanh đằm thắm: xanh biếc của biển, xanh lam của núi, xanh lục của trời.
Màu xanh ấy như trường cửu, lúc nào cũng bát ngát, cũng trẻ trung, cũng phơi phới.
Tuy bốn mùa là vậy, nhưng mỗi mùa Hạ Long lại có những nét riêng
biệt, hấp dẫn lòng người. Mùa xuân của Hạ Long là mùa sương và cá
nục. Mùa hè của Hạ Long là mùa gió nồm nam và cá ngừ, cá vược. Mùa
thu của Hạ Long là mùa trăng biển và tôm he. Song quyến rũ hơn cả vẫn
là mùa hè của Hạ Long. Những ngày hè đi bên bờ Hạ Long ta có cảm
giác như đi trước cửa gió. Ngọn gió lúc êm ả như ru, lúc phần phật như
quạt, mang cái trong lành, cái tươi mát của đại dương vào đất liền, làm
sảng khoái tâm hồn ta. Trong tiếng gió thổi, ta nghe tiếng thông reo,
tiếng sóng vỗ, tiếng ve ran và cả tiếng máy, tiếng xe, tiếng cần trục từ
trên các tầng than, bến cảng vọng lại. Những âm thanh của sự sống trăm
ngả tụ về, theo gió ngân lên vang vọng.
Núi non, sóng nước tươi đẹp của Hạ Long là một bộ phận của non
sông Việt Nam gấm vóc mà nhân dân ta đời nọ tiếp đời kia mãi mãi giữ gìn. Theo Thi Sảnh
Câu 1 (1,0 điểm) Tác giả tả cảnh theo trình tự nào?
Câu 2 (1,0 điểm) Bài văn gồm mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần?
Câu 3 (1,0 điểm) Tìm những hình ảnh so sánh trong bài.
Câu 4 (1,0 điểm) Nêu tác dụng của các biện pháp so sánh đó.
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Anh/ chị hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ)
bàn về trách nhiệm của tuổi trẻ đối với quê hương, đất nước.
Câu 2 (4,0 điểm) Anh/ chị hãy viết bài văn thuyết minh về một danh lam
thắng cảnh hay di tích lịch sử mà mình đã từng tham quan. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điểm n u Đọc 1
Tác giả tả cảnh vịnh Hạ Long không theo trình hiểu
tự thời gian mà tả theo đặc điểm nổi bật của 1,0 điểm cảnh. 2 Bài văn gồm 3 phần 1,0 điểm * Mở bài: (câu đầu)
Giới thiệu về vịnh Hạ Long * Thân bài: gồm 3 đoạn
- Đoạn 1: Từ “Cái đẹp của Hạ Long” đến
“...như dải lụa xanh”: Sự kì vĩ của vịnh Hạ
Long với hàng nghìn hòn đảo.
- Đoạn 2: Từ “Thiên nhiên Hạ Long” Đến
“...cũng phơi phới”: Vẻ duyên dáng của vịnh Hạ Long.
- Đoạn 3: Từ “Tuy bốn mùa là vậy...” đến
“...ngân lên vang vọng”: Những nét riêng biệt
hấp dẫn của Hạ Long qua bôn mùa.
* Kết bài: Câu cuối: Nhân dân mãi mãi giữ gìn
Hạ Long vì nó là một bộ phận của non sông Việt Nam gấm vóc. 3
Những hình ảnh so sánh trong bài
- “....hàng nghìn đảo nhấp nhô, khuất khúc như
rồng chầu, phượng múa”.
- “Có chỗ đảo dàn ra thưa thớt như quân cờ
bày chon von trên mặt biển”. 1,0 điểm
- “ mặt vịnh Hạ Long như một dòng suối, lúc
uốn quanh chân đảo như dải lụa xanh”.
- “Ngọn gió lúc êm ả như ru, lúc phần phật như quạt” 4
1. So sánh về hình dáng đảo: 1,0 điểm
So sánh đảo với rồng chầu phượng múa: Thể
hiện sự hùng vĩ, uy nghi của các hòn đảo.
So sánh đảo với bức tường thành: Thể hiện sự
kiên cố, vững chãi của các hòn đảo.
So sánh đảo với quân cờ: Thể hiện sự nhấp
nhô, lấp lánh của các hòn đảo trên mặt biển.
2. So sánh về không gian vịnh:
So sánh mặt vịnh với ao, thành vũng: Thể hiện
sự đa dạng về địa hình của vịnh.
So sánh mặt vịnh với dòng suối: Thể hiện sự
uốn lượn, quanh co của các hòn đảo. 3. So sánh về màu sắc:
So sánh màu nước vịnh với màu xanh biếc: Thể
hiện sự trong xanh, tươi mát của nước.
So sánh màu núi với màu xanh lam: Thể hiện
sự hùng vĩ, thơ mộng của núi non.
So sánh màu trời với màu xanh lục: Thể hiện sự
tươi sáng, bao la của bầu trời. 4. So sánh về âm thanh:
So sánh tiếng gió với tiếng ru, tiếng quạt: Thể
hiện sự êm ả, nhẹ nhàng của gió.
So sánh tiếng gió với tiếng máy, tiếng xe, tiếng
cần trục: Thể hiện sự sôi động, náo nhiệt của cuộc sống.
Tác dụng của các hình ảnh so sánh:
Giúp cho việc miêu tả cảnh vật trở nên sinh
động, cụ thể, hấp dẫn hơn. Nhờ có các hình ảnh
so sánh, người đọc có thể hình dung ra được vẻ
đẹp hùng vĩ, thơ mộng của Vịnh Hạ Long một
cách dễ dàng và rõ ràng hơn.
Gợi tả cảm xúc của tác giả trước cảnh đẹp Vịnh
Hạ Long. Qua các hình ảnh so sánh, ta có thể
cảm nhận được niềm tự hào, say mê của tác giả
trước vẻ đẹp của non sông đất nước.
Làm cho ngôn ngữ thêm phong phú, tăng tính
biểu cảm. Việc sử dụng các hình ảnh so sánh
một cách hợp lý giúp cho bài viết trở nên sinh
động, hấp dẫn và thu hút người đọc hơn.
Ngoài ra, các hình ảnh so sánh còn góp phần
khẳng định giá trị của Vịnh Hạ Long - một di
sản thiên nhiên độc đáo của Việt Nam. Viết 1
Anh/ chị hãy viết đoạn văn nghị luận 2,0