Đề thi Cuối kì 1 Ngữ văn 9 Kết nối tri thức 2024 (Đề 2)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 2
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
[…] Ngự nghe khi ấy phán ra,
Lệnh truyền cởi trói cho mà Thạch Sanh
Liền mời bước lại đan đình
Truyền làm yến đãi Thạch Sanh bấy giờ
Tiệc đương yến ẩm say sưa,
Châu phê hạ chiếu bấy giờ sắc phong
Ban cho hai chức Quận công,
Trừ yêu hai chức, thần thông hai quyền
Gả nàng công chúa hợp duyên,
Phong làm Quốc tế cầm quyền Quốc gia
Chàng vâng bái tạ vua cha,
Tay cầm chiếu chỉ vào tòa một khi
Viện vương phần bảo vân vi:
“Tội Lý Thông ấy mặc thì Thạch Sanh.
Để người liệu định cho minh
Báo thù, giả oán sự tình bấy nay”.
Sanh nghe đặt gối tâu bày.
Rằng: “Xin rộng lượng vua nay xét cùng:
Nay chàng ăn ở khác lòng,
Máu tham quen giữ thói đồng dâm ô
Làm chi đứa dại ngoan ngu
Xin tha cho nó về tù bản hương”.
Vua rằng: “Sự ấy mặc chàng,
Giết, tha cho bõ lòng vàng thì thôi”
Sanh từ nghe phán mọi nhời,
Đòi tù họ Lý đến nơi đan đình
Sanh rằng: “Khéo thực là anh!
Tội giời phụ nghĩa bạc tình chẳng oan”.
Lý Thông thẹn mặt hổ han,
Cúi đầu chẳng dám kêu van một nhời
Viện vương mắng: “Lý Thông ơi!
Không Sanh, mày chết bỏ đời miếu sơn.
Làm sao phụ nghĩa, vong ân,
Tranh công rồi lại ra phần bạc đen!
Ấy là phạm tội một phen,
Công tìm công chúa mày bèn lại tranh
Ví chàng ăn ở hẹp tình
Tội ngươi đã đáng tan tành thịt xương.
Tha cho trở lại quê hương,
Cũng may mà có nhời chàng mới tha”.
Thông nghe bái tạ bước ra,
Quan quân sỉ hổ, người ta chê cười.
Mẹ con bị nhục, thương ôi!
Ngọc Hoàng nghị phán kim giai tức thời
Kíp sai ngũ bộ Thiên lôi
Đằng vân giá vũ đến nơi lạ dường.
Mẹ con về đến giữa đường.
Thiên lôi ngũ bộ đánh liền cả hai
Cho hay những kẻ phi loài
Người ta không giết thì giời chẳng tha […]
(Trích Truyện Thạch Sanh, in trong Tổng tập văn học Việt Nam, tập 10,
Trung tâm khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2000)
Câu 1 (0,5 điểm): Em hãy xác định thể loại của văn bản trên.
Câu 2 (1,0 điểm): Tìm những từ ngữ miêu tả hành động của nhân vật
Thạch Sanh. Qua đó, em hãy nhận xét về tính cách Thạch Sanh?
Câu 3 (0,5 điểm): Theo em, những câu thơ in đậm là lời của ai? Việc đưa
lời đối thoại vào văn bản đem lại hiệu quả nghệ thuật như thế nào?
Câu 4 (1,0 điểm): Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê được
sử dụng trong đoạn thơ sau:
Tiệc đương yến ẩm say sưa,
Châu phê hạ chiếu bấy giờ sắc phong
Ban cho hai chức Quận công,
Trừ yêu hai chức, thần thông hai quyền
Gả nàng công chúa hợp duyên,
Phong làm Quốc tế cầm quyền Quốc gia
Câu 5 (1,0 điểm): Từ đoạn trích văn bản “Truyện Thạch Sanh” ở trên và
liên hệ câu nói của Lục Vân Tiên trong “Truyện Lục Vân Tiên”: “Làm ơn
há dễ trông người trả ơn”, em có nghĩ gì về việc sẵn sàng làm ơn và biết nói lời cảm ơn.
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật
Thạch Sanh trong văn bản trên.
Câu 2 (4,0 điểm) Thạch Sanh có thể xét xử Lý Thông nhưng chàng
không làm như vậy. Từ hành động đó của Thạch Sanh, em hãy viết bài
văn nghị luận (khoảng 400 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của lòng bao dung. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điểm n u Đọc 1
Xác định đúng thể loại truyện thơ Nôm. 0,5 điểm hiểu 2
- Những chi tiết miêu tả hành động của Thạch
Sanh là: vâng bái tạ vua cha, tay cầm chiếu chỉ
vào tòa một khi, đặt gối tâu bày, xin tha cho Lý 1,0 điểm Thông.
- Qua đó, tác giả xây dựng đặc điểm, tính cách
nhân vật: thật thà, chất phác, nhân hậu. 3
Theo em, câu thơ in đậm là lời nói của Viện
vương, thể hiện đặc trưng của ngôn ngữ trong 0,5 điểm
truyện thơ Nôm: trở thành phương diện thể
hiện tính cách nhân vật. 4
- Chỉ ra biện pháp liệt kê: phê hạ chiếu, sắc
phong, ban cho hai chức Quận công, gả nàng
công chúa, phong làm Quốc tế. - Tác dụng:
+ Tạo nhịp điệu cho văn bản truyện thơ 1,0 điểm
+ Nhấn mạnh sự ban thưởng của nhà vua cho Thạch Sanh
+ Khẳng định tài năng, vẻ đẹp phẩm chất của
Thạch Sanh và thể hiện chủ đề của văn bản: ở hiền gặp lành. 5
HS đưa ra ít nhất hai hành động thể hiện sự biết 1,0 điểm
ơn với người giúp đỡ mình (GV linh hoạt cho điểm)
- Hãy luôn ghi nhớ những gì người khác đã làm cho mình.
- Sự trân trọng này không chỉ bộc lộ qua lời nói