Đề thi Cuối kì 1 Ngữ văn 9 Cánh diều 2024 (Đề 5)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN ……………………..
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ I
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 5
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu: BÀI HỌC TUỔI THƠ
Thằng con tôi 11 tuổi, học lớp sáu. Qua mùa thi chuyển cấp, nhân
một buổi chiều cho con đi chơi mát, nó kể... Đang hỏi nó về chuyện thi
cử, nó chợt hỏi lại tôi:
- Ba! Có bao giờ thấy có một bài văn nào điểm 0 không ba? Con số
0 cô cho bự bằng quả trứng gà. Không phải cho bên lề, mà một vòng tròn
giữa trang giấy. Thiệt đó ba. Chuyện ngay trong lớp của con, chứ không
phải con nghe kể đâu.
Tôi chưa kịp hỏi, nó tiếp:
- Còn thua ba nữa đó, ba. Ít nhất ba cũng được nửa điểm. Còn thằng
bạn của con, con số 0 bự như quả trứng.
Thằng con tôi ngửa mặt cười, có lẽ nó thấy thú vị vì thời học trò của
ba nó ít nhất cũng hơn được một đứa. [...] Tôi hỏi con tôi:
- Bài văn cô cho khó lắm hay sao mà bạn con bị 0 điểm.
- Bài văn cô cho là “Trò hãy tả buổi làm việc ban đêm của bố”.
- Con được mấy điểm?
- Con được sáu điểm.
- Con tả ba như thế nào?
- Thì ba làm việc làm sao thì con tả vậy.
- Mấy đứa khác, bạn của con?
Thằng con tôi như chợt nhớ, nó liến thoắng:
- A! Có một thằng ba nó không hề làm việc ban đêm mà nó cũng
được sáu điểm đó ba.
- Đêm ba nó làm gì?
- Nó nói, đêm ba nó toàn đi nhậu.
- Nó tả ba nó đi nhậu à?
- Dạ không phải. Ba nó làm việc ban ngày nhưng khi nó tả thì nó tả
ba nó làm việc ban đêm, ba hiểu chưa?
- Còn thằng bạn bị 0 điểm, nó tả như thế nào?
- Nó không tả không viết gì hết, nó nộp giấy trắng cho cô. - Sao vậy?
Hôm trả lại bài cho lớp, cô gọi nó lên, cô giận lắm, ba. Cô hét:
“Sao trò không làm bài”. Nó cúi đầu làm thinh. Cô lại hét to hơn:
“Hả?”. Nó cũng làm thinh. Tụi con ngồi dưới, đứa nào cũng run.
- Nó là học trò loại “cá biệt” à?
- Không phải đâu ba, học trò tiên tiến đó ba.
- Sao nữa? Nó trả lời cô giáo như thế nào?
Nó cứ làm thinh. Tức quá, cô mới quất cây thước xuống bàn cái
chát: “Sao trò không làm bài?”. Tới lúc đó nó mới nói: “Thưa cô, con
không có ba”. Nghe nó nói, hai con mắt của cô con mở tròn. Cô đứng
sững như trời trồng vậy ba!
Tôi bỗng nhập vai là cô giáo. Tôi thấy mình ngã qụy xuống trước
đứa học trò không có ba.
Sau đó cô và cả lớp mới được biết, em mồ côi cha khi vừa mới lọt
lòng mẹ. Ba em hy sinh trên chiến trường biên giới. Từ ấy, má em ở vậy,
tần tảo nuôi con...
Có người hỏi em: “Sao mày không tả ba của đứa khác”. Em không
đáp, cúi đầu, hai giọt nước mắt chảy dài xuống đôi má.
Chuyện của đứa học trò bị bài văn 0 điểm đã để lại trong tôi một nỗi
đau. Em bị 0 điểm, nhưng với tôi, người viết văn là một bài học, bài học
trung thực. Sáng tạo không đồng nghĩa với bịa đặt.
Giữa những dòng chữ bịa đặt và trang giấy trắng, tôi xin để trang
giấy trắng trung thực trên bàn viết.
(Mùa thu, 1990 - Nguyễn Quang Sáng)
Câu 1 (1,0 điểm) Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? Tác dụng của ngôi kể đó là gì?
Câu 2 (1,0 điểm) Em hiểu như thế nào về câu văn “Sáng tạo không đồng
nghĩa với bịa đặt.”?
Câu 3 (1,0 điểm) Nhận xét về thái độ, tình cảm của người cha trong văn bản trên?
Câu 4 (1,0 điểm) Thông điệp ý nghĩa nhất với em qua truyện ngắn này là gì?
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Từ phần đọc hiểu ngữ liệu trên, em hãy viết một đoạn
văn ngắn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của em về đức tính trung
thực. Trong đoạn văn có sử dụng một câu ghép và thành phần tình thái. Gạch chân và chú thích.
Câu 2 (4,0 điểm) Viết bài văn phân tích truyện ngắn Bài học tuổi thơ của
tác giả Nguyễn Quang Sáng ở phần đọc - hiểu. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điểm n u Đọc 1
Ngôi kể thứ nhất. Tác dụng: bày tỏ chân thực, 1,0 hiểu
sâu sắc diễn biến tâm lí, cảm xúc của nhân vật, điểm
người trực tiếp tham gia câu chuyện. 2
“Sáng tạo không đồng nghĩa với bịa đặt.” có 1,0 nghĩa là: điểm
- Khám phá ra những điều mới mẻ, độc đáo
không có nghĩa là giả dối, ngụy trang những điều không có thật.
- Khẳng định tầm quan trọng của lòng trung
thực; khuyên con người khám phá ra những điều mới. 3
Người cha trong văn bản trên là một người trung
thực, dám thừa nhận hạn chế của bản thân để từ 1,0
đó răn dạy người con những bài học tốt đẹp như điểm
bao dung, trung thực, lạc quan, giàu tình yêu thương. 4
- HS rút ra những thông điệp có ý nghĩa với bản thân. Ví dụ:
+ Sáng tạo không đồng nghĩa với bịa đặt. 1,0
+ Giữa những dòng chữ bịa đặt và trang giấy điểm
trắng, tôi xin để trang giấy trắng trung thực trên bàn viết. - Có lí giải phù hợp. Viết 1
Từ phần đọc hiểu ngữ liệu trên, em hãy viết
một đoạn văn ngắn khoảng 200 chữ trình bày 2,0
suy nghĩ của em về đức tính trung thực. điểm
Trong đoạn văn có sử dụng một câu ghép và
thành phần tình thái. Gạch chân và chú thích.
* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo
đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng
linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ 0,25
giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn điểm
đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ,
kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.
Yêu cầu về kiến thức: 1,5
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, điểm
nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận,
nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống
luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử