Đề thi Cuối kì 1 Ngữ văn 9 Cánh diều 2024 (Đề 6)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 6
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu câu:
NHÁT ĐINH CỦA BÁC THỢ
Cứ mỗi dịp trở về thăm ngôi nhà nơi tôi ra đời và lớn lên ở đó, tôi
lại bồi hồi ngắm chiếc ghế tựa đã cũ lắm, một bên chân đã phải nối và
nhớ tới một chuyện xưa...
Trong lúc nô đùa, mấy anh em tôi đã làm bong mặt ghế. Cha tôi
phải mời bác thợ vào chữa lại cho khỏi hỏng thêm. Chúng tôi tò mò ngắm
bác thợ lụi cụi làm việc. Mỗi khi cúi xuống, ngẩng lên, chiếc kính trắng
trên mắt bác lại tụt xuống. Đôi bàn tay có những ngón sần sùi, gân guốc
đặt vào đâu, chỗ đó lập tức thay đổi và chiếc ghế dần dần lành lại như
mới. Cuối cùng, sau mấy nhát đinh “chát, chát...”, chiếc ghế được đặt
ngay ngắn, xong xuôi trước mắt chúng tôi.
Cha tôi trả tiền và cảm ơn bác thợ. Bác thợ xoa xoa tay trên mặt ghế
vừa được thay lại như để từ biệt đứa con của mình rồi chào cả cha tôi,
lẫn chúng tôi, ra về.
Một lúc sau, trời mưa to. Anh em chúng tôi lại leo lên ghế chơi trò
“tàu hỏa” mà quên cả trời mưa. Bỗng có ai gõ cửa. Cha tôi vội bước ra,
thì thấy bác thợ đã trở lại, toàn thân ướt đẫm. Nước nhỏ giọt từ trong
chiếc hòm đồ nghề của bác. Cha tôi hỏi:
- Bác quên gì đấy ạ?
Bác thợ đưa tay vuốt mặt, lắc đầu, nói nhanh:
- Tôi không quên gì, nhưng…
Vừa nói, bác vừa bước tới chiếc ghế do tay bác vừa chữa, xoa xoa
tay để tìm cái gì. Anh em chúng tôi không hiểu đầu đuôi thế nào nữa, cứ
trố mắt ra nhìn. Chợt bác khē reo lên: - Đây rồi!
Đoạn, bác mở hòm đồ nghề, lấy cái búa ra, đeo kính vào, nheo nheo
mắt và bất thần vung búa gõ đánh “chát” một cái. Xong bác ngẩng lên,
cười, nói với cha tôi:
- Đi được một quãng xa, tôi chợt nhớ còn cái đinh chưa đóng hết
đầu đinh. Để vậy, có người sẽ rách quần áo, bác ạ!
Cha tôi cảm động, lấy thêm tiền biếu bác. Bác không nhận và vội
vàng chào. Cha con chúng tôi không ai bảo ai, cùng đứng nhìn theo bác
thợ vai khoác cái cưa, tay xách hộp gỗ cắm cúi đi trong mưa. Bóng bác
nhoà dần, nhòa dần trên đường quốc lộ mịt mù gió thốc…
Từ buổi ấy, trong trí nhớ non thơ của tôi không bao giờ phai mờ
hình dáng bác thợ và cứ nghe rõ mãi nhát đinh của người thợ tận tụy với
công việc, với nghề của mình.
(Theo Phong Thu, Văn học và Tuổi trẻ, số 2.2021)
Câu 1 (0,5 điểm) Văn bản trên được kể theo ngôi thứ mấy? Việc sử dụng
ngôi kể trên có ý nghĩa gì?
Câu 2 (0,5 điểm) Chỉ ra một tình huống truyện trong tác phẩm trên và
nêu ý nghĩa của tình huống đó?
Câu 3 (1,0 điểm) Chi tiết “Bác thợ xoa xoa tay trên mặt ghế vừa được
thay lại như để từ biệt đứa con của mình” thể hiện điều gì?
Câu 4 (1,0 điểm) Xét về cấu tạo, câu sau thuộc kiểu câu nào ? “Mỗi khi
cúi xuống, ngẩng lên, chiếc kính trắng trên mắt bác lại tụt xuống”. Phân
tích cấu trúc của câu đó?
Câu 5 (1,0 điểm) Từ nội dung câu chuyện, em rút ra được bài học gì cho bản thân mình?
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Viết đoạn văn(200 chữ) phân tích nhân vật bác thợ
trong văn bản “Nhát đinh của bác thợ” của Phong Thu.
Câu 2 (4,0 điểm) Bữa cơm gia đình là giây phút mà cả gia đình quây
quần, sum họp bên nhau, em hãy viết bài văn nghị luận xã hội bằng nửa
trang giấy thi trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của bữa cơm gia đình. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điểm n u Đọc 1
- Tác phẩm trên được kể bằng ngôi thứ nhất. hiểu - Tác dụng:
+ Làm cho câu chuyện chân thực. 0,5 điểm
+ Giúp cho tác giả dễ dàng khắc họa tâm trạng
của nhân vật qua từng thời điểm khác nhau. 2
- Tình huống truyện của tác phẩm trên là: Bác
thợ ra về trong lúc trời mưa rất to mà lại quên
một chiếc đinh đang còn đóng dở dang. 0,5 điểm
- Tác dụng: Việc tạo ra tình huống này cho
thấy, bác thợ rất có tinh thần trách nhiệm qua
đó góp phần thể hiện chủ đề của tác phẩm. 3
- Cho thấy bác thợ rất cẩn thận. 1,0 điểm
- Bác trân trọng sản phẩm làm ra của mình. 4
- Xét về cấu tạo, câu trên là câu đơn.
- Phân tích cấu trúc câu:
+ Mỗi khi cúi xuống, ngẩng lên: Trạng ngữ 1,0 điểm
+ chiếc kính trắng trên mắt bác: Chủ ngữ
+ lại tụt xuống: Vị ngữ 5
- Trong công việc cần tận tâm, có tình yêu 1,0 điểm
nghề, tinh thần trách nhiệm với công việc của mình.
- Phải biết nghĩ cho người khác, đặt mình vào
vị trí người khác để thấu hiểu.
- Luôn biết ơn, trân trọng những việc người khác làm cho mình. Viết 1
Viết đoạn văn(200 chữ) phân tích nhân vật 2,0
bác thợ trong văn bản “Nhát đinh của bác điểm
thợ” của Phong Thu.
* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo
đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử
dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết 0,25
chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có điểm
cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện
những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.
Yêu cầu về kiến thức: 1,5 điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách,
nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận,
nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ
thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục,
sử dụng dẫn chứng thuyết phục.
Sau đây là một hướng gợi ý:
- Phẩm chất cần mẫn, tỉ mỉ:
+ Bác thợ luôn làm việc với sự cẩn trọng và kiên nhẫn.
+ Thực hiện từng nhát đinh với tâm huyết,
không cẩu thả dù là chi tiết nhỏ.
- Tinh thần trách nhiệm cao:
+ Bác không chỉ chú trọng vào công việc trước
mắt mà còn nghĩ đến an toàn lâu dài cho ngôi