Đề thi Cuối kì 1 Ngữ văn 9 Kết nối tri thức 2024 (Đề 1)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 1
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu:
Tóm tắt: Thạch Sanh vốn mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống lủi thủi trong túp
lều dưới gốc đa và gia tài chỉ có lưỡi búa của cha để lại. Thấy Thạch Sanh
khỏe, Lý Thông lân la kết nghĩa huynh đệ. Thạch Sanh về sống với mẹ
con Lý Thông. Trong vùng có một con chằn tinh hung dữ, mỗi năm
người dân phải nộp một người cho nó ăn thịt. Tới phiên Lý Thông, hắn
lừa Thạch Sanh đi nộp mạng thay mình. Thạch Sanh đi thay và giết được chằn tinh.
Lý Thông là đứa hiểm sâu,
Dọa rằng: “Tội ấy chém đầu chẳng chơi,
Xà tinh ấy của vua nuôi,
Để làm báu nước sao ngươi giết xằng?”
Thạch Sanh nghe nói kinh hoàng,
Lạy anh cùng mẹ mở đường hiếu sinh.
Lý Thông rằng: “Muốn tốt lành,
Ngươi mau trốn thoát, điều đình mặc ta.
Nếu không vạ đến cả nhà,
Bấy giờ thán hối lại là muộn thay!”.
Thạch Sanh từ tạ đi ngay,
Than thân trách phận chẳng may nhiều bề.
Lại tìm chốn cũ hàn khê,
Trước thăm mồ mả, sau về cội đa.
Cũng liều tuế nguyệt phôi pha,
Chắc chi bĩ thái mà hòa trông mong.
Đoạn này nói chuyện Lý Thông,
Đuổi người mà chiếm lấy công, hay gì?
Thạch Sanh từ bước ra đi,
Lý Thông liền đến kinh kì tâu vua.
Tâu rằng: “Buổi tối hôm qua,
Là phiên tôi phải đi ra miếu ngoài.
Thấy xà tinh muốn ra oai,
Tôi liền giở hết phép tài của tôi.
Nên nay đã chém nó rồi,
Hiện đầu còn ở tại nơi cửa nhà”.
(Trích Thạch Sanh, truyện thơ Nôm khuyết danh, in trong Tổng tập
văn học Việt Nam, tập 10, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, Tr.900- 901)
Câu 1 (0,5 điểm) Xác định ngôi kể trong đoạn trích trên?
Câu 2 (0,5 điểm) Tìm lời đối thoại của các nhân vật trong đoạn thơ trên?
Câu 3 (1,0 điểm) Nêu tác dụng của một biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ sau:
Đoạn này nói chuyện Lý Thông,
Đuổi người mà chiếm lấy công, hay gì? Câu 4 (1,0 điểm)
a. Em hãy tóm tắt ngắn gọn các sự kiện trong đoạn trích?
b. Nêu chủ đề của đoạn trích?
Câu 5 (1,0 điểm) Em hãy rút ra bài học về lẽ sống cho bản thân sau khi đọc đoạn trích trên?
II. Viết (6,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm)
Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của em về hình ảnh
nhân vật Lý Thông trong đoạn thơ nêu trong phần đọc hiểu trích từ Thạch
Sanh, truyện thơ Nôm khuyết danh, in trong Tổng tập văn học Việt Nam,
tập 10, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, Tr.900-901. Câu 2 (4,0 điểm)
Em có suy nghĩ gì về hiện tượng học sinh có thói quen trì hoãn trong
cuộc sống? Hãy viết bài văn nghị luận về thói quen trì hoãn của học sinh. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điểm n u Đọc
Đoạn trích sử dụng người kể chuyện ở ngôi thứ 0,5 1 hiểu
ba (người kể chuyện ẩn danh). điểm
Lời đối thoại của nhân vật Lý Thông:
- “Tội ấy chém đầu chẳng chơi,/ Xà tinh ấy của
vua nuôi,/ Để làm báu nước sao ngươi giết xằng?”
- “Muốn tốt lành,/ Ngươi mau trốn thoát, điều 0,5 2
đình mặc ta./ Nếu không vạ đến cả nhà,/ Bấy điểm
giờ thán hối lại là muộn thay!”.
- “Buổi tối hôm qua,/ Là phiên tôi phải đi ra
miếu ngoài./ Thấy xà tinh muốn ra oai,/ Tôi liền
giở hết phép tài của tôi./ Nên nay đã chém nó
rồi,/ Hiện đầu còn ở tại nơi cửa nhà”. 3
- Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ là 1,0
câu hỏi tu từ: Đuổi người mà chiếm lấy công, điểm hay gì?
- Tác dụng: Câu hỏi tu từ để khẳng định hành
động đuổi Thạch Sanh đi của Lý Thông là
không “hay” - Tức không tốt đẹp. Hành động
này cho thấy bản chất mưu mô và tham lam của
Lý Thông. Qua đây tác giả dân gian muốn thể
hiện thái độ không đồng tình cũng như lên án,
phê phán hành động bất nhân của Lý Thông.
a. Tóm tắt ngắn gọn các sự kiện trong đoạn trích:
Sau khi Thạch Sanh chém được chằn tinh, Lý
Thông bèn dùng mưu kế lừa dối Thạch Sanh để
cướp công. Lý Thông bảo Thạch Sanh rằng
chằn tinh đó là của vua nuôi, khuyên Thạch
Sanh hãy mau trốn đi để mình ở lại tìm cách đối
phó. Thạch Sanh thật thà tin lời, liền ra đi, tìm 1,0 4
về túp lều nơi gốc đa ngày cũ. Về phần Lý điểm
Thông, hắn lên kinh gặp vua, tự nhận công là
mình đã chém chết chằn tinh.
b. Chủ đề của đoạn trích:
- Ca ngợi bản tính thật thà, lương thiện của Thạch Sanh.
- Bày tỏ thái độ căm ghét đối với Lý Thông,
một con người gian dối, bất nghĩa, có lòng dạ hiểm sâu.
Học sinh được tự do rút ra bài học, miễn là có lí
giải thuyết phục. Ví dụ: 1,0 5
- Cần phải sống trung thực, ngay thẳng. điểm
- Cần tránh xa thói gian dối, bất nghĩa. Viết 1
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) 2,0
cảm nhận về nhân vật Lý Thông trong đoạn điểm
trích phần đọc hiểu.
* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo 0,25
đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng điểm
linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ