Đề thi Cuối kì 1 Ngữ văn 9 Cánh diều 2024 (Đề 10)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 10
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc kĩ đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Đố kị nghĩa là bực tức, khó chịu trước những may mắn và thành công của người
khác. Trong khi người thành công luôn nhìn thấy và học hỏi những đức tính tốt đẹp
của người khác thì kẻ thất bại lại không làm được điều đó. Họ không muốn nhắc đến
thành công của người khác, đồng thời luôn tìm cách chê bai, hạ thấp họ. Họ để mặc
cho lòng tị hiềm, thói ganh tị, cảm giác tự ti gặm nhấm tâm trí ngày qua ngày.
Đố kị không những khiến con người cảm thấy mệt mỏi mà còn hạn chế phát
triển của mỗi người. Thói đố kị khiến chúng ta lãng phí thời gian và không thể tận
dụng hết năng lực để đạt được điều mình mong muốn. Ganh tị với sự thành công của
người khác sẽ khiến chúng ta đánh mất cơ hội thành công của chính mình.
Tạo hóa tạo ra con người trong sự khác biệt và bình đẳng. Bạn cần phải ý thức
được rằng, bạn là duy nhất và không bao giờ có người nào hoàn toàn giống bạn, cả
về diện mạo lẫn tính cách. Vì thế, thay vì ganh tị với thành công và may mắn của
người khác, bạn hãy tập trung toàn bộ tâm trí vào những ước mơ, dự định, đồng thời
cố gắng hoàn thành chủng một cách triệt để. Hãy tự hào về sự khác biệt của bản thân
bạn và vui mừng trước sự may mắn, thành công của những người xung quanh. Niềm
vui ấy sẽ chắp cánh cho hạnh phúc của bạn và sớm muộn gì, bạn cũng sẽ đạt được
thành công như họ”.
(George Matthew Adams, “Không gì là không thể”, Thu Hằng dịch, Tr.117, NXB
Tổng hợp Tp Hồ Chí Minh, 2019)
Câu 1 (0,5 điểm) Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên là gì?
Câu 2 (0,5 điểm) Hãy liệt kê những tác hại của thói đố kị trong đoạn trích.
Câu 3 (1,0 điểm) Theo đoạn trích, em hiểu thế nào là “khác biệt” và “bình đẳng”?
Câu 4 (1,0 điểm) Chỉ ra và phân tích hiệu quả biểu đạt của một biện pháp nghệ thuật
nổi bật được sử dụng trong câu văn sau:
“Trong khi người thành công luôn nhìn thấy và học hỏi những đức tính tốt đẹp của
người khác thì kẻ thất bại lại không làm được điều đó”.
Câu 5 (1,0 điểm) Bức thông điệp có ý nghĩa mà em nhận được từ đoạn trích trên là gì?
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Em hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) về khát vọng
của mỗi người trong cuộc sống. Câu 2 (4,0 điểm)
Phân tích bài thơ “Khát vọng” của Bùi Minh Tuấn KHÁT VỌNG (Bùi Minh Tuấn)
Hãy sống như đời sống để biết yêu nguồn cội
Hãy sống như đồi núi vươn tới những tầm cao
Hãy sống như biển trào, như biển trào để thấy bờ bến rộng
Hãy sống như ước vọng để thấy đời mênh mông
Và sao không là gió, là mây để thấy trời bao la
Và sao không là phù sa rót mỡ màu cho hoa
Sao không là bài ca của tình yêu đôi lứa
Sao không là mặt trời gieo hạt nắng vô tư
Và sao không là bão, là giông, là ánh lửa đêm đông
Và sao không là hạt giống xanh đất mẹ bao dung
Sao không là đàn chim gọi bình minh thức giấc
Sao không là mặt trời gieo hạt nắng vô tư. HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm Đọc 1
Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên là: Nghị 0,5 điểm hiểu luận 2
- Khiến con người cảm thấy mệt mỏi, hạn chế sự phát 0,5 điểm
triển của mỗi người, khiến lãng phí thời gian.
- Không thể tận dụng hết năng lực để đạt được điều
mình mong muốn, khiến đánh mất cơ hội thành công của chính mình. 3
Học sinh có thể giải thích bằng những cách hiểu khác nhau nhưng về cơ bản:
+ Khác biệt: là khác nhau, có những nét riêng làm cho
có thể phân biệt được với nhau. Nghĩa là tạo hoá đã tạo
ra mỗi con người trong sự duy nhất và không có ai hoàn
toàn giống ai, cả về diện mạo lẫn tính cách, mỗi người 1,0 điểm đều độc lập.
+ Bình đẳng: là ngang hàng nhau. Nghĩa là ai cũng có
quyền và nghĩa vụ ngang nhau. Chúng ta được học tập,
được tự do, được lựa chọn, được mơ ước,... và ai cũng
có cơ hội phát triển bản thân, không ai cản trở ta các quyền ấy. 4
Học sinh chỉ rõ và nêu được hiệu quả biểu đạt của một
biện pháp nghệ thuật nổi bật:
- Biện pháp nghệ thuật tương phản: “Người thành công
luôn nhìn thấy và học hỏi những đức tính tốt đẹp - kẻ
thất bại lại không làm được điều đó”. - Tác dụng:
+ Nhấn mạnh sự trái ngược giữa người thành công - 1,0 điểm
người không đố kị với người thất bại - người đố kị để
làm rõ sự ích kỉ, nhỏ nhen của người có tính đố kị và sự
tích cực của người thành công.
+ Tạo sự cân xứng, hài hòa cho câu văn, làm nổi bật ý
cần diễn đạt, từ đó nhắc nhở mỗi người tránh xa thói đố
kị, có thái độ sống tích cực. 5
Học sinh có thể trình bày những bức thông điệp theo ý 1,0 điểm
kiến cá nhân nhưng phải phù hợp. Ví dụ học sinh có thể chọn:
- Đố kị là thói xấu cần tránh xa vì sẽ gây hại cho bản thân và cho cộng đồng
- Trước thành công của người khác cần chia sẻ và có
niềm vui thật sự chân thành bởi đó là cách ứng xử của người có văn hóa.
Hãy trân trọng những điểm khác biệt của mình vì ai
cũng có những điểm riêng. Vì vậy, cần phải biết phát
triển điểm khác biệt thành điểm mạnh của mình.
(Hoặc học sinh có thể nêu các bức thông điệp khác có ý
nghĩa với bản thân nhưng phải lý giải được: Vì sao bức
thông điệp đó lại có ý nghĩa.) Viết 1
Em hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) về
khát vọng của mỗi người trong cuộc sống.
* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn
nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu
câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong 0,25 điểm
đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện
những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.
Yêu cầu về kiến thức: 1,5 điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và
quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ,
lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.
Sau đây là một hướng gợi ý:
- Giải thích khát vọng là gì: Khát vọng là những ước
mơ, mong muốn và mục tiêu mà con người hướng đến.
- Ý nghĩa của khát vọng:
+ Giúp con người có mục tiêu rõ ràng, kiên trì phấn đấu.